የኢትዮጵያ ቴሌቪዥን (ኢ.ቲ.ቪ.) ለሳምንት ያህል አንድ ማስታወቂያ እየደጋገመ ማሰማት ጀመረ። ‘አኬልዳማ’ የተባለ ልዩ የፊልም ዝግጅት። በአኬልዳማ ማስታወቂያ ፊልሙን ከ13 አመት በታች ያሉ ህጻናት እንዳይመለከቱት ጥብቅ ማስጠንቀቅያም አለለበት። ማስታወቂያውን ከዚህ በፊት ከነበሩት ለየት የሚያደርገው ይህ የማስፈራርያ ማስተንቀቅያው ነው። በማስታወቂያው ውስጥ የአርቲስት ደበበ እሸቱ ምስልም ይታያል።
በዚህ ‘ልዩ’ ዝግጅት አርቲስት ደበበ እሸቱ የሚተውንበት ከሆነ ከቀድሞዎቹ የፈጠራ ስራዎች ሁሉ የተሻለ ድራማ እንደሚሆን መገመት አያዳግትም። ደበበ ድራማን የተካነበት የጥበብ ሰው ነው። የድራማው ደራሲ ደበበን አስቀድሞ እንደተዋንያን ይጨው ለመሆኑ ጥርጥር የለኝም። የፊልሙ ዲያሬክተር ደግሞ ደበበን ሊያገኘው የሚችው በዚህ መንገድ ብቻ መሆኑ ግልጽ ጉዳይ ነው። በኢትዮጵያ ህዝብ ላይ የሚተውኑ የህወሃት ድራማዎችን የሚከታተል ማንም ሰው ይህንን ቅንብር የሚያጣው አይመስለኝም።
‘አኬልዳማ’ – ከአስራ ሁለቱ ደቀ መዛሙርት አንዱ የሆነው ይሁዳ ክርስቶስን በሰላሳ ዲናር ከሸጠው በኋላ በዲናሩ አንዲት ቋት መሬት ይገዛል። ይሁዳ የኋላ ኋላ በሰራው ስራ እጅግ ይጸጸትና በዛችው ስፍራ ራሱን ሰቅሎ ይሞታል። ያ መሬትም አኬልዳማ ተባለ። ከዚያም የድሆች እና የመጤዎች መቀበርያ ስፍራ ሆነ። ትርጓሜውም የደም መሬት ማለት ነው።
እንግዲህ ይህንን ታሪክ በአእምሯችን ይዘን ነው የአኬልዳማን ድራማ በኢ.ቲ.ቪ. ለማየት ስንጠባበቅ የነበረው።
የንጹሃን ዜጎችን ደም በከንቱ ያፈሰሱ፤ ምድሪቷን በደም ያጠቡ የአደገኛ አሸባሪዎች ጥልቅ የሆነ ሚስጥር ሲፈነዳ፤ ህጻናት እንዳያዩት የተከለከሉበትን የአዲሲቷን የደም ምድር እልቂት ምን እንደሚመስል በጉጉት መጠበቃችን አልቀረም።
ቀኑም ደርሶ አዲሱን የኢ.ቲ.ቪ. ድራማ ተመለከትን።
በፊልሙ ውስጥ ከሚታዩት መሃል የመስፍን አማንን ስም እና ፎቶ ስላየሁ ለመስፍን ደወልኩለትና ዝግጅቱን እንዲመለከት ነገርኩት።
“ባክህ አላይም” ሲል መለሰልኝ።
“ለምን?”
“አልሰማህም እንዴ? ፊልሙ ከ13 አመት በታች ላሉ ብቻ ነው የተፈቀደው።” አለኝ መልሶ።
የመስፍን አገላለጽ አሳቀኝ እና ስልኩን ዘግቼ ፕሮግራሙን ማየት ቀጠልኩ።
ፊልሙን እንደጨረስኩም መስፍን ያለኝ ነበር ትክክል መሆኑን ተገነዘብኩ። መላው ኢትዮጵያዊ ኢ.ቲ.ቪ. የሚናገረውን ሁሉ ገልብጦ በተቃራኒው ነው የሚተረጉመው። “ኢ.ቲ.ቪ. እውነት የሚናገረው ሰዓት ብቻ ነው!” ያለኝ ትዝ አለኝ። በርግጥ የዝግጅቱ መልእክት ከ13 አመት በታች ያለ ህጻን ልጅን እንኳን የማያሳምን በመሆኑ አዋቂዎች ላይ ከሚያሾፉ ይልቅ ህጻናትን ሊያታልሉበት ይችሉ ይሆናል።
ባጭሩ በ ኢ.ቲ.ቪ. እንዲህ ያለ አሳፋሪ ነገር ስናይ የመጀመርያው ባይሆንም ይህ ግን እጅግ በጣም ወርዷል። የሃገር እና የህዝብ ሃብት ለእንደዚህ አይነት አሳፋሪ የፈጠራ ስራ መባከኑ ሊያስቆጨንም ይገባል።
ለነገሩ ኢ.ቲ.ቪ.ን የሚያየውም የለም። የኢትዮጵያ ህዝብ ኢ.ቲ.ቪ.ን ማየት ካቆመ ሰነባብቷል። ህዝቡ ዛሬ ሌላ አማራጭ ስላገኘ ብቻ አይደለም ቴለቪዥኑን እርግፍ አድርጎ የተወው። አብዛኛው ህዝብ በኢቲቪ የሚቀርቡ ፕሮግራሞችን እያየ ይበሳጫል። 90 በመቶ የሚሆነው ዝግጅት ትምህርት የማይሰጥና ተመልካቹን የሚንቅ ፕሮፓጋንዳ ነው። አንዳንዶችን ደግሞ ያዝናናቸዋል። እኔም ኢቲቪን እያዩ ከሚዝናኑ ሰዎች ክፍል እመደባለሁ። የሚያስቁኝ እና ዘና የሚያደርጉኝ ታዲያ ድራማዎቹ ወይንም የሚቀርቡት የሙዚቃ ትዕይንቶች አይደሉም። የዜና እና “ዶክመንተሪ” ዝግጅቶች እንጂ።
አንድ የምሽቱ 2 ሰዓት ዜና እወጃ ላይ የቀረበ ዜና እንዲህ ይላል”
“… የመዋዕለ ህጻናት ተማሪዎች ለህዳሴው ቦንድ መግዣ የእለት ቁርሳቸውን ለገሱ..”
የህጻናቱ ተወካይም በቴሌቪዥኑ ቀርቦ ህጻናቱ ተሰብሰበው ያወጡትን መግለጫ እንዲያነብ ተደረገ፤
“እኛ የመዋዕለ ህጻናት ተማሪዎች የዛሬ ቁርሳችንን ለህዳሴው ግድብ መስዋዕት አድርገናል።… “
በእርግጥ በቲቪ የቀረበው የህጻናቱ ተወካይ ቁመቱ እና ገጽታው እንጂ አነጋገሩ የልጅ አይመስልምና አንዱ ታዛቢ፤
“ይህ ህጻን ልጅ ሳይሆን በምግብ እና በኑትሪሽን እጥረት የቀጨጨ አዋቂ ሰው ነው።” ሲል ተደምጧል።
በብሄራዊ ቴለቪዥን የሚቀርቡ እንደዚህ አይነት ፌዞች ብዙዎችን ቢያበሳጩ ሊደንቀን አይገባም። ይልቁንም የህወሃት መገናኛ ብዙሃን ዛሬ ዛሬ የቀልድ ማፍለቂያዎች እየሆኑም መጥተዋል። በቲቪው ፕሮግራሞች እና በዜናዎቹ ቀልድ እየፈጠሩ የሚዝናኑ ጥቂት አይባሉም።
“በሊቢያ ይህ እንደሚደርስ አውቀን ኮሎኔል ጋዳፊን አስቀድመን አስጠንቅቀን ነበር።” ይላል ሌላው ዘገባ።
ታዲያ ከዚህ የበለጠ ምን የሚያስቅ ነገር ይኖራል? የኮመዲ አርቲስቶች በኢ.ቲ.ቪ. ልማታዊ ቀልድ ብቻ እንዲቀልዱ በተደረገበት ሃገር በአሁኑ ሰዓት እንደፈንድሻ አያሳረረ ፈገግ እያሰኘን ያለው ኢ.ቲ.ቪ. መሆኑን መዘንጋት የለብንም።
አንድ ግዜ በአጋጣሚ ኢ.ቲ.ቪ.ን ክፍቼ ስመለከት በትግራይ ክልል እየተካሄደ ስላለ ልዩ የሰርግ ስነ-ስርዓት ይታይ ነበር። ሰርጉን ልዩ ያደረገው ሙሽሮቹ በሊሞዚን ሳይሆን በትራክተር ተጭነው በከተማው ውስጥ ሲንሸራሸሩ መታያቸው ነበር። ሙሽሮቹ ለምን ይህንን እንደመረጡ ከጋዜጠኛው ለቀረበላቸው ጥያቄ መልስ ሲሰጡ፤
“ሰርጋችንን በትራክተር ለማድረግ የተገደድነው ትራክተር የልማታች አጋር ስለሆነ ነው።” ነበር ያሉት።
ይህንን የተገነዘበ አንድ ህጻን ታዲያ “ያ ትራክተር ቀኑን ሙሉ በከተማው ውስጥ ሲዞር ከሚውል መሬት ቢያርስ ኖሮ ልማቱን ሊያግዝ ይችል ነበር።” ሲል በህጻን አእምሮው ትዝብቱን ገልጿል።
እንደዚህ አይነቱ የትራክተር ሰርግ በአንድ ብቻ ቆመ እንጂ ቢቀጥል ኖሮ የልማቱ ተረት-ተረት ቀርቶ በሃገሪቱ የነዳጅ ዋጋ ጣራ ላይ በደረሰ ነበር። ልብ በሉ ትራክተር በሌትር 3 ኪሎ ሜትር ነው የሚጓዘው።
ሰርግ በትራክተር ተደረገ፤ ስለልማት ተወራ.. ተዘፈነ። አመታት አለፉ። ነገር ግን የተባለው ልማት ከአፍ ሊያልፍ አልቻለም። ልማት የሚለው ላይ ለማደናገርያ “ትራንስፎርሜሽን” የሚል የእንግሊዝኛ ቃል መጨመረበት። ትራንስፎርሜሽኑም አመት አለፈው – ለውጥ ግን የለም። ስለዚህ የልማቱ ቀረርቶ በሌላ ጨዋታ መተካት አለበት። ሽብርተኝነት፤ አኬልዳማ …።
ኢ.ቲ.ቪ. በአኬልዳማ አዲስ ድራማ ሊነግረን የፈለገው ሽብርተኞቹ የትራንስፎርሜሽኑ (ለውጡ) እንቅፋቶች ሆኑብን ነው።
በእውነት ለመናገር ከድራማው ውስጥ ህጻናትን ሊያስፈራራ የሚችል አንዳች ነገር አለየሁም። በደራሲው ፈጠራ በድራማው መሪ ተዋንያ በግንቦት ሰባት የሽብር ሴራ የተገደሉ ሰዎችን አላሳዩንም። በሴራው የፈራረሰ የ ”ልማት አውታርም” በፊልሙ አልተካተተም። የቀረቡት ምስሎችም ሆኑ ንግግሮች በስውር ሳይሆን በመገናኛ ብዙሃን በግልጽ የሰማናቸው እና የተመለከትናቸው ታሪኮች ናቸው።
ዶ/ር ብርሃኑ ነጋ የመለስን ስርዓት በሁለገብ ትግል እናስወግዳለን አሉ፤ ኤልያስ ክፍሌ አስመራ ሄዶ መጣ … በአዲሱ ዓመት ሰላማዊ ሰልፍ ይደረጋል… ወዘተ የኤልያስን አስመራ መሄድ የሰሙት አሁን ነው እንዴ? .ይህንን ነገር ነው ህጻናት እንዳይሰሙት የተባለው ወይንስ ጸሃይ የሞቀው የ 1994ቱን የበደኖ እልቂት?
በርግጥ ፕሮግራሙን እንዲሰራ የተፈረደበት ጋዜጠኛ አቀራረጹ ለህጻናት ብቻ ሳይሆን ለአዋቂም አስፈሪ እንዲመስል ተደርጓል። ካሜራው ጋዜጠናውን አውሬ አስመስሎ አቅርቦታል። ከ 13 አመት በታች ያሉ ህጻናት የዚህ ጋዜጠኛ ምስል ብቻ ሊያስፈራቸው እንደሚችል መገመት አያዳግትም። ፕሮግራሙ ለህጻናትም ቢሆን የሚያሳምን ታሪክ ሆኖ ሳይሆን ይልቁንም እንደ ቶም እና ጄሪ ፊልሞች እነሱን ዘና የሚያደርግ የፈጠራ ታሪክ በመሆኑ እንጂ። የቶም እና ጄሪ ፊልም የሚያዝናናው ከእውነታ የራቀና የማይመስል ነገር ስለሚሰሩ ነው።
የልማቱ፤ የትራንስፎርሜሽኑ እና የህዳሴው ወሬ ሰሞኑን ጋብ ያለ ይመስላል። እነዚህ ሁሉ ህወሃት ቀውስ ውስጥ ሲገባ የሚስባቸው ካርታዎች ነበሩ እንጂ በተግባር አላየናቸውም። 80 ቢሊዮን የተገመተው የህዳሴው ግድብ መዋጮም የሼክ አላሙዲን ተጨምሮበት 7 ቢሊዮን ብር ላይ ቆሟል። ለሽልማትና ለፉከራ ወጪ እየተደረገ ያለው ከዚሁ መዋጮ ከሆነም ሰባቱ ቢሊዮን እስክሁን ሳይጋመስ የቀረ አይመስልም። የአምስት አመቱ የልማት እና የትራንስፎርሜሽን እቅድ አንድ ኢንች አልተንቀሳቀሰም። ከጅምሩ የተጠናበት እና የተመከረበት አይደለማ። ታዲያ ይህ ካርታ ሲበላ ሌላ ካርታ መውጣቱ ለእነ መለስ አዲስ ነገር አይደለም፤ – ሽብርተኝነት፤ አሁን ወሬው ሁሉ ሽብርተኝነት ነው።
በህቡዕ ሳይሆን በአደባባይ የሚሰሩትን ሰላማዊ ስራዎች እንደማስረጃነት እያቀረቡ ሽብር ይሉታል።
በእርግጥ እነመለስም የማይክዱት አንድ እውነታ አለ። እየመሩት ያለው ስርዓት ህዝባዊ መሰረት ስለሌለው እንዲሁ በብእር ብቻ ይሽበራል። ስርዓቱ ገና በነጻ አስተያየት ስለተሸበረ ብእርተኞችን በአሸባሪነት ፈረጃቸው። በሽብርተኝነት ስለተከሰሱት ወገኖች ተጠይቀው አቶ መለስ ለአሻንጉሊት ፓርላማቸው ሲናገሩ፤
..ይህንን የሽብርተኝነት አዋጅ የሚያወግዙ ካሉ ተሳስተዋል። ምክንያቱም አዋጁ ካደጉ ሃግሮች ህግ አንድ በአንድ ተገልብጦ የመጣ እንጂ እኛ የፈጠርነው አይደለም።” ነበር ያሉት።
ያው ከመከረኛ አመሪካ ወይንም ክእንግሊዝ ማለታቸው ነው። ከአንድ ሃገር የተገለበጠን ህግ በሌላ ሃገር ላይ ተግባራዊ ማድረግ አሳፋሪ ከመሆኑ ይልቅ እንደትልቅ ሞያ ተቆጥሮ ነው ለፓርላማው እየተነገረ ያለው። ያም ሆኖ የጸረ-ሽብር አዋጅ ካወጡ ሃገሮች ውስጥ አንዳቸውም ሃሳቡን በነጻ የገለጸን ወገንም ሆነ ባይተዋር ዜጋ አላሰሩም።
አቶ መለስ ይህንን አዋጅ ከባእዳን ሃገራት ከሚገለብጡ ይልቅ ካደጉ ሃገሮች የማክሮ ኢኮኖሚ ፖሊሲን ወይንም የፕሬስ አዋጅን ቢገለብጡና ቢተገብሩ ሃገሪቷን በጠቀሙ ነበር።
ፕሮፌሽናል የተባሉ የአለማችን አሸባሪዎች ላይ እንኳን እንዲህ የተጋነነ ነገር አልሰማንም። አለም አልቃሂዳም ሆን አልሻባብ ላይ ሲዘምት እንደዚህ አልጮኸም። እነ እስክንድር ነጋ ጦር አልመዘዙም። ስርዓቱንም በሃይል እንገልብጥ አላሉም። እውነታውን በብእራቸው ቁጭ አደርገው ስላሳዩና አካሄዱን አደገኛነት ስለጠቆሙ ብቻ ነው አሸባሪ ተብለው እስር ቤት የተወረወሩት።
በአኬልዳማ ትያትር ትወና ላይ ዋነኞቹ የመርህ ሰዎችን አለማየታችን ደግሞ ቅንብሩን ፈጽሞ ከእውነት የራቀ አስመስሎታል፤ እነ እስክንድር ና ውብሸት እነ ርእዮትንና አንዷለምን በቃለ-መጠይቁ የሉም። በመርህ ጥያቄ ላይ አይደራደሩም እና እነሱ ሊኖሩም እንደማይችሉ ግልጽ ነው። ከዲያስፖራው የሚጠሩት አንዳንዶቹ የተከሰሱት በፓል-ቶክ ቅጽል ስሞቻቸው መሆኑ ደግሞ የህወሃትን የስለላ እና የደህንነት ብቃት ገደል ያስገባዋል። የ ‘ረቀቀው’ የህወሃት ኢንተሊጀንስ ይህንን እንኳን ሳያጣራ ነው ክስ የመሰረተባቸው።
በሃገር ቤት ያሉ በሰላም የሚታገሉት ወገኖች ላይ የተመሰረተው ክስ ደግሞ ፍርሃት የወለደው እብደት ካልሆነ በስተቀር ከሽብርተኝነት ጋር የሚያያይዝ አንዳች ጉዳይ የለውም። አንድ ፓርቲ ሰላማዊ ሰልፍ በመጥራቱ ምክንያት አባላቱ በሙሉ በሽብርተኝነት ተከስሰዋል። ሳላማዊ ሰልፍ ማድረግ ህገ-መንግስታዊ መብት መሆኑ ቀርቶ ሽብርተኝነት መባሉ፤ ሰዎቹን ምን ያህል እንቅልፍ እንደነሳቸው ያሳየናል። አዎ አለም ያደነቀው የፌስቡክ አብዮት ለነመለስ ዜናዊ በሽታ ነው። ሽብርተኝነት ነው።
ከአኬልዳማ ድራማ ያስገረማኝ ስለ አንዳርጋቸው ጽጌ የተላለፈው መልእክት ብቻ ነው። አንዳርጋቸው ጽጌ አስመራ ላይ “ሽብርተኞችን” እያሰለጠነ የመንግስት ተቋማትን እና የህወሃት ባለስልጣናቱን ለማስገደል እየታገለ እንደሆነ ጠቆም አድርገዋል። ይህንን መልእክት ያስተላለፉት በስህተት ካልሆነ በስተቀር እነ በረከት የኢትዮጵያን ህዝብ ብሶት ገና እንዳልተረዱት ይጠቁመናል። ለሁለት አስርተ ዓመታት በኢትዮጵያ ህዝብ ጫንቃ ላይ በመሆን እያሰቃዩ ያሉት የወያኔ ባለስልጣናት ቢወገዱለት የኢትዮጵያ ህዝብ በደስታ እንድሚጨፍር እንኳን የገባቸው አይመስሉም። ምን ይታወቃል እነሱም እንደ ኮሎኔል ጋዳፊ ህዝቡ ይወደናል ብለው ያስቡ እኮ ይሆናል።
በዚህ ረገድ ታዲያ ለግንቦት ሰባት ነጻ ማስታወቂያ ሰርተውለታል።
Share on Facebook
Tuesday, November 29, 2011
Monday, November 28, 2011
ባሇ ሐይኩ ሲጠየቅ
ባሇ ሐይኩ ሲጠየቅ
በታሪኩ ኃይለ
tariku_1998@yahoo.com
ሩባይ 1
ሃሳብ ከዛማ ተቃኝቶ ቃሌ ከብራና ተዋዯዯ
ምጥ ያክትሞት ሞቱን ሞቶ ወዲሇመኖር ተሰዯዯ
ረቂቃን ምስሌ ከሥተው ኅያዋን ጉለሓን ሆኑ
ነፍሴ ማኅላት ቆመች እሰይ ሩባይ ተወሇዯ
የዓሇማየሁ ሩባያት ገጽ 1
ሰሞኑን BETSY AND THE SUPERCOPTER በሚሌ ርእስ አዱስ መጽሐፍ በእንግሉዜኛ ቋንቋ ሇኅትመት በቅቷሌ። ዯራሲው ዓሇማየሁ ታዬ ከዙህ ቀዯም ባሳተማቸውና "የዓሇማየሁ ሩባያት"፤ "ግራፊቲ" እና "ሐይኩ" በተሰኙ የግጥም መዴበሌ መጽሐፎች እንዱሁም "ጣፋጭ ተረቶች" በሚሌ ርእስ ባሳተመው ትርጉም የህጻናት መጽሐፍ እናውቀዋሇን። በአዱስ አበባ ዩኒቨርስቲና በህንዴ ፑኔ ዩኒቨርስቲ በሥነጽሁፍና ሳይኮልጂ አሁንም በአሜሪካ የተሇያዩ ኮላጆች ትምህርቱን በመከታተሌ ሊይ የሚገኘው ዓሇማየሁ ታዬ ኢትዮጵያ ውስጥ በሬዱዮና በኅትመት ጋዛጠኝነት ሰርቷሌ ። በአሁኑ ወቅት በልስ አንጀሇስ ከተማ ቪላጅ ግላን ዌስት በተሰኘ ትምህርት ቤት በረዲት አስተማሪነት/ Teacher’s Aide/ በመስራት ሊይ ይገኛሌ። የአዱሲቱ መጽሐፍ ሇኅትመት መብቃት ምክንያት ሆኖኝ በገጣሚው ስራዎች ሊይ ያዯረግነውን ሰፋ ያሇ ቃሇምሌሌስ እነሆ!
ታሪኩ፦ የመጀመርያ ስራህ በሆነችው በዓሇማየሁ ሩባያት ጥያቄዬን ሌጀምርና እንዯው ሩባያትን ሇመጻፍ መነሻህ ምን ነበረ?
ዓሇማየሁ፦ እሷን መጽሐፍ ስጽፍ ዩኒቨርስቲ ተማሪ ነበርኩ። አብዚኛውን ግዛዬንም የማሳሌፈው በማንበብ በመመርመር እና በመጠየቅ ነበር። በተሇይ ሇየት ያሇ ያጻጻፍ ስሌት የመሞከር ብርቱ ፍሊጎትም ውስጤ ነበረ። በወቅቱ የአቤ ጉበኛን ስራዎች እያዯንኩ አነባቸውና አጠናቸው ነበር። ታዱያ አቤ ጉበኛ የጻፋቸውን ሩባይ መሰሌ ግጥሞች ማንበቤና በአጋጣሚ ዯግሞ ፊዜጄራሌዴ በእንግሉዜኛ ያጋጀውን የዐመር ኻያም ሩባያት ማግኘቴ እንዱሁም ጋሽ ተስፋዬ የተረጎሙትን መሌክዏ ዐመር መጽሐፍ በፍቅር መውዯዳ ሩባያትን ወዯ መሞከር የገፋፋኝ ይመስሇኛሌ።
ታሪኩ፦ አቤ ጉበኛ ሩባያት ጽፏሌ ማሇት ነው?
ዓሇማየሁ፦ አቤ ሩባያትን መሰረት አዴርጎ የሩባይን ቅርጻዊ ስርዓት ተከትል በራሱ መንገዴ በርካታ ባሊምስት መስመር ግጥሞችን ጽፏሌ።
ታሪኩ፦ ሩባይ ሲነሳ አብሮ የሚነሳ ዐመር ኻያም መሆኑንና ይህ የግጥም ቤት የዐመር ቤት ግጥም እስከመባሌ መዴረሱን በመጽሐፍህ መግቢያ ሊይ አብራርተሃሌ። እስቲ ስሇ ሩባይ አጀማመርና ስሊጻጻፉ ትንሽ የምትሇን ካሇህ?
ዓሇማየሁ፦ የፋርስ ሰዎች ሩባይ መጻፍ የጀመሩት ጥንት ነው። ከዐመር ኻያም በፊት በርካታ ባሇቅኔዎች ሩባያት ጽፈዋሌ። ዐመር ኻያም ተጠቃሽ የሩባይ ዯራሲ የተባሇው በርካታ ሩባያት በመጻፉ ስራዎቹም ከፍተኛ ኪናዊ ዋጋ ስሊሊቸው እንዱሁም ተተርጉመው በመሊው ዓሇም በመነበባቸው ምክንያት ነው። አጻጻፉን በተመሇከተ ሩባያት ባሊራት መስመር ግጥሞች ናቸው። አንዴን ስራ ሩባይ የሚያሰኘው የቅርጽ እንጂ የይት ጉዲይ አይዯሇም። ሩባይ የራሱ የሆነ ሌዩ ቅርጻዊ አሰዲዯር አሇው።ይህም ከሶስተኛው ስንኝ በስተቀር ሁለም ስንኞች ቤት መምታቸው ነው። የሶስተኛው ስንኝ ከላልቹ ስንኞች ጋር ተስማሚ ዴምጽ አሇመስጠት ሩባይን ከላልች ባሊራት መስመር ግጥሞች ይሇየዋሌ።የመጀመርያው የሩባይ ጸሐፊ የግጥሙን አዯናቃፊ ዛማ ከአንዴ ህጻን ሌቅሶ እንዯቀዲው ይነገራሌ።
ታሪኩ፦ ሁሇተኛውን የሩባያት ስብስብህን መቼ ነው የምናነበው?
ዓሇማየሁ፦ የዓሇማየሁ ሩባያት ከታተመ በኋሊ ላሊ ሩባይ አሌጻፍኩም። አሮጌውንና የሇመዴከውን ነገር ተወት ካሊረከው ሐዱስ ብርሃን አይሊክሌህም ስሇዙህ ሐዱስ ብርሃን ፍሇጋ ሩባይን እርግፍ አዴርጌ ተውኩት። አንዲንዳ በህሌሜም ይሁን በታህተ ህሉናዬ ሩባያት ተወሌዯው በመንፈሴ ይዯመጡኛሌ፤ ግን አሌጽፋቸውም። በቸሌተኝነት እጋቸዋሇሁ። እናም ሁሇተኛ የሩባይ ስብስብ አሁን የሇኝም። ወዯፊት ግን ምናሌባት ሩባያትን እመሇስበት ይሆናሌ።
የዯመና ግሊጭ
የክረምት ሰማይ
ዯመና ዯፍኖ
ጭጋግ ጨፍኖ
ፀሃይ በዯመና ግሊጭ
ተሠርቃ
አንገቷን አስግጋ
አይኗን አጮሌጋ
አንዲፍታ!
ባይናፋር ብርሃን ብትጣቀስ
ምዴር
ብትን ብሊ ተሽኮረመመች።
ግራፊቲ ገጽ 16
ታሪኩ፦ ከ ሩባያት ቀጥል ያሳተምከው መጽሐፍ ግራፊቲ ነው። ሇምን የመጽሐፉን ርእስ ግራፊቲ አሌከው?
ዓሇማየሁ፦ ርእሱን ግራፊቲ ያሌኩት ቃለ ግራፊቲ በአንባቢዎቼ ሌቦና ውስጥ በጉሌኅ እንዱታተም ነው። ግራፊቲ እያሌኩ የምጽፋቸው ጽሑፎች የራሳቸው የሆነ ኪናዊ ስነጽሁፋዊና ስነሌቦናዊ ዲራ አሊቸው። የጥበብ አምሊክ ፈቃደ ሆኖ ግራፊቲዎቼን ወጥ በሆነ ዯረጃና በተብራራ ሁኔታ ይዤ እስክቀርብ ዴረስ በየመጽሐፎቼ ሊይ በተዯራቢነት የሚወጡት ነገርዬዎች ካንባቢ ጋር ተዋውቀዋሌ።
ግራፊቲ
The moon was really far, but warm and jolly; talking to me all night long she disappeared at dawn even before I get the chance to say "ciao gorgeous!" this winter
ግራፊቲ ገጽ 13
ታሪኩ፦ በግራፊቲ ውስጥ ያሳተምካቸው ግጥሞች ትንሽ ሇየት ያለና ያሌተሇመደ ይመስሊለ ፤ የራስህ የሆነ የአገጣጣም ብሌሃት እያዲበርክ የራስህ የሆነ አንባቢም እያፈራህ ያሇ ይመስሊሌ። አዱስ ነገር ሁሌ ጊዛም አስቸጋሪነት አሇውና ከአንባቢዎች ያገኘኸው አቀባበሌ ምን ይመስሊሌ?
ዓሇማየሁ፦ ግራፊቲ ውስጥ የተሇያየ ቅርጽና ይት ያሇቸው ግጥሞች ታትመዋሌ። ከሶስት መቶ በሊይ ከሚሆኑ የግጥም ስብስቦቼ መሃሌ መርጬ ነው ያቺን መጽሐፍ ያጋጀሁት። ግጥም መጻፍ ስጀምር ከሞከርኳቸው በርካታ ስራዎች መካከሌ ሇአብነት ያህሌ በትንሹ፤ የግጥም አጻጻፍ ስርዓት ከገባኝ በኋሊ ከሞከርኳቸው ስራዎች በጥቂቱ ከዙያ በኋሊ ዯግሞ ከመዯበኛው ያገጣጠም ስርዓት ካፈነገጥኩባቸው ስራዎች በከፊሌ አዴርጌ ነው ግራፊቲን ያሳተምኩት። መኑ የቴክኖልጂ
የኢንተርኔት መን ነውና ግራፊቲን በተመሇከተ እጅግ በጣም በርካታ አስተያየቶች በአካሌም ሆነ በኢሜሌ ዯርሰውኛሌ። አንዲንድቹ ግጥሞቼን እንዯወዯዶቸው ነግረውኛሌ። እነዙህ ቀሽም ግጥሞች ናቸው ያለም ይኖራለ። በዙህ አጋጣሚ ግጥሞቼን አንብበው የተሰማቸውን በኢሜሌም ሆነ በአካሌ እንዱሁም በተሇያዩ መገናኛ ብዘሃን ሊካፈለኝ ሁለ ምስጋናዬን አቀርባሇሁ።
ታሪኩ፦ ግራፊቲ ውስጥ በጻፍካቸው አንዲንዴ ግጥሞች ውስጥ በተሇምድ /taboo/ አይነኬ የተሰኙ ቃሊት ተጠቅመሃሌ በግጥም አጻጻፍ ዯንብ ይህ ተገቢ ነው ትሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ የገጣሚ ዋነኛ መሳርያ ቃሊት ናቸው። የተኮረኮረበትን ፍሌስፍናውን ህሌሙን ራእዩን ገጣሚ የሚያስተሊሌፈው በቃሊት ነው። ቃሊት በግጥም ውስጥ ከተራ ቃሌነታቸው በሊይ እጅግ የረቀቀና የዯመቀ ትርጓሜ አሊቸው። እንዯ አውዯምንባባቸው እንዯ ማህበራዊና ተሇምዶዊ አገባባቸው አንዲንዴ ቃሊት ከተራ ቃሌነታቸው አሌፈው ቱባ መሌእክት ያስተሊሌፋለ። እናም ቃሊት በግጥም ውስጥ ወሳኝ የሆነ ትርጉም፥ አስፈሊጊነትና ተገቢነት እንዲሊቸው አንባቢ ሌብ ማሇት አሇበት። እኔም አሁን ያሌካቸውን አይነት ታቡ መሰሌ ግን ተሇምዶዊ የሆኑ ቃሊት ስጠቀም ግጥሙን ከጻፍኩበት አጠቃሊይ መንፈስ ጋር እጅግ የተቆራኘና ሉሇያይ የማይችሌ ተዚምድ ስሊሊቸው ነው።
ግራፊቲ
I have only one lover, because it is costly to have three, አንዶም ፍቅሬ እንፋልት ናት እንዲሊቅፋት ምትሃት ናት እንዲሌነጋት ውጋት ናት ብርሃን ጨረር እሳት አሊት, then it is better to let go እንፋልት and move on to love three, when one evaporates, the other may blossom, if the blossomed falls, a stranger may appear and so on and so forth…
Haiku page 40
ታሪኩ፦ በግጥም ስራዎች ሊይ አርትዖት ሉዯረግበት ይገባሌ ትሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ ግጥም እጅግ ግሊዊ የሆነ ከገጣሚው ሰብእና አስተሳሰብ አስተዲዯግ ባህሊዊ እውቀት የንባብ ሌምዴ የማፈንገጥ ወይም ያሇማፈንገጥ ዜንባላ ወተ ጋር የተያያ የስነጽሁፍ ርፍ ነው። በወጉ የተጻፈን የአንዴን ሰው ግጥም ላሊ ሰው ሊርም ብል መነሳት ነውር ነው። የገጣሚውን የነፍስ ዛማ የቋንቋ አጠቃቀም ብሌሃትና ምርጫ የአሰነኛኘት ውርዴና የአመሇካከት አቅጣጫውን መዜረፍ ነው የላሊን ሰው ግጥም ሊርም ብል መነሳት። እያንዲንዲችን ሌዩ ሆነን እንዯተፈጠርነው ሁለ እያንዲንደ ግጥምም ግሊዊ ሌዩና ከገጣሚው አጠቃሊይ ሁነት ጋር ጥብቅ የሆነ ዜምዴና እንዲሇው ሌብ ማሇት ያስፈሌጋሌ። ገጣሚ ሆን ብል ዛማ ቢሰብር ተከምዶዊውን ያገጣጠም ስርዓት ቢጥስ ሃርመኒ ቢያፋሌስ እንኳ እንዯዙያው እንዯእሱነቱ የራሱን አሻራ ይዝ ነው መነበብ መጠናት ሇትውሌዴ መተሊሇፍ ያሇበት። ስሇዙህ በበኩላ ግጥሞቼ የማንም ሰው እጅ እንዱነካቸው አሌፈቅዴም። ከተነበቡ ከታተሙ በኋሊ ግን አንባቢ እንዯመነካቱ መጠን እንዯገባው ቢተረጉማቸው ያ የኔ ጉዲይ አይሆንም።
ታሪኩ፦ በዙህ አካሄዴ እንግዱህ ግጥም መተቸት ማሇት በግጥም ሊይ ኂስ መቅረብ የሇበትም እያሌክ ነው?
ዓሇማየሁ፦ በፍጹም! ኂስ የጥበብ ስራዎችን ከ አንባቢ ከተመሌካች ከተዯራሲ ጋር የሚያገናኝ ቀና መንገዴ ነው። ኂስ ተናጋሪና አዴማጭን የሚያዯማምጥ የሬዱዮ ሞገዴ ነው። ኂስ የጥበብ ሰውን ሇተሻሇ ስራ የሚያነሳሳ የሚኮረኩር የሚያነቃቃ ቅመም ነው። የኂስ ጥበብ በዲበረባቸው አገሮች የጥበብ በረከቶችም አስዯናቂ በሆነ ፍጥነትና ሌእሌና እያዯጉ መሆናቸውን የዓሇም የስነ ጽሑፍ ታሪክ ያስረዲሌ። የግጥም ስራዎች ያሇ ኃያሲ የጽሌመት እንቁዎች ናቸው። ያብረቀርቃለ ዋጋቸው ከፍተኛ ነው ግን አይታዩም ሌሌህ ፈሌጌ ነው። ግጥም የሚፈከር የሚተነተን የሚተረጎም የሚወረስ የጥበብ ርፍ ነው። ታዱያ ግጥምን ከኃያሲ እንዯምን እንሇየዋሇን? ሆኖም ግን አንዴ ተገቢ የሆነና ማንም ሉክዯው የማይችሌ ሃቅ አሇ። ማሽሟጠጥ አሽሙርና አግቦ ከኂስ ተርታ የማይሰሇፉ ምናምንቴዎች ናቸው።
ታሪኩ፦ በግራፊቲ መጽሐፍ መግቢያ ሊይ እስቲ ግጥም ሌጻፍ ተብል ግጥም አይጻፍም! ትሊሇህ ታዱያ እንዳት ነው ግጥሞችህን የምትጽፈው?
ዓሇማየሁ፦ የግጥም ነገር ሇኔ ሁሌ ጊዛ እንግዲ ነው። ግጥም እጽፋሇሁ ብዬ ግጥም መጻፍ አይቻሇኝም። ግጥም አሌጽፍም ብዬም ከመጻፍ አሌታቀብም። ግጥም ስጽፍ አብሮኝ ግጥሙን የሚያምጥና የሚወሌዴ ሰብእና ውስጤ አሇ። ግጥም ስጽፍ ብእሩን ጨብጦ ተመስጦዬን ወርሶ ሌምዴና ባህሊዊ እውቀቴን ገንቡ አዴርጎ ቃሊት የሚያቀብሇኝ ዛማ የሚያወርዴሌኝ ቀሇም የሚገፋሌኝ ሰብእና ውስጤ አሇ። ያ ስውር ሰብእና ግፍ ካሌነሳ ግጥም አይሆንሌኝም። ሇዙህ ነው እስቲ ዚሬ ግጥም ሌጻፍ ብል መነሳት አዲጋች የሚሆነው። እንዱያውም አንዴ ጊዛ የሥነ ጽሑፍ ስራዎቼን ሇመስራት መዯበኛ ስራዬን አቁሜ በስምንት ወራት ጊዛ ውስጥ አንዱት ግጥም ጠብ እንዲሊሇች አስታውሳሇሁ።
ታሪኩ፦ ላሊው የተሇየና ከዙህ በፊት ያሌተሞከረ ስራህ ሐይኩ ነው። ሐይኩ ብል ግጥም ሇመጻፍ ምን አነሳሳህ እንዳትስ ጀመርከው?
ዓሇማየሁ፦ እንዯነገርኩህ ሇየት ያሇ ነገር መሞከር እወዲሇሁ። ከሐይኩ ጋር የተዋወኩት በንባብ ነው። ሐይኩን ገፍቼ እንዴጽፍ የገፋፋኝና ከአጻጻፍ ጥበቡ፤ ከፍሌስፍናው ጋር ያቀራረበኝ Poets.com የተሰኘ ዓሇም አቀፍ የባሇቅኔዎች ማህበር አባሌ መሆኔ ይመስሇኛሌ። በወቅቱ ሐይኩን በመጻፍና በመተንተን እሳተፍ ነበር። የአጻጻፍ ጥበቡ እየገባኝ ሲመጣም በአማርኛ ሞከርኩትና ያቺ መጽሐፍ BI-LINGUAL ሆና ሇመታተም በቃች።
ታሪኩ፦እስቲ ስሇሐይኩ አጀማመር ምን የምትሇው ነገር አሇህ?
ዓሇማየሁ፦ በመጽሐፌ መግቢያ ሊይ እንዲብራራሁት ሐይኩ ሬንጋ ከተሰኘ የቅኔ መንገዴ ተገንጥል የወጣ እራሱን የቻሇ የቅኔ ቤት ነው። ሬንጋ ሁሇት ወይም ከዙያ በሊይ የሆኑ የቡዲ መነኮሳት/ፈሊስፎች በዯቦ የሚርፉት ረም ያሇ የጃፓኖች ቅኔ ነው። ሌብ በሌ ያገራችን ባሇቅኔዎች
ቅኔ ሲርፉ አንደ የጀመረውን ላሊው ከምሊሱ ነጥቆ እንዯሚሞሊውና እንዯሚጨርሰው አይነት ነገር መሆኑ ነው። ታዱያ ማትሱኦ ባሾ የተሰኘ ባሇቅኔ የሬንጋ መክፈቻ የሆነውን ባሇሦስት ቤት ስንኝ ማሇትም ሖኩ እራሱን የቻሇ ምለእ የሆነ ቅኔ ነው የሚሌ ሃሳብ አመነጨና በርካታ ወጥ ሖኩዎች ጻፈ። ላልች ዯቀመዚሙርት መሌምልም ሖኩን ተወዲጅ የቅኔ ቤት አዯረገው። ከዙያ በኋሊ የመጣ ሺኪ የተሰኘ ላሊ ባሇቅኔ ዯግሞ ሖኩ የሚሇውን ስያሜ ወዯ ሐይኩ ቀየረው።
ታሪኩ፦ አጻጻፉስ፤ ሐይኩን ከላልች ግጥሞች የሚሇየው ምንዴን ነው?
ዓሇማየሁ፦ ሐይኩ ቅሌሌ ያሇ የቅኔ ቤት ነው። እንዱያው በጥቅለ እጅግ በጣም ተሇምዶዊ የሆኑ የንግግር ቃሊትን ነው ሐይኩን ስንጽፍ መጠቀም ያሇብን። የሐይኩ ውበቱ የቃሊቱ ቅሇትና ተራነት ነው። ተራ የሆነውን የተፈጥሮ ትእይንት በተራ ቃሊት ሇማንኛውም አንባቢ መጻፉ ነው የሐይኩ ምጥ። ከዙህም ላሊ ሐይኩ ቁጥብ ነው። እንዯላልቹ የግጥም ሮች ቃሊት አያዜረከርክም ሃሳብ አያንዚዚም። ታዱያ ያ ቅሌሌ ያሇ ቁጥብ ቅኔ ስእሌ መሳሌም ይኖርበታሌ። በተዯራሲው ሌቦና ውስጥ የሚታይ የሚሸተት የሚዯመጥ የሚዲሰስና የሚቀመስ ጉሌህ ስሜት ማስረጽ መቻሌም አሇበት ሐይኩ።
ታሪኩ፦ በመጽሐፍህ መግቢያ ሊይ እንዲሰፈርከው ( ሊንብብሌህና ) በአጠቃሊይ ሐይኩ በተፈጥሮ በመማረክ ተጸንሶ በተቆጠሩ ቀሇማት ተሰዴሮ በቀሊሌ ቋንቋ በምስሌ ከሳች ቃሊት የሚረፍ ፍሌስፍናዊ ቅኔ ነው ብሇሃሌ። በተሇይ ሐይኩ ፍሌስፍናዊ ቅኔ የተሰኘበትን ምክንያት ብታብራራሌን?
ዓሇማየሁ፦ የዙህ መን እውቀትና የቡዱዜም አስተምህሮ አጠቃሊይ ይት ቡዱዜም ከሐይማኖት ይሌቅ ፍሌስፍና መኾኑን እንዯሚያመሇክት ሌብ እንበሌና ጨዋታችንን እንቀጥሌ። ሇአብዚኛው ሐይኩ ፍሌስፍናዊነት የባህሪው ነው። ሐይኩ ዏይነ ጉዲዩ ተፈጥሮ በመሆኑ ምክንያት ከቡዱዜም ፍሌስፍናና አስተምህሮ ጋር የጠበቀ ቁርኝት አሇው። ያገራችን የግእዜ ቅኔያት ከመጽሐፍ ቅደስና ከነገረ መሇኮት ጋር የጠበቀ ትስስር እንዲሊቸው አይነት መሆኑ ነው። አንዴ ሐይኩ የቡዱዜምን አስተምህሮ ሇማያውቅ ሰው የአንዴ የተፈጥሮ ቅጽበታዊ ሁነት ቅጂ ቢሆን ያው ሐይኩ የቡዲን ፍሌስፍና ሊዋቀ ሰው ግን ተጨማሪ ትርጓሜ አሇው። ነገሩን ሇማብራራት ሁላ የምጠቅሰውን ካገራችን የግዕዜ ቅኔ አንዴ ጉባኤ ቃና ሌውጣሌ?
ታሪኩ፦ በሚገባ ቀጥሌሌኝ
ዓሇማየሁ፦ ነዲያን ሇኤድም
በነገራችን ሊይ ይህቺን ጉባኤ ቃና ያገኘኋት ከጥቂት ዓመታት በፊት የዜዋይን መንዯሮች በጋሪ ሲያስጎበኘኝ ከነበረ ባሇጋሪ ነው። ባሇጋሪው ጉባኤ ቃናዋ የኔ ሳትሆን የላሊ ባሇቅኔ ናት ብል እንዲጫወተኝም አስታውሳሇሁ። ሌቀጥሌሌህ
ነዲያን ሇኤድም እምንዲቢሆሙ ዴህኑ
ቀይህ መስቀሌ ይረዴኮሙ አኮኑ
የጉባኤ ቃናው ትርጓሜ የዙህ መንዯር ችግረኞች /ዯሃዎች/ ከመከራቸው ዲኑ። ቀይ መስቀሌ የተባሇው ዴርጅት ይረዲቸዋሌና የሚሌ ነው። ታዱያ የመጽሐፍ ቅደስን ታሪክ እማያቅ ሰው ይህን ቅኔ በጥሬው ነው የሚረዲው። ማሇት ችግረኞቹ በቀይ መስቀሌ ዴርጅት መረዲታቸውን ከችግራቸውም መሊቀቃቸውን ነው። ነገር ግን ክርስትናን የሚያቅ ምስጢረ ሥሊሴን ያነበበ ሰው ከሊይ ሊይ ትርጓሜው በተጨማሪ የቅኔውም ምስጢር ይገባዋሌ። የኤዯን ገነት ችግረኞች የሆኑት አዲምና ሔዋን በክርስቶስ ዯም ከሞት እዲ ነጻ መውጣታቸውን ይረዲሌ ማሇት ነው። ሐይኩም እንዱሁ አንባቢውን ይፈሌጋሌ። የሐይኩ ትርጓሜና የመወረስ ኃይሌ እንዲንባቢው የመረዲት የመተርጎምና የመነካት አቅም ይወሰናሌ። ሇዙህም ነው ሐይኩ Deceptively Simple የግጥም አይነት የሚባሇው።
ታሪኩ፦ ሐይኩን ከቡዱዜም ጋር የሚያዚምዯውን ተንተን አዴርገህ ሌታስረዲን ትችሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ ታሪኩ! በሐይኩና በቡዱዜም መካከሌ ያሇውን ዜምዴና ሇማስረዲት ሁሌጊዛም የሚጠቀስ አንዴ ፖፑሊር ጥቅስ አሇ እሱን ሌበሌሌህና ትርጓሜውን እንወያይበት።
ታሪኩ፤ መሌካም ነው ቀጥሌ
ዓሇማየሁ፦ Inaddition to its explicit reference to nature, haiku usually consists some sort of implicit Buddhist reflection on it. In Buddhist metaphysics are three important ideas about natural things that they are transient, that they are contingent and that they suffer
ሐይኩ ማሇት ውዲሴ ተፈጥሮ ወይም ነገረ ተፈጥሮ የሆነ የቅኔ ቤት መሆኑን እያሰብን ውይይታችንን እንቀጥሌ። በቡዱዜም ሜታፊዙክስ ተፈጥሮን በተመሇከተ ሦስት ዓቢይ ቁምነገሮች ይነገራለ። እነሱም ተፈጥሮ ማሇት ወቅቶች መናት ሰዎች አራዊትና እጽዋት በሙለ ጊዛያዊና ኃሊፊ መሆናቸው። እነዙሁ የተፈጥሮ ግሇኛ ወኪልች በስቃይ ዐዯት ውስጥ መመሊሇሳቸውና በተፈጥሮ ውስጥ የሚከናወኑ ሁነቶች በምክንያትና ውጤት ሰንሰሇት የተሰናሰለም ያሌተሰናሰለም መሆናቸው ነው።
ዓሇማየሁ፤ እየተከተሌከኝ ነው?
ታሪኩ፤ በሚገባ ቀጥሌሌኝ
ዓሇማየሁ፤ ሐይኩ የሚጻፈው ስሇተፈጥሮ ነው ብሇናሌ። ታዱያ በሐይኩ ውስጥ የሚወሳ የቅጠሊት መርገፍ፤ ያበቦች መጠውሇግ የወንዝች መጉዯሌ የጸሐይ መጥሇቅ ወተ ተፈጥሮ በስቃይ ዐዯት ውስጥ መመሊሇሷን ያመሇክታሌ። የወቅቶች መፈራረቅ የመናት ጉዝ የአበቦች መፍካት የጸሐይ መውጣት የኅጻናት መወሇዴ የፍጡራን ተራክቦ ወተ ዯግሞ ነገሮች በሙለ ጊዛያዊና ኃሊፊ መሆናቸውን እንዱሁም የተፈጥሮ ክስተት ሁለ በምክንያትና ውጤት ሰንሰሇት የተሰናሰሇም
ያሌተሰናሰሇም መሆኑን ያመሇክታሌ ሲለ የሐይኩ ተንታኞች ያስረዲለ። ሇዙህም ነው ሐይኩን ከቡዱዜም ጋር የሚያዚምደት።
ታሪኩ፦ አሁንም ከመጽሐፍህ መግቢያ ሌጥቀስና ሐይኩ ሇመጻፍ የተነሳሳ ሐይካቢም ከተፈጥሮ ጋር መዋዯዴ መፋቀር መተጫጨት በስጋ ወዯሙም መጋባት አሇበት ትሊሇህ፤ ታዱያ አንዴ ሰው ሐይኩን ሇመጻፍ ተፈጥሮን ከመውዯዴ በተጨማሪ የቡዱዜምን ፍሌስፍና ማወቅ አሇበት ማሇት ነው?
ዓሇማየሁ፦ በፍጹም የቡዲን ትምህርት ምንም ሳያውቁ ዴንቅ ሐይኩ መጻፍ ይቻሊሌ። ሇዙህም ነው ሐይኩና ቡዱዜም ባህርያዊ የሆነ ትስስር አሊቸው የሚባሇው።
ታሪኩ፤ ሐይኩን ሇመጻፍ የተነሳ አንዴ ወጣት ኢትዮጵያዊ ቢኖር ምን ትመክረዋሇህ? የአጻጻፍ ጥበቡን ከማን መማር ይችሊሌ?
ዓሇማየሁ፤ ሐይኩን መጻፍ የሚማሩት ትምህርት ቤት በመግባት ወይም ታሊሊቅ መጻህፍትን በማንበብ ወይም የቡዲን አስተምህሮ በመሸምዯዴ አይዯሇም ባሾ እራሱ እንዲሇው Learn of the bamboo from the bamboo and learn of the pine from the pine tree ባሾ ይህን ያሇው ዴንቅ የሐይኩ ጸሐፊ ሇመሆን በየእሇቱ ቸሌ የምንሊቸውን የተፈጥሮ ክስተቶች አትኩረን ብናስተውሊቸውና ብንመራመርባቸው ከነሱ ብቻ ብዘ መማር እንችሊሇን ሉሌ ፈሌጎ ነው። ሐይኩ እዙያው ጉርስ እዙያው ትፍት የሚዯረግ የቅኔ ቤት ነው። ብዘ ማሰሊሰሌና ቃሊት መምረጥ ማጋነን ወይም ማኮሰስ ሃሳቡን ማብሰሌሰሌና መሰሇቅ የሐይኩ ጸሐፊ ስራ አይዯሇም። ጀማሪ ሐይካቢ ላሊው እራሱን ማስተማር ያሇበት አቅሌል መጻፍን መሌመዴ ነው። ቃሊት መቆጠብን በፊዯሌ ስእሌ መሳሌን መሌመዴ ያስፈሌጋሌ። የቡዱዜም ትምህርት ማንም ሉረዲው በሚችሌ ቀሊሌ ቋንቋ ነውና የተጻፈው መሇስ ቀሇስ እያለ እሱን ማንበብም የሚጎዲ ነገር አይሆንም።
ታሪኩ፤ እንዱያው ሐይኩ ቀሊሌ የግጥም ር ነው ተባሇ እንጂ ሇኔ ቀሊሌ ሆኖ አሊገኘሁትም። አንዴ ሰው እንዯአንባቢ ሐይኩ ሲያነብ በቀሊለ ሉረዲው የሚችሇው እንዳት ነው?
ዓሇማየሁ፤ ከራሴም ሌምዴ ከላልች ሰዎች ተሞክሮም እንዯተረዲሁት ሐይኩን አንብቦ ሇመረዲትና ሇማጣጣም ሌምምዴ ይጠይቃሌ። ይህ አይነቱ ሌምምዴ አስፈሊጊ የሆነው ታዱያ ሐይኩ በባህርይው ከብድ ሳይሆን ነገርዬው እንግዲ ጥበብ በመሆኑ ብቻ ነው። ሐይኩ እንዯሇመዴነው መዯበኛ የግጥም አይነት ስሜትና ትርጓሜ የሇውም። የሐይኩ መጽሐፍ የፎቶግራፍ አሌበም ማሇት ነው። በያንዲንዶ ሐይኩ አንባቢ መፈሇግ ያሇበት ምስሌ ነው። ባሇሐይኩው የቀዲውን የተፈጥሮ ትእይንት ማየትና ያቺን ቅኔ በወሇዯበት ቅጽበት የተሰማውን ስሜት ሇማግኘት መታተርና መፈሇግ ነው የሐይኩ አንባቢ ፈንታ።
ታሪኩ፤ ሇዙህ ቃሇምሌሌስ ስጋጅ ስሇሐይኩ ትንሽ ሇማንበብ ሞክሬ ነበር። ጃፓን ውስጥ ከመናት በፊት የተጀመረው ሐይኩ ዚሬ ሊይ እንዱህ አይነቱን ዓሇም አቀፍ ትኩረት እንዳት ሉያገኝ ቻሇ?
ዓሇማየሁ፦ በአሁኑ ወቅት በእንግሉዜኛና በላልችም የእስያና የአውሮፓ ቋንቋዎች በርካታ የሆኑ ሐይኩዎች በየእሇቱ ይጻፋለ ይታተማለ። የአሜሪካ ኮላጆችና ትምህርት ቤቶች ሐይኩን ሇሌጆቻቸው በሚገባ ያስተምራለ። ሐይኩን ዚሬ ዴረስ ተወዲጅ የግጥም ር ያዯረገው ቀሇሌ ያለ ቃሊት መጠቀሙ ተፈጥሮን ዓይነ ጉዲዩ አዴርጎ መነሳቱ እንዱሁም በጥቂት ስንኞች መቋጨቱ ይመስሇኛሌ። በዙህ ጥዴፊያ በተዋከበ ዓሇም ውስጥ የነ ሼክስፒርን ዎርዴስዎርዜን ብላክን ዊትመንን ፑሽኪንን እጹብ ዴንቅ ቅኔዎች ማን ትእግስት ኖሮት ያነባሌ?
ሐይኩ 42
ግርማ ላሉት
ሙለ ጨረቃ የዯመና አይነርግብ አጥሌቃ
ከዋክብት ሙዴ ያዘባት
ሐይኩ ገፅ 29
ታሪኩ፤ በሐይኩ ሊይ ተጨማሪ ጥያቄ ካሇኝ እመሇስበት ይሆናሌ፤ ከዙያ በፊት ግን አንዴ ጸሐፊ ካገሩ ከወጣ ከባህር እንዯወጣ አሳ ነው የሚባሌ አባባሌ አሇ። ይህ አባባሌ የፈጠራ ችልታውና ዯጋግሞ የመጻፍ ዕዴለ ይመክናሌ ሇማሇት ይመስሇኛሌ። በዙህ ረገዴ አንተ ከጽሁፍ ስራህ የተሇየህ እንዲሌሆንክ የምታሳትማቸው መጽሐፎች ይመሰክራለ ይህ እንዳት ሉሆንሌህ ቻሇ?
ዓሇማየሁ፤ ሇመጻፊያ ጊዛ ወስኜ አሊቅም። አገር ቤት ሳሇሁም የምጽፈው አንዲንዳ ነው አሁንም የምጽፈው አንዲንዳ ነው። የምጽፈው ነገር ከመጣሌኝ የትም ቢሆን ከመጻፍ አሌታቀብም ሇመጻፍ ብዬ የማዯርገው ከመዯበኛው ሩቲን የወጣ ነገር የሇም። የወዯዴኩትን ብቻ አነባሇሁ ሲመጣሌኝም እጽፋሇሁ።
ታሪኩ፤ ስራዎችህን እንዲነበብኳቸው በዲያስፖራ ኢትዮጵያውያን ህይወትና አጠቃሊይ ገጽታ ሊይ ብዘ የጻፍክ አይመስሌም ይህ ሇምን ሆነ ትሊሇህ። ሇወዯፊቱስ ምን ታስባሇህ?
ዓሇማየሁ፤ ካገሬ ከወጣሁ ገና ጥቂት ጊዛ ነው። ቶል ቶል መሇስ እያሌኩም ከምወዲት አገሬ እና ያሇኝን ሁለ ከሰጠኝ ማኅበረሰብ ፍቅር መቀሊወጤ አሌቀረም። ውስጤ አሁንም የሚኖረው ኢትዮጵያ ውስጥ ነው። የምነካበትና የምኮረኮርበት እሴት እዙያው አገር ቤት ያሇው ነው። ከሆነሌኝ ዯግሜም ሰሌሼም የምጽፈው ስሊገር ቤት ጉዲይ ቢሆን ዯስ ይሇኛሌ። ምናሌባት በውጭ አገር ከቆየሁና ኪናዊ ኩርኮራው ካሇ ግን ስሇዙሁ አገር መጻፍ እችሌ ይሆናሌ።
ታሪኩ፤ ከገጣሚነት በተጨማሪ በጋዛጠኝነት ትታወቃሇህ ጋዛጠኛ መሆን ሇዯራሲነት ምን የሚፈይዯው ነገር አሇ? ይህን ያመጣሁት እንዯ በዓለ ግርማ፤ ብርሃኑ ርይሁን ላልችም ብዘ መጥቀስ ይቻሊሌ ያለት ዯራሲዎች ጋዛጠኛም ነበሩ እስቲ ስሇሁሇቱ የሙያ ርፎች መዯጋገፍ ምን የምትሇው ነገር አሇ?
ዓሇማየሁ፤ ጋዛጠኛ ሁለ ዯራሲ ወይም ገጣሚ መሆን የሚችሌ አይመስሇኝም። ጋዛጠኝነት በስራ ሌምዴና በትምህርት የሚያገኙት በፍሊጎትና በሙከራ የሚያዲብሩት የተከበረ ሙያ ይመስሇኛሌ። ዯራሲነት ግን ከዙህ የተሇየ ነው የዴርሰት ትምህርት የተማረ ሁለ ዯራሲ መሆን የሚችሌ አይመስሇኝም። ዯራሲ ይወሇዲሌ ሌሌህ ፈሌጌ ነው። የሁሇቱን ሙያዎች መዯጋገፍን በተመሇከተ ግን በጋዛጠኝነት ህይወት ማሇፍ ሇዯራሲ ሃሳብን ሇመቆጣጠር ቋንቋን ሇማዲበርና ሇመግራት ተጨማሪ ትምህርት ቤት ይሆናሌ ብዬ አስባሇሁ። በጋዛጠኝነት ዯጃፍ ሳያሌፉ ግን አስዯናቂ የመተረክ ችልታቸውን ያሳዩ ቁጥር ስፍር የላሊቸው ዴንቅ ዯራሲያን በዓሇም ዘሪያ መኖራቸውን ሌብ እያሌን።
ታሪኩ፤ ላሊው ጥያቄዬ ቋንቋን የተመሇከተ ነው። ሇህጻናትም ትጽፋሇህ በወዱህ በኩሌ ዯግሞ ግጥሞችህ አለ። በግጥሞችህ ሊይ የሚታየው የዲበረ የቃሊት አጠቃቀም ሲሆን የኅጻናቱ ዯግሞ ቀሇሌ ብል ነው የተጻፈው። ይህ ከበዴ ያሇ ነገር ይመስሇኛሌ። አንተ እንዳት ሌታስማማው ቻሌክ?
ዓሇማየሁ፤ ሕጻናት ሌጆች መሊእክት ነው የሚመስለኝ። ሌጆች በጣም ይገቡኛሌ። ከሌጆች ጋር በመተያየት ብቻ እናበባሇሁ። የሚያስቡትንና የሚወደትን የፈሇጉትንና ያሌፈሇጉትን ነገር ሇማወቅ አፍታም አይፈጅብኝ። ስሇዙህ ሇነሱ ስጽፍ ትንሽ ሇብ ትንሽ ጸዲ ትንሽ ፈካ ማሇትን እየተማርኩ ነው። ይህም ሆኖ ግን ጥሩ የህጻናት ዴርሰት ጸሐፊ ነኝ ብዬ አሊስብም። ከህጻናት ገና ብዘ መማር ገና አብሬያቸው መሳቅና ከፍንዯቃቸው ንጽህናን መውረስ ይጠበቅብኛሌ። ዓሇምን በገራገር አይን መመሌከትን ሰዎችን በእኩሌ አይን ማየትን ተፈጥሮን በግሌቧ መረዲትን ከነሱ መማር እፈሌጋሇሁ።
ያሊሇቀ ግራፊቲ
ሳትፈሌጋት ሳታውቀው እጅህ የገባች ሚዲቆ በሄዯችበት ትከተሊታሇህ እንጂ አንተ ወዲሻህ አትመራትም። No matter how hard you may try, you have no control over your own life and your own destiny, like a piece of trunk on a mighty river…
ታሪኩ፤ BETSY AND THE SUPERCOPPTER አዱሱ መጽሐፍህ ነው ማነው ያተመሌህ? የት ነው የታተመው? ታሪኩስ ስሇምንዴን ነው?
ዓሇማየሁ፤ ሰሞኑን የታተመችው የኔዋ አነስተኛ መጽሐፍ ያሳተማት ፐብሉሽ አሜሪካ የተሰኘ ሜሪሊንዴ ያሇ አሳታሚ ነው። ታሪኩም ቤትሲ ስሇምትሰኝ ስሇ አንዱት ጎበዜ ተማሪ ነው። ታሪኩ በጥቂቱ
አዴቬንቸርን ማሳየትን በጥቂቱ ሞራሌን ማስረጽን በጥቂቱ ዯግሞ ቴክኖልጂን ማስተዋወቅን ያካተተ ነገር ይመስሊሌ።
The moment she completed the sentence, the roof of the classroom slid and opened. All the kids and the teacher were surprised to see the roof open and as they were enjoying watching the clear sky, a helicopter appeared and the pilot called for Betsy with a loud speaker.
He said "Dear Betsy, here is my Supercopter, come aboard and I will take you to the place you wish to visit. I will take you to Paris and we will visit the Eiffel Tower."
"What is a Supercopter and who are you?" Betsy asked
"I am Uncle Michael and I am in charge of rewarding kids who are diligent, obedient and nice. I could see you are the only student who started to complete the sentence and I will happily grant you your wish."
Betsy and the Supercopter page 6
ታሪኩ፦ የዓሇማየሁ ሩባያትን ከጻፍክ በኋሊ ያሳተምከው ግራፊቲ ጥቂት የእንግሉዜኛ ግጥሞች አለበት ቀጥል ዯግሞ ሐይኩ ግማሹ እንግሉዜኛ ነው። የሰሞኗ BETSY AND THE SUPERCOPTER ሙለዋን በእንግሉዜኛ ነው የተጻፈችው። ነገሩ እንዳት ነው ማሇቴ የምን ጠጋ ጠጋ ነው?
ዓሇማየሁ፦ አጋጣሚ ነው እንጂ ሆን ተብል የተዯረገ ነገር አይዯሇም። እንግሉዜኛ ሇኔ በትምህርት በንባብና ከተናጋሪዎቹ ጋር አብሮ በመኖር ያገኘሁት ዯባሌ ቋንቋ ነው። እንዲማርኛው እንዲሻኝ የምቦርቅበት ያሇምኩትን የቃዠሁትን የተሰማኝን እና የተነካሁበትን ሁለ የምተነፍስበት ቋንቋ አይዯሇም። ግን አንዲንዴ ሃሳቦች አለ በሃበሻ ቋንቋ እሺ ብሇው የማይወሇደ፤ ቢወሇደም እንኳ ስሜት የማይሰጡና ባእዴ ባእዴ የሚሸቱ። እንዯዙህ አይነቶቹ ሃሳቦች ወዯኔ ከመጡ ብቻ ነው በእንግሉዜኛ የምሞክራቸው።
ታሪኩ፤ በውጭ ያሇው የኢትዮጵያ የሥነጽሑፍ ዯረጃ በአንተ እይታ ምን ይመስሊሌ ያገር ቤቱስ?
ዓሇማየሁ፤ ያገራችን ሥነጽሑፍ በተሇይ ዯግሞ ሥነግጥም እያዯገ መሆኑ ነው የሚሰማኝ። አገራችን ዴንቅ ባሇቅኔዎችን እያፈራች ነው። ክብሩ ይስፋ ሇጥበብ አምሊክ! በአገር ውስጥም ሆነ በውጪ
የሚታተሙ መጻሕፍት በቁጥርም በጥራትም እያዯጉ መምጣታቸው መኑ የኢትዮጵያ ሥነጽሑፍ እመርታ ያሳየበት መሆኑን የሚያመሇክት ይመስሇኛሌ።
ታሪኩ፤ በስነግጥሞችህ ሊይ ተጽእኖ ያሳዯረብህ ኢትዮጵያዊ ገጣሚ ካሇ ማነው?
ዓሇማየሁ፤ ዴምቅ ብል የሚታይ ተጽእኖ ያሳዯረብኝ ገጣሚ ያሇ አይመስሇኝም። ይህም የሆነው የመርጋትና አንዴን ያጻጻፍ ብሌሃት ሙጥኝ ብል የመያዜ ዜንባላ ስሇላሇኝ ይመስሇኛሌ። ካንደ ያጻጻፍ ብሌሃት ወዯላሊው መዜሇላ ከዙህ ክብር ሳይነሳኝ አሌቀረም። በተረፈ የቀዴሞዎቹ ያገራችን ገጣሚያን በሙለ የግጥም አጻጻፍ ጥበብ መምህሮቼ ናቸው። አሁንም በመጠየቅ በመመርመርና በመፈሇግ ሊይ ነኝና ወጣቶቹ ገጣሚያንም ጭምር የኔ መምህራን ናቸው። ገጣሚዎቻችንን በሙለ በተቻሇኝ መጠን አነባቸዋሇሁ አጠናቸዋሇሁ እማርባቸዋሇሁ።
ታሪኩ፤ ስሇ ቃሇምሌሌሱ እጅግ በጣም አመሰግናሇሁ።
ዓሇማየሁ፤ እግዙአብሔር ያክብርሌኝ ታሪኩ! ግን ሐይኩ ግጥም ኂስና ሕይወት አሁን የተወያየንባቸው ሁለ እና ላሊም ብዘ ብዘ ብዘ ነገር መሆናቸውን እያብሰሇሰሌክ ሌሇይህ?
በታሪኩ ኃይለ
tariku_1998@yahoo.com
ሩባይ 1
ሃሳብ ከዛማ ተቃኝቶ ቃሌ ከብራና ተዋዯዯ
ምጥ ያክትሞት ሞቱን ሞቶ ወዲሇመኖር ተሰዯዯ
ረቂቃን ምስሌ ከሥተው ኅያዋን ጉለሓን ሆኑ
ነፍሴ ማኅላት ቆመች እሰይ ሩባይ ተወሇዯ
የዓሇማየሁ ሩባያት ገጽ 1
ሰሞኑን BETSY AND THE SUPERCOPTER በሚሌ ርእስ አዱስ መጽሐፍ በእንግሉዜኛ ቋንቋ ሇኅትመት በቅቷሌ። ዯራሲው ዓሇማየሁ ታዬ ከዙህ ቀዯም ባሳተማቸውና "የዓሇማየሁ ሩባያት"፤ "ግራፊቲ" እና "ሐይኩ" በተሰኙ የግጥም መዴበሌ መጽሐፎች እንዱሁም "ጣፋጭ ተረቶች" በሚሌ ርእስ ባሳተመው ትርጉም የህጻናት መጽሐፍ እናውቀዋሇን። በአዱስ አበባ ዩኒቨርስቲና በህንዴ ፑኔ ዩኒቨርስቲ በሥነጽሁፍና ሳይኮልጂ አሁንም በአሜሪካ የተሇያዩ ኮላጆች ትምህርቱን በመከታተሌ ሊይ የሚገኘው ዓሇማየሁ ታዬ ኢትዮጵያ ውስጥ በሬዱዮና በኅትመት ጋዛጠኝነት ሰርቷሌ ። በአሁኑ ወቅት በልስ አንጀሇስ ከተማ ቪላጅ ግላን ዌስት በተሰኘ ትምህርት ቤት በረዲት አስተማሪነት/ Teacher’s Aide/ በመስራት ሊይ ይገኛሌ። የአዱሲቱ መጽሐፍ ሇኅትመት መብቃት ምክንያት ሆኖኝ በገጣሚው ስራዎች ሊይ ያዯረግነውን ሰፋ ያሇ ቃሇምሌሌስ እነሆ!
ታሪኩ፦ የመጀመርያ ስራህ በሆነችው በዓሇማየሁ ሩባያት ጥያቄዬን ሌጀምርና እንዯው ሩባያትን ሇመጻፍ መነሻህ ምን ነበረ?
ዓሇማየሁ፦ እሷን መጽሐፍ ስጽፍ ዩኒቨርስቲ ተማሪ ነበርኩ። አብዚኛውን ግዛዬንም የማሳሌፈው በማንበብ በመመርመር እና በመጠየቅ ነበር። በተሇይ ሇየት ያሇ ያጻጻፍ ስሌት የመሞከር ብርቱ ፍሊጎትም ውስጤ ነበረ። በወቅቱ የአቤ ጉበኛን ስራዎች እያዯንኩ አነባቸውና አጠናቸው ነበር። ታዱያ አቤ ጉበኛ የጻፋቸውን ሩባይ መሰሌ ግጥሞች ማንበቤና በአጋጣሚ ዯግሞ ፊዜጄራሌዴ በእንግሉዜኛ ያጋጀውን የዐመር ኻያም ሩባያት ማግኘቴ እንዱሁም ጋሽ ተስፋዬ የተረጎሙትን መሌክዏ ዐመር መጽሐፍ በፍቅር መውዯዳ ሩባያትን ወዯ መሞከር የገፋፋኝ ይመስሇኛሌ።
ታሪኩ፦ አቤ ጉበኛ ሩባያት ጽፏሌ ማሇት ነው?
ዓሇማየሁ፦ አቤ ሩባያትን መሰረት አዴርጎ የሩባይን ቅርጻዊ ስርዓት ተከትል በራሱ መንገዴ በርካታ ባሊምስት መስመር ግጥሞችን ጽፏሌ።
ታሪኩ፦ ሩባይ ሲነሳ አብሮ የሚነሳ ዐመር ኻያም መሆኑንና ይህ የግጥም ቤት የዐመር ቤት ግጥም እስከመባሌ መዴረሱን በመጽሐፍህ መግቢያ ሊይ አብራርተሃሌ። እስቲ ስሇ ሩባይ አጀማመርና ስሊጻጻፉ ትንሽ የምትሇን ካሇህ?
ዓሇማየሁ፦ የፋርስ ሰዎች ሩባይ መጻፍ የጀመሩት ጥንት ነው። ከዐመር ኻያም በፊት በርካታ ባሇቅኔዎች ሩባያት ጽፈዋሌ። ዐመር ኻያም ተጠቃሽ የሩባይ ዯራሲ የተባሇው በርካታ ሩባያት በመጻፉ ስራዎቹም ከፍተኛ ኪናዊ ዋጋ ስሊሊቸው እንዱሁም ተተርጉመው በመሊው ዓሇም በመነበባቸው ምክንያት ነው። አጻጻፉን በተመሇከተ ሩባያት ባሊራት መስመር ግጥሞች ናቸው። አንዴን ስራ ሩባይ የሚያሰኘው የቅርጽ እንጂ የይት ጉዲይ አይዯሇም። ሩባይ የራሱ የሆነ ሌዩ ቅርጻዊ አሰዲዯር አሇው።ይህም ከሶስተኛው ስንኝ በስተቀር ሁለም ስንኞች ቤት መምታቸው ነው። የሶስተኛው ስንኝ ከላልቹ ስንኞች ጋር ተስማሚ ዴምጽ አሇመስጠት ሩባይን ከላልች ባሊራት መስመር ግጥሞች ይሇየዋሌ።የመጀመርያው የሩባይ ጸሐፊ የግጥሙን አዯናቃፊ ዛማ ከአንዴ ህጻን ሌቅሶ እንዯቀዲው ይነገራሌ።
ታሪኩ፦ ሁሇተኛውን የሩባያት ስብስብህን መቼ ነው የምናነበው?
ዓሇማየሁ፦ የዓሇማየሁ ሩባያት ከታተመ በኋሊ ላሊ ሩባይ አሌጻፍኩም። አሮጌውንና የሇመዴከውን ነገር ተወት ካሊረከው ሐዱስ ብርሃን አይሊክሌህም ስሇዙህ ሐዱስ ብርሃን ፍሇጋ ሩባይን እርግፍ አዴርጌ ተውኩት። አንዲንዳ በህሌሜም ይሁን በታህተ ህሉናዬ ሩባያት ተወሌዯው በመንፈሴ ይዯመጡኛሌ፤ ግን አሌጽፋቸውም። በቸሌተኝነት እጋቸዋሇሁ። እናም ሁሇተኛ የሩባይ ስብስብ አሁን የሇኝም። ወዯፊት ግን ምናሌባት ሩባያትን እመሇስበት ይሆናሌ።
የዯመና ግሊጭ
የክረምት ሰማይ
ዯመና ዯፍኖ
ጭጋግ ጨፍኖ
ፀሃይ በዯመና ግሊጭ
ተሠርቃ
አንገቷን አስግጋ
አይኗን አጮሌጋ
አንዲፍታ!
ባይናፋር ብርሃን ብትጣቀስ
ምዴር
ብትን ብሊ ተሽኮረመመች።
ግራፊቲ ገጽ 16
ታሪኩ፦ ከ ሩባያት ቀጥል ያሳተምከው መጽሐፍ ግራፊቲ ነው። ሇምን የመጽሐፉን ርእስ ግራፊቲ አሌከው?
ዓሇማየሁ፦ ርእሱን ግራፊቲ ያሌኩት ቃለ ግራፊቲ በአንባቢዎቼ ሌቦና ውስጥ በጉሌኅ እንዱታተም ነው። ግራፊቲ እያሌኩ የምጽፋቸው ጽሑፎች የራሳቸው የሆነ ኪናዊ ስነጽሁፋዊና ስነሌቦናዊ ዲራ አሊቸው። የጥበብ አምሊክ ፈቃደ ሆኖ ግራፊቲዎቼን ወጥ በሆነ ዯረጃና በተብራራ ሁኔታ ይዤ እስክቀርብ ዴረስ በየመጽሐፎቼ ሊይ በተዯራቢነት የሚወጡት ነገርዬዎች ካንባቢ ጋር ተዋውቀዋሌ።
ግራፊቲ
The moon was really far, but warm and jolly; talking to me all night long she disappeared at dawn even before I get the chance to say "ciao gorgeous!" this winter
ግራፊቲ ገጽ 13
ታሪኩ፦ በግራፊቲ ውስጥ ያሳተምካቸው ግጥሞች ትንሽ ሇየት ያለና ያሌተሇመደ ይመስሊለ ፤ የራስህ የሆነ የአገጣጣም ብሌሃት እያዲበርክ የራስህ የሆነ አንባቢም እያፈራህ ያሇ ይመስሊሌ። አዱስ ነገር ሁሌ ጊዛም አስቸጋሪነት አሇውና ከአንባቢዎች ያገኘኸው አቀባበሌ ምን ይመስሊሌ?
ዓሇማየሁ፦ ግራፊቲ ውስጥ የተሇያየ ቅርጽና ይት ያሇቸው ግጥሞች ታትመዋሌ። ከሶስት መቶ በሊይ ከሚሆኑ የግጥም ስብስቦቼ መሃሌ መርጬ ነው ያቺን መጽሐፍ ያጋጀሁት። ግጥም መጻፍ ስጀምር ከሞከርኳቸው በርካታ ስራዎች መካከሌ ሇአብነት ያህሌ በትንሹ፤ የግጥም አጻጻፍ ስርዓት ከገባኝ በኋሊ ከሞከርኳቸው ስራዎች በጥቂቱ ከዙያ በኋሊ ዯግሞ ከመዯበኛው ያገጣጠም ስርዓት ካፈነገጥኩባቸው ስራዎች በከፊሌ አዴርጌ ነው ግራፊቲን ያሳተምኩት። መኑ የቴክኖልጂ
የኢንተርኔት መን ነውና ግራፊቲን በተመሇከተ እጅግ በጣም በርካታ አስተያየቶች በአካሌም ሆነ በኢሜሌ ዯርሰውኛሌ። አንዲንድቹ ግጥሞቼን እንዯወዯዶቸው ነግረውኛሌ። እነዙህ ቀሽም ግጥሞች ናቸው ያለም ይኖራለ። በዙህ አጋጣሚ ግጥሞቼን አንብበው የተሰማቸውን በኢሜሌም ሆነ በአካሌ እንዱሁም በተሇያዩ መገናኛ ብዘሃን ሊካፈለኝ ሁለ ምስጋናዬን አቀርባሇሁ።
ታሪኩ፦ ግራፊቲ ውስጥ በጻፍካቸው አንዲንዴ ግጥሞች ውስጥ በተሇምድ /taboo/ አይነኬ የተሰኙ ቃሊት ተጠቅመሃሌ በግጥም አጻጻፍ ዯንብ ይህ ተገቢ ነው ትሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ የገጣሚ ዋነኛ መሳርያ ቃሊት ናቸው። የተኮረኮረበትን ፍሌስፍናውን ህሌሙን ራእዩን ገጣሚ የሚያስተሊሌፈው በቃሊት ነው። ቃሊት በግጥም ውስጥ ከተራ ቃሌነታቸው በሊይ እጅግ የረቀቀና የዯመቀ ትርጓሜ አሊቸው። እንዯ አውዯምንባባቸው እንዯ ማህበራዊና ተሇምዶዊ አገባባቸው አንዲንዴ ቃሊት ከተራ ቃሌነታቸው አሌፈው ቱባ መሌእክት ያስተሊሌፋለ። እናም ቃሊት በግጥም ውስጥ ወሳኝ የሆነ ትርጉም፥ አስፈሊጊነትና ተገቢነት እንዲሊቸው አንባቢ ሌብ ማሇት አሇበት። እኔም አሁን ያሌካቸውን አይነት ታቡ መሰሌ ግን ተሇምዶዊ የሆኑ ቃሊት ስጠቀም ግጥሙን ከጻፍኩበት አጠቃሊይ መንፈስ ጋር እጅግ የተቆራኘና ሉሇያይ የማይችሌ ተዚምድ ስሊሊቸው ነው።
ግራፊቲ
I have only one lover, because it is costly to have three, አንዶም ፍቅሬ እንፋልት ናት እንዲሊቅፋት ምትሃት ናት እንዲሌነጋት ውጋት ናት ብርሃን ጨረር እሳት አሊት, then it is better to let go እንፋልት and move on to love three, when one evaporates, the other may blossom, if the blossomed falls, a stranger may appear and so on and so forth…
Haiku page 40
ታሪኩ፦ በግጥም ስራዎች ሊይ አርትዖት ሉዯረግበት ይገባሌ ትሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ ግጥም እጅግ ግሊዊ የሆነ ከገጣሚው ሰብእና አስተሳሰብ አስተዲዯግ ባህሊዊ እውቀት የንባብ ሌምዴ የማፈንገጥ ወይም ያሇማፈንገጥ ዜንባላ ወተ ጋር የተያያ የስነጽሁፍ ርፍ ነው። በወጉ የተጻፈን የአንዴን ሰው ግጥም ላሊ ሰው ሊርም ብል መነሳት ነውር ነው። የገጣሚውን የነፍስ ዛማ የቋንቋ አጠቃቀም ብሌሃትና ምርጫ የአሰነኛኘት ውርዴና የአመሇካከት አቅጣጫውን መዜረፍ ነው የላሊን ሰው ግጥም ሊርም ብል መነሳት። እያንዲንዲችን ሌዩ ሆነን እንዯተፈጠርነው ሁለ እያንዲንደ ግጥምም ግሊዊ ሌዩና ከገጣሚው አጠቃሊይ ሁነት ጋር ጥብቅ የሆነ ዜምዴና እንዲሇው ሌብ ማሇት ያስፈሌጋሌ። ገጣሚ ሆን ብል ዛማ ቢሰብር ተከምዶዊውን ያገጣጠም ስርዓት ቢጥስ ሃርመኒ ቢያፋሌስ እንኳ እንዯዙያው እንዯእሱነቱ የራሱን አሻራ ይዝ ነው መነበብ መጠናት ሇትውሌዴ መተሊሇፍ ያሇበት። ስሇዙህ በበኩላ ግጥሞቼ የማንም ሰው እጅ እንዱነካቸው አሌፈቅዴም። ከተነበቡ ከታተሙ በኋሊ ግን አንባቢ እንዯመነካቱ መጠን እንዯገባው ቢተረጉማቸው ያ የኔ ጉዲይ አይሆንም።
ታሪኩ፦ በዙህ አካሄዴ እንግዱህ ግጥም መተቸት ማሇት በግጥም ሊይ ኂስ መቅረብ የሇበትም እያሌክ ነው?
ዓሇማየሁ፦ በፍጹም! ኂስ የጥበብ ስራዎችን ከ አንባቢ ከተመሌካች ከተዯራሲ ጋር የሚያገናኝ ቀና መንገዴ ነው። ኂስ ተናጋሪና አዴማጭን የሚያዯማምጥ የሬዱዮ ሞገዴ ነው። ኂስ የጥበብ ሰውን ሇተሻሇ ስራ የሚያነሳሳ የሚኮረኩር የሚያነቃቃ ቅመም ነው። የኂስ ጥበብ በዲበረባቸው አገሮች የጥበብ በረከቶችም አስዯናቂ በሆነ ፍጥነትና ሌእሌና እያዯጉ መሆናቸውን የዓሇም የስነ ጽሑፍ ታሪክ ያስረዲሌ። የግጥም ስራዎች ያሇ ኃያሲ የጽሌመት እንቁዎች ናቸው። ያብረቀርቃለ ዋጋቸው ከፍተኛ ነው ግን አይታዩም ሌሌህ ፈሌጌ ነው። ግጥም የሚፈከር የሚተነተን የሚተረጎም የሚወረስ የጥበብ ርፍ ነው። ታዱያ ግጥምን ከኃያሲ እንዯምን እንሇየዋሇን? ሆኖም ግን አንዴ ተገቢ የሆነና ማንም ሉክዯው የማይችሌ ሃቅ አሇ። ማሽሟጠጥ አሽሙርና አግቦ ከኂስ ተርታ የማይሰሇፉ ምናምንቴዎች ናቸው።
ታሪኩ፦ በግራፊቲ መጽሐፍ መግቢያ ሊይ እስቲ ግጥም ሌጻፍ ተብል ግጥም አይጻፍም! ትሊሇህ ታዱያ እንዳት ነው ግጥሞችህን የምትጽፈው?
ዓሇማየሁ፦ የግጥም ነገር ሇኔ ሁሌ ጊዛ እንግዲ ነው። ግጥም እጽፋሇሁ ብዬ ግጥም መጻፍ አይቻሇኝም። ግጥም አሌጽፍም ብዬም ከመጻፍ አሌታቀብም። ግጥም ስጽፍ አብሮኝ ግጥሙን የሚያምጥና የሚወሌዴ ሰብእና ውስጤ አሇ። ግጥም ስጽፍ ብእሩን ጨብጦ ተመስጦዬን ወርሶ ሌምዴና ባህሊዊ እውቀቴን ገንቡ አዴርጎ ቃሊት የሚያቀብሇኝ ዛማ የሚያወርዴሌኝ ቀሇም የሚገፋሌኝ ሰብእና ውስጤ አሇ። ያ ስውር ሰብእና ግፍ ካሌነሳ ግጥም አይሆንሌኝም። ሇዙህ ነው እስቲ ዚሬ ግጥም ሌጻፍ ብል መነሳት አዲጋች የሚሆነው። እንዱያውም አንዴ ጊዛ የሥነ ጽሑፍ ስራዎቼን ሇመስራት መዯበኛ ስራዬን አቁሜ በስምንት ወራት ጊዛ ውስጥ አንዱት ግጥም ጠብ እንዲሊሇች አስታውሳሇሁ።
ታሪኩ፦ ላሊው የተሇየና ከዙህ በፊት ያሌተሞከረ ስራህ ሐይኩ ነው። ሐይኩ ብል ግጥም ሇመጻፍ ምን አነሳሳህ እንዳትስ ጀመርከው?
ዓሇማየሁ፦ እንዯነገርኩህ ሇየት ያሇ ነገር መሞከር እወዲሇሁ። ከሐይኩ ጋር የተዋወኩት በንባብ ነው። ሐይኩን ገፍቼ እንዴጽፍ የገፋፋኝና ከአጻጻፍ ጥበቡ፤ ከፍሌስፍናው ጋር ያቀራረበኝ Poets.com የተሰኘ ዓሇም አቀፍ የባሇቅኔዎች ማህበር አባሌ መሆኔ ይመስሇኛሌ። በወቅቱ ሐይኩን በመጻፍና በመተንተን እሳተፍ ነበር። የአጻጻፍ ጥበቡ እየገባኝ ሲመጣም በአማርኛ ሞከርኩትና ያቺ መጽሐፍ BI-LINGUAL ሆና ሇመታተም በቃች።
ታሪኩ፦እስቲ ስሇሐይኩ አጀማመር ምን የምትሇው ነገር አሇህ?
ዓሇማየሁ፦ በመጽሐፌ መግቢያ ሊይ እንዲብራራሁት ሐይኩ ሬንጋ ከተሰኘ የቅኔ መንገዴ ተገንጥል የወጣ እራሱን የቻሇ የቅኔ ቤት ነው። ሬንጋ ሁሇት ወይም ከዙያ በሊይ የሆኑ የቡዲ መነኮሳት/ፈሊስፎች በዯቦ የሚርፉት ረም ያሇ የጃፓኖች ቅኔ ነው። ሌብ በሌ ያገራችን ባሇቅኔዎች
ቅኔ ሲርፉ አንደ የጀመረውን ላሊው ከምሊሱ ነጥቆ እንዯሚሞሊውና እንዯሚጨርሰው አይነት ነገር መሆኑ ነው። ታዱያ ማትሱኦ ባሾ የተሰኘ ባሇቅኔ የሬንጋ መክፈቻ የሆነውን ባሇሦስት ቤት ስንኝ ማሇትም ሖኩ እራሱን የቻሇ ምለእ የሆነ ቅኔ ነው የሚሌ ሃሳብ አመነጨና በርካታ ወጥ ሖኩዎች ጻፈ። ላልች ዯቀመዚሙርት መሌምልም ሖኩን ተወዲጅ የቅኔ ቤት አዯረገው። ከዙያ በኋሊ የመጣ ሺኪ የተሰኘ ላሊ ባሇቅኔ ዯግሞ ሖኩ የሚሇውን ስያሜ ወዯ ሐይኩ ቀየረው።
ታሪኩ፦ አጻጻፉስ፤ ሐይኩን ከላልች ግጥሞች የሚሇየው ምንዴን ነው?
ዓሇማየሁ፦ ሐይኩ ቅሌሌ ያሇ የቅኔ ቤት ነው። እንዱያው በጥቅለ እጅግ በጣም ተሇምዶዊ የሆኑ የንግግር ቃሊትን ነው ሐይኩን ስንጽፍ መጠቀም ያሇብን። የሐይኩ ውበቱ የቃሊቱ ቅሇትና ተራነት ነው። ተራ የሆነውን የተፈጥሮ ትእይንት በተራ ቃሊት ሇማንኛውም አንባቢ መጻፉ ነው የሐይኩ ምጥ። ከዙህም ላሊ ሐይኩ ቁጥብ ነው። እንዯላልቹ የግጥም ሮች ቃሊት አያዜረከርክም ሃሳብ አያንዚዚም። ታዱያ ያ ቅሌሌ ያሇ ቁጥብ ቅኔ ስእሌ መሳሌም ይኖርበታሌ። በተዯራሲው ሌቦና ውስጥ የሚታይ የሚሸተት የሚዯመጥ የሚዲሰስና የሚቀመስ ጉሌህ ስሜት ማስረጽ መቻሌም አሇበት ሐይኩ።
ታሪኩ፦ በመጽሐፍህ መግቢያ ሊይ እንዲሰፈርከው ( ሊንብብሌህና ) በአጠቃሊይ ሐይኩ በተፈጥሮ በመማረክ ተጸንሶ በተቆጠሩ ቀሇማት ተሰዴሮ በቀሊሌ ቋንቋ በምስሌ ከሳች ቃሊት የሚረፍ ፍሌስፍናዊ ቅኔ ነው ብሇሃሌ። በተሇይ ሐይኩ ፍሌስፍናዊ ቅኔ የተሰኘበትን ምክንያት ብታብራራሌን?
ዓሇማየሁ፦ የዙህ መን እውቀትና የቡዱዜም አስተምህሮ አጠቃሊይ ይት ቡዱዜም ከሐይማኖት ይሌቅ ፍሌስፍና መኾኑን እንዯሚያመሇክት ሌብ እንበሌና ጨዋታችንን እንቀጥሌ። ሇአብዚኛው ሐይኩ ፍሌስፍናዊነት የባህሪው ነው። ሐይኩ ዏይነ ጉዲዩ ተፈጥሮ በመሆኑ ምክንያት ከቡዱዜም ፍሌስፍናና አስተምህሮ ጋር የጠበቀ ቁርኝት አሇው። ያገራችን የግእዜ ቅኔያት ከመጽሐፍ ቅደስና ከነገረ መሇኮት ጋር የጠበቀ ትስስር እንዲሊቸው አይነት መሆኑ ነው። አንዴ ሐይኩ የቡዱዜምን አስተምህሮ ሇማያውቅ ሰው የአንዴ የተፈጥሮ ቅጽበታዊ ሁነት ቅጂ ቢሆን ያው ሐይኩ የቡዲን ፍሌስፍና ሊዋቀ ሰው ግን ተጨማሪ ትርጓሜ አሇው። ነገሩን ሇማብራራት ሁላ የምጠቅሰውን ካገራችን የግዕዜ ቅኔ አንዴ ጉባኤ ቃና ሌውጣሌ?
ታሪኩ፦ በሚገባ ቀጥሌሌኝ
ዓሇማየሁ፦ ነዲያን ሇኤድም
በነገራችን ሊይ ይህቺን ጉባኤ ቃና ያገኘኋት ከጥቂት ዓመታት በፊት የዜዋይን መንዯሮች በጋሪ ሲያስጎበኘኝ ከነበረ ባሇጋሪ ነው። ባሇጋሪው ጉባኤ ቃናዋ የኔ ሳትሆን የላሊ ባሇቅኔ ናት ብል እንዲጫወተኝም አስታውሳሇሁ። ሌቀጥሌሌህ
ነዲያን ሇኤድም እምንዲቢሆሙ ዴህኑ
ቀይህ መስቀሌ ይረዴኮሙ አኮኑ
የጉባኤ ቃናው ትርጓሜ የዙህ መንዯር ችግረኞች /ዯሃዎች/ ከመከራቸው ዲኑ። ቀይ መስቀሌ የተባሇው ዴርጅት ይረዲቸዋሌና የሚሌ ነው። ታዱያ የመጽሐፍ ቅደስን ታሪክ እማያቅ ሰው ይህን ቅኔ በጥሬው ነው የሚረዲው። ማሇት ችግረኞቹ በቀይ መስቀሌ ዴርጅት መረዲታቸውን ከችግራቸውም መሊቀቃቸውን ነው። ነገር ግን ክርስትናን የሚያቅ ምስጢረ ሥሊሴን ያነበበ ሰው ከሊይ ሊይ ትርጓሜው በተጨማሪ የቅኔውም ምስጢር ይገባዋሌ። የኤዯን ገነት ችግረኞች የሆኑት አዲምና ሔዋን በክርስቶስ ዯም ከሞት እዲ ነጻ መውጣታቸውን ይረዲሌ ማሇት ነው። ሐይኩም እንዱሁ አንባቢውን ይፈሌጋሌ። የሐይኩ ትርጓሜና የመወረስ ኃይሌ እንዲንባቢው የመረዲት የመተርጎምና የመነካት አቅም ይወሰናሌ። ሇዙህም ነው ሐይኩ Deceptively Simple የግጥም አይነት የሚባሇው።
ታሪኩ፦ ሐይኩን ከቡዱዜም ጋር የሚያዚምዯውን ተንተን አዴርገህ ሌታስረዲን ትችሊሇህ?
ዓሇማየሁ፦ ታሪኩ! በሐይኩና በቡዱዜም መካከሌ ያሇውን ዜምዴና ሇማስረዲት ሁሌጊዛም የሚጠቀስ አንዴ ፖፑሊር ጥቅስ አሇ እሱን ሌበሌሌህና ትርጓሜውን እንወያይበት።
ታሪኩ፤ መሌካም ነው ቀጥሌ
ዓሇማየሁ፦ Inaddition to its explicit reference to nature, haiku usually consists some sort of implicit Buddhist reflection on it. In Buddhist metaphysics are three important ideas about natural things that they are transient, that they are contingent and that they suffer
ሐይኩ ማሇት ውዲሴ ተፈጥሮ ወይም ነገረ ተፈጥሮ የሆነ የቅኔ ቤት መሆኑን እያሰብን ውይይታችንን እንቀጥሌ። በቡዱዜም ሜታፊዙክስ ተፈጥሮን በተመሇከተ ሦስት ዓቢይ ቁምነገሮች ይነገራለ። እነሱም ተፈጥሮ ማሇት ወቅቶች መናት ሰዎች አራዊትና እጽዋት በሙለ ጊዛያዊና ኃሊፊ መሆናቸው። እነዙሁ የተፈጥሮ ግሇኛ ወኪልች በስቃይ ዐዯት ውስጥ መመሊሇሳቸውና በተፈጥሮ ውስጥ የሚከናወኑ ሁነቶች በምክንያትና ውጤት ሰንሰሇት የተሰናሰለም ያሌተሰናሰለም መሆናቸው ነው።
ዓሇማየሁ፤ እየተከተሌከኝ ነው?
ታሪኩ፤ በሚገባ ቀጥሌሌኝ
ዓሇማየሁ፤ ሐይኩ የሚጻፈው ስሇተፈጥሮ ነው ብሇናሌ። ታዱያ በሐይኩ ውስጥ የሚወሳ የቅጠሊት መርገፍ፤ ያበቦች መጠውሇግ የወንዝች መጉዯሌ የጸሐይ መጥሇቅ ወተ ተፈጥሮ በስቃይ ዐዯት ውስጥ መመሊሇሷን ያመሇክታሌ። የወቅቶች መፈራረቅ የመናት ጉዝ የአበቦች መፍካት የጸሐይ መውጣት የኅጻናት መወሇዴ የፍጡራን ተራክቦ ወተ ዯግሞ ነገሮች በሙለ ጊዛያዊና ኃሊፊ መሆናቸውን እንዱሁም የተፈጥሮ ክስተት ሁለ በምክንያትና ውጤት ሰንሰሇት የተሰናሰሇም
ያሌተሰናሰሇም መሆኑን ያመሇክታሌ ሲለ የሐይኩ ተንታኞች ያስረዲለ። ሇዙህም ነው ሐይኩን ከቡዱዜም ጋር የሚያዚምደት።
ታሪኩ፦ አሁንም ከመጽሐፍህ መግቢያ ሌጥቀስና ሐይኩ ሇመጻፍ የተነሳሳ ሐይካቢም ከተፈጥሮ ጋር መዋዯዴ መፋቀር መተጫጨት በስጋ ወዯሙም መጋባት አሇበት ትሊሇህ፤ ታዱያ አንዴ ሰው ሐይኩን ሇመጻፍ ተፈጥሮን ከመውዯዴ በተጨማሪ የቡዱዜምን ፍሌስፍና ማወቅ አሇበት ማሇት ነው?
ዓሇማየሁ፦ በፍጹም የቡዲን ትምህርት ምንም ሳያውቁ ዴንቅ ሐይኩ መጻፍ ይቻሊሌ። ሇዙህም ነው ሐይኩና ቡዱዜም ባህርያዊ የሆነ ትስስር አሊቸው የሚባሇው።
ታሪኩ፤ ሐይኩን ሇመጻፍ የተነሳ አንዴ ወጣት ኢትዮጵያዊ ቢኖር ምን ትመክረዋሇህ? የአጻጻፍ ጥበቡን ከማን መማር ይችሊሌ?
ዓሇማየሁ፤ ሐይኩን መጻፍ የሚማሩት ትምህርት ቤት በመግባት ወይም ታሊሊቅ መጻህፍትን በማንበብ ወይም የቡዲን አስተምህሮ በመሸምዯዴ አይዯሇም ባሾ እራሱ እንዲሇው Learn of the bamboo from the bamboo and learn of the pine from the pine tree ባሾ ይህን ያሇው ዴንቅ የሐይኩ ጸሐፊ ሇመሆን በየእሇቱ ቸሌ የምንሊቸውን የተፈጥሮ ክስተቶች አትኩረን ብናስተውሊቸውና ብንመራመርባቸው ከነሱ ብቻ ብዘ መማር እንችሊሇን ሉሌ ፈሌጎ ነው። ሐይኩ እዙያው ጉርስ እዙያው ትፍት የሚዯረግ የቅኔ ቤት ነው። ብዘ ማሰሊሰሌና ቃሊት መምረጥ ማጋነን ወይም ማኮሰስ ሃሳቡን ማብሰሌሰሌና መሰሇቅ የሐይኩ ጸሐፊ ስራ አይዯሇም። ጀማሪ ሐይካቢ ላሊው እራሱን ማስተማር ያሇበት አቅሌል መጻፍን መሌመዴ ነው። ቃሊት መቆጠብን በፊዯሌ ስእሌ መሳሌን መሌመዴ ያስፈሌጋሌ። የቡዱዜም ትምህርት ማንም ሉረዲው በሚችሌ ቀሊሌ ቋንቋ ነውና የተጻፈው መሇስ ቀሇስ እያለ እሱን ማንበብም የሚጎዲ ነገር አይሆንም።
ታሪኩ፤ እንዱያው ሐይኩ ቀሊሌ የግጥም ር ነው ተባሇ እንጂ ሇኔ ቀሊሌ ሆኖ አሊገኘሁትም። አንዴ ሰው እንዯአንባቢ ሐይኩ ሲያነብ በቀሊለ ሉረዲው የሚችሇው እንዳት ነው?
ዓሇማየሁ፤ ከራሴም ሌምዴ ከላልች ሰዎች ተሞክሮም እንዯተረዲሁት ሐይኩን አንብቦ ሇመረዲትና ሇማጣጣም ሌምምዴ ይጠይቃሌ። ይህ አይነቱ ሌምምዴ አስፈሊጊ የሆነው ታዱያ ሐይኩ በባህርይው ከብድ ሳይሆን ነገርዬው እንግዲ ጥበብ በመሆኑ ብቻ ነው። ሐይኩ እንዯሇመዴነው መዯበኛ የግጥም አይነት ስሜትና ትርጓሜ የሇውም። የሐይኩ መጽሐፍ የፎቶግራፍ አሌበም ማሇት ነው። በያንዲንዶ ሐይኩ አንባቢ መፈሇግ ያሇበት ምስሌ ነው። ባሇሐይኩው የቀዲውን የተፈጥሮ ትእይንት ማየትና ያቺን ቅኔ በወሇዯበት ቅጽበት የተሰማውን ስሜት ሇማግኘት መታተርና መፈሇግ ነው የሐይኩ አንባቢ ፈንታ።
ታሪኩ፤ ሇዙህ ቃሇምሌሌስ ስጋጅ ስሇሐይኩ ትንሽ ሇማንበብ ሞክሬ ነበር። ጃፓን ውስጥ ከመናት በፊት የተጀመረው ሐይኩ ዚሬ ሊይ እንዱህ አይነቱን ዓሇም አቀፍ ትኩረት እንዳት ሉያገኝ ቻሇ?
ዓሇማየሁ፦ በአሁኑ ወቅት በእንግሉዜኛና በላልችም የእስያና የአውሮፓ ቋንቋዎች በርካታ የሆኑ ሐይኩዎች በየእሇቱ ይጻፋለ ይታተማለ። የአሜሪካ ኮላጆችና ትምህርት ቤቶች ሐይኩን ሇሌጆቻቸው በሚገባ ያስተምራለ። ሐይኩን ዚሬ ዴረስ ተወዲጅ የግጥም ር ያዯረገው ቀሇሌ ያለ ቃሊት መጠቀሙ ተፈጥሮን ዓይነ ጉዲዩ አዴርጎ መነሳቱ እንዱሁም በጥቂት ስንኞች መቋጨቱ ይመስሇኛሌ። በዙህ ጥዴፊያ በተዋከበ ዓሇም ውስጥ የነ ሼክስፒርን ዎርዴስዎርዜን ብላክን ዊትመንን ፑሽኪንን እጹብ ዴንቅ ቅኔዎች ማን ትእግስት ኖሮት ያነባሌ?
ሐይኩ 42
ግርማ ላሉት
ሙለ ጨረቃ የዯመና አይነርግብ አጥሌቃ
ከዋክብት ሙዴ ያዘባት
ሐይኩ ገፅ 29
ታሪኩ፤ በሐይኩ ሊይ ተጨማሪ ጥያቄ ካሇኝ እመሇስበት ይሆናሌ፤ ከዙያ በፊት ግን አንዴ ጸሐፊ ካገሩ ከወጣ ከባህር እንዯወጣ አሳ ነው የሚባሌ አባባሌ አሇ። ይህ አባባሌ የፈጠራ ችልታውና ዯጋግሞ የመጻፍ ዕዴለ ይመክናሌ ሇማሇት ይመስሇኛሌ። በዙህ ረገዴ አንተ ከጽሁፍ ስራህ የተሇየህ እንዲሌሆንክ የምታሳትማቸው መጽሐፎች ይመሰክራለ ይህ እንዳት ሉሆንሌህ ቻሇ?
ዓሇማየሁ፤ ሇመጻፊያ ጊዛ ወስኜ አሊቅም። አገር ቤት ሳሇሁም የምጽፈው አንዲንዳ ነው አሁንም የምጽፈው አንዲንዳ ነው። የምጽፈው ነገር ከመጣሌኝ የትም ቢሆን ከመጻፍ አሌታቀብም ሇመጻፍ ብዬ የማዯርገው ከመዯበኛው ሩቲን የወጣ ነገር የሇም። የወዯዴኩትን ብቻ አነባሇሁ ሲመጣሌኝም እጽፋሇሁ።
ታሪኩ፤ ስራዎችህን እንዲነበብኳቸው በዲያስፖራ ኢትዮጵያውያን ህይወትና አጠቃሊይ ገጽታ ሊይ ብዘ የጻፍክ አይመስሌም ይህ ሇምን ሆነ ትሊሇህ። ሇወዯፊቱስ ምን ታስባሇህ?
ዓሇማየሁ፤ ካገሬ ከወጣሁ ገና ጥቂት ጊዛ ነው። ቶል ቶል መሇስ እያሌኩም ከምወዲት አገሬ እና ያሇኝን ሁለ ከሰጠኝ ማኅበረሰብ ፍቅር መቀሊወጤ አሌቀረም። ውስጤ አሁንም የሚኖረው ኢትዮጵያ ውስጥ ነው። የምነካበትና የምኮረኮርበት እሴት እዙያው አገር ቤት ያሇው ነው። ከሆነሌኝ ዯግሜም ሰሌሼም የምጽፈው ስሊገር ቤት ጉዲይ ቢሆን ዯስ ይሇኛሌ። ምናሌባት በውጭ አገር ከቆየሁና ኪናዊ ኩርኮራው ካሇ ግን ስሇዙሁ አገር መጻፍ እችሌ ይሆናሌ።
ታሪኩ፤ ከገጣሚነት በተጨማሪ በጋዛጠኝነት ትታወቃሇህ ጋዛጠኛ መሆን ሇዯራሲነት ምን የሚፈይዯው ነገር አሇ? ይህን ያመጣሁት እንዯ በዓለ ግርማ፤ ብርሃኑ ርይሁን ላልችም ብዘ መጥቀስ ይቻሊሌ ያለት ዯራሲዎች ጋዛጠኛም ነበሩ እስቲ ስሇሁሇቱ የሙያ ርፎች መዯጋገፍ ምን የምትሇው ነገር አሇ?
ዓሇማየሁ፤ ጋዛጠኛ ሁለ ዯራሲ ወይም ገጣሚ መሆን የሚችሌ አይመስሇኝም። ጋዛጠኝነት በስራ ሌምዴና በትምህርት የሚያገኙት በፍሊጎትና በሙከራ የሚያዲብሩት የተከበረ ሙያ ይመስሇኛሌ። ዯራሲነት ግን ከዙህ የተሇየ ነው የዴርሰት ትምህርት የተማረ ሁለ ዯራሲ መሆን የሚችሌ አይመስሇኝም። ዯራሲ ይወሇዲሌ ሌሌህ ፈሌጌ ነው። የሁሇቱን ሙያዎች መዯጋገፍን በተመሇከተ ግን በጋዛጠኝነት ህይወት ማሇፍ ሇዯራሲ ሃሳብን ሇመቆጣጠር ቋንቋን ሇማዲበርና ሇመግራት ተጨማሪ ትምህርት ቤት ይሆናሌ ብዬ አስባሇሁ። በጋዛጠኝነት ዯጃፍ ሳያሌፉ ግን አስዯናቂ የመተረክ ችልታቸውን ያሳዩ ቁጥር ስፍር የላሊቸው ዴንቅ ዯራሲያን በዓሇም ዘሪያ መኖራቸውን ሌብ እያሌን።
ታሪኩ፤ ላሊው ጥያቄዬ ቋንቋን የተመሇከተ ነው። ሇህጻናትም ትጽፋሇህ በወዱህ በኩሌ ዯግሞ ግጥሞችህ አለ። በግጥሞችህ ሊይ የሚታየው የዲበረ የቃሊት አጠቃቀም ሲሆን የኅጻናቱ ዯግሞ ቀሇሌ ብል ነው የተጻፈው። ይህ ከበዴ ያሇ ነገር ይመስሇኛሌ። አንተ እንዳት ሌታስማማው ቻሌክ?
ዓሇማየሁ፤ ሕጻናት ሌጆች መሊእክት ነው የሚመስለኝ። ሌጆች በጣም ይገቡኛሌ። ከሌጆች ጋር በመተያየት ብቻ እናበባሇሁ። የሚያስቡትንና የሚወደትን የፈሇጉትንና ያሌፈሇጉትን ነገር ሇማወቅ አፍታም አይፈጅብኝ። ስሇዙህ ሇነሱ ስጽፍ ትንሽ ሇብ ትንሽ ጸዲ ትንሽ ፈካ ማሇትን እየተማርኩ ነው። ይህም ሆኖ ግን ጥሩ የህጻናት ዴርሰት ጸሐፊ ነኝ ብዬ አሊስብም። ከህጻናት ገና ብዘ መማር ገና አብሬያቸው መሳቅና ከፍንዯቃቸው ንጽህናን መውረስ ይጠበቅብኛሌ። ዓሇምን በገራገር አይን መመሌከትን ሰዎችን በእኩሌ አይን ማየትን ተፈጥሮን በግሌቧ መረዲትን ከነሱ መማር እፈሌጋሇሁ።
ያሊሇቀ ግራፊቲ
ሳትፈሌጋት ሳታውቀው እጅህ የገባች ሚዲቆ በሄዯችበት ትከተሊታሇህ እንጂ አንተ ወዲሻህ አትመራትም። No matter how hard you may try, you have no control over your own life and your own destiny, like a piece of trunk on a mighty river…
ታሪኩ፤ BETSY AND THE SUPERCOPPTER አዱሱ መጽሐፍህ ነው ማነው ያተመሌህ? የት ነው የታተመው? ታሪኩስ ስሇምንዴን ነው?
ዓሇማየሁ፤ ሰሞኑን የታተመችው የኔዋ አነስተኛ መጽሐፍ ያሳተማት ፐብሉሽ አሜሪካ የተሰኘ ሜሪሊንዴ ያሇ አሳታሚ ነው። ታሪኩም ቤትሲ ስሇምትሰኝ ስሇ አንዱት ጎበዜ ተማሪ ነው። ታሪኩ በጥቂቱ
አዴቬንቸርን ማሳየትን በጥቂቱ ሞራሌን ማስረጽን በጥቂቱ ዯግሞ ቴክኖልጂን ማስተዋወቅን ያካተተ ነገር ይመስሊሌ።
The moment she completed the sentence, the roof of the classroom slid and opened. All the kids and the teacher were surprised to see the roof open and as they were enjoying watching the clear sky, a helicopter appeared and the pilot called for Betsy with a loud speaker.
He said "Dear Betsy, here is my Supercopter, come aboard and I will take you to the place you wish to visit. I will take you to Paris and we will visit the Eiffel Tower."
"What is a Supercopter and who are you?" Betsy asked
"I am Uncle Michael and I am in charge of rewarding kids who are diligent, obedient and nice. I could see you are the only student who started to complete the sentence and I will happily grant you your wish."
Betsy and the Supercopter page 6
ታሪኩ፦ የዓሇማየሁ ሩባያትን ከጻፍክ በኋሊ ያሳተምከው ግራፊቲ ጥቂት የእንግሉዜኛ ግጥሞች አለበት ቀጥል ዯግሞ ሐይኩ ግማሹ እንግሉዜኛ ነው። የሰሞኗ BETSY AND THE SUPERCOPTER ሙለዋን በእንግሉዜኛ ነው የተጻፈችው። ነገሩ እንዳት ነው ማሇቴ የምን ጠጋ ጠጋ ነው?
ዓሇማየሁ፦ አጋጣሚ ነው እንጂ ሆን ተብል የተዯረገ ነገር አይዯሇም። እንግሉዜኛ ሇኔ በትምህርት በንባብና ከተናጋሪዎቹ ጋር አብሮ በመኖር ያገኘሁት ዯባሌ ቋንቋ ነው። እንዲማርኛው እንዲሻኝ የምቦርቅበት ያሇምኩትን የቃዠሁትን የተሰማኝን እና የተነካሁበትን ሁለ የምተነፍስበት ቋንቋ አይዯሇም። ግን አንዲንዴ ሃሳቦች አለ በሃበሻ ቋንቋ እሺ ብሇው የማይወሇደ፤ ቢወሇደም እንኳ ስሜት የማይሰጡና ባእዴ ባእዴ የሚሸቱ። እንዯዙህ አይነቶቹ ሃሳቦች ወዯኔ ከመጡ ብቻ ነው በእንግሉዜኛ የምሞክራቸው።
ታሪኩ፤ በውጭ ያሇው የኢትዮጵያ የሥነጽሑፍ ዯረጃ በአንተ እይታ ምን ይመስሊሌ ያገር ቤቱስ?
ዓሇማየሁ፤ ያገራችን ሥነጽሑፍ በተሇይ ዯግሞ ሥነግጥም እያዯገ መሆኑ ነው የሚሰማኝ። አገራችን ዴንቅ ባሇቅኔዎችን እያፈራች ነው። ክብሩ ይስፋ ሇጥበብ አምሊክ! በአገር ውስጥም ሆነ በውጪ
የሚታተሙ መጻሕፍት በቁጥርም በጥራትም እያዯጉ መምጣታቸው መኑ የኢትዮጵያ ሥነጽሑፍ እመርታ ያሳየበት መሆኑን የሚያመሇክት ይመስሇኛሌ።
ታሪኩ፤ በስነግጥሞችህ ሊይ ተጽእኖ ያሳዯረብህ ኢትዮጵያዊ ገጣሚ ካሇ ማነው?
ዓሇማየሁ፤ ዴምቅ ብል የሚታይ ተጽእኖ ያሳዯረብኝ ገጣሚ ያሇ አይመስሇኝም። ይህም የሆነው የመርጋትና አንዴን ያጻጻፍ ብሌሃት ሙጥኝ ብል የመያዜ ዜንባላ ስሇላሇኝ ይመስሇኛሌ። ካንደ ያጻጻፍ ብሌሃት ወዯላሊው መዜሇላ ከዙህ ክብር ሳይነሳኝ አሌቀረም። በተረፈ የቀዴሞዎቹ ያገራችን ገጣሚያን በሙለ የግጥም አጻጻፍ ጥበብ መምህሮቼ ናቸው። አሁንም በመጠየቅ በመመርመርና በመፈሇግ ሊይ ነኝና ወጣቶቹ ገጣሚያንም ጭምር የኔ መምህራን ናቸው። ገጣሚዎቻችንን በሙለ በተቻሇኝ መጠን አነባቸዋሇሁ አጠናቸዋሇሁ እማርባቸዋሇሁ።
ታሪኩ፤ ስሇ ቃሇምሌሌሱ እጅግ በጣም አመሰግናሇሁ።
ዓሇማየሁ፤ እግዙአብሔር ያክብርሌኝ ታሪኩ! ግን ሐይኩ ግጥም ኂስና ሕይወት አሁን የተወያየንባቸው ሁለ እና ላሊም ብዘ ብዘ ብዘ ነገር መሆናቸውን እያብሰሇሰሌክ ሌሇይህ?
Cabinet approves NIS 2m. monument to the 4,000 Falash Mura who died en route to Israel
Ethiopians protest gov’t proposal to reduce aliyaBy RUTH EGLASH
11/28/2011 05:01
11/28/2011 05:01
Up to 1,000 Ethiopian-born immigrants protested Sunday opposite the Immigrant Absorption Ministry over a recent government recommendation to reduce the number of new olim arriving each month.
The immigrants, or Falash Mura (Ethiopian Jews whose ancestors converted to Christianity more than a century ago) – many of whom still have family members living in Ethiopia – called on the government to keep the commitment it made a year ago to wind up aliya from the East African Nation within the next three years.
While the government – which has appointed the Jewish Agency For Israel (JAFI) to facilitate this final phase of mass Ethiopian immigration – has fulfilled its annual quota, bringing in some 2,400 new immigrants, it is also under pressure to make sure the socioeconomic pressures of absorbing this community do not become too great.
Along those lines, an interministerial commission made a recommendation this past summer to reduce the number of new immigrants from 200 per month to 110 per month, starting from November 15 this year until March 1, 2015.
Headed by former Finance Ministry director-general Haim Shani, the panel was initially tasked with finding a solution for hundreds of immigrants who couldn’t afford housing outside the absorption centers.
The reduction, wrote the commission in its final summation, “will allow us to keep up with the housing demands and other absorption services such as education [and] welfare in order to absorb them in the optimum way.”
The Prime Minister’s Office has pointed out that under the government’s decision last year, Shani’s commission had permission to extend the process for an additional year if a vital reason were shown.
In an interview with The Jerusalem Post, Ethiopian MK Shlomo Molla (Kadima) discounted arguments by the commission, saying instead that “the government is always looking for a reason not to move forward with Ethiopian immigration.”
He said it was unprecedented that there were more than 4,000 people, all recognized by the State of Israel as Jews, simply waiting in the Ethiopian province of Gondar to immigrate.
Some will be forced to stay there for up to three years before being brought to Israel.
“It should not be a problem at all,” said Molla. “I do not understand why the government does not provide more housing options for the more veteran immigrants to move into.”
He threatened that if the government moved ahead with the recommendation to reduce the immigrant flow, the community would have no choice but to step up its mass protests.
During Sunday’s demonstration, Immigrant Absorption Minister Sofa Landver agreed to meet with the protest leaders in an attempt to calm fears that the new recommendation was meant to halt Ethiopian aliya completely.
Despite Landver’s efforts, however, protesters became emotional Sunday, and several people attempted to enter the fenced-off area surrounding the ministry, according to the protest organizers.
In addition, one of the protest leaders, Dr. Avraham Neguise, executive director of the South Wing to Zion organization, was arrested for not adequately coordinating the event with police.
Meanwhile, the cabinet gave its approval Sunday to establish a monument on Jerusalem’s Mount Herzl to commemorate the approximately 4,000 members of the Ethiopian community who perished en route to Israel.
The memorial, which will cost some NIS 2 million, will display the names of men, women and children who died after suffering food and water shortages and diseases contracted on their journey.
Prime Minister Binyamin Netanyahu said in a statement: “I know that the way to the State of Israel and absorption in it has not always been easy, and even today members of the community are finding certain things difficult, and we are trying to help them.”
However, he added, “integration has been impressive, and it is encouraging; it gives essence to this idea of returning to Zion and combining the absorption of the tribes of Israel. We are working to implement the desire to absorb here the rest of the Ethiopian Jewish community. It warms my heart to see the faith of thousands of years being
The immigrants, or Falash Mura (Ethiopian Jews whose ancestors converted to Christianity more than a century ago) – many of whom still have family members living in Ethiopia – called on the government to keep the commitment it made a year ago to wind up aliya from the East African Nation within the next three years.
The protesters’ central demand is for the ministry to open additional centers to absorb the new immigrants so they can continue to arrive here at a rate of 200 people per month.
While the government – which has appointed the Jewish Agency For Israel (JAFI) to facilitate this final phase of mass Ethiopian immigration – has fulfilled its annual quota, bringing in some 2,400 new immigrants, it is also under pressure to make sure the socioeconomic pressures of absorbing this community do not become too great.
Along those lines, an interministerial commission made a recommendation this past summer to reduce the number of new immigrants from 200 per month to 110 per month, starting from November 15 this year until March 1, 2015.
Headed by former Finance Ministry director-general Haim Shani, the panel was initially tasked with finding a solution for hundreds of immigrants who couldn’t afford housing outside the absorption centers.
The reduction, wrote the commission in its final summation, “will allow us to keep up with the housing demands and other absorption services such as education [and] welfare in order to absorb them in the optimum way.”
The Prime Minister’s Office has pointed out that under the government’s decision last year, Shani’s commission had permission to extend the process for an additional year if a vital reason were shown.
In an interview with The Jerusalem Post, Ethiopian MK Shlomo Molla (Kadima) discounted arguments by the commission, saying instead that “the government is always looking for a reason not to move forward with Ethiopian immigration.”
He said it was unprecedented that there were more than 4,000 people, all recognized by the State of Israel as Jews, simply waiting in the Ethiopian province of Gondar to immigrate.
Some will be forced to stay there for up to three years before being brought to Israel.
“It should not be a problem at all,” said Molla. “I do not understand why the government does not provide more housing options for the more veteran immigrants to move into.”
He threatened that if the government moved ahead with the recommendation to reduce the immigrant flow, the community would have no choice but to step up its mass protests.
During Sunday’s demonstration, Immigrant Absorption Minister Sofa Landver agreed to meet with the protest leaders in an attempt to calm fears that the new recommendation was meant to halt Ethiopian aliya completely.
Despite Landver’s efforts, however, protesters became emotional Sunday, and several people attempted to enter the fenced-off area surrounding the ministry, according to the protest organizers.
In addition, one of the protest leaders, Dr. Avraham Neguise, executive director of the South Wing to Zion organization, was arrested for not adequately coordinating the event with police.
Meanwhile, the cabinet gave its approval Sunday to establish a monument on Jerusalem’s Mount Herzl to commemorate the approximately 4,000 members of the Ethiopian community who perished en route to Israel.
The memorial, which will cost some NIS 2 million, will display the names of men, women and children who died after suffering food and water shortages and diseases contracted on their journey.
Prime Minister Binyamin Netanyahu said in a statement: “I know that the way to the State of Israel and absorption in it has not always been easy, and even today members of the community are finding certain things difficult, and we are trying to help them.”
However, he added, “integration has been impressive, and it is encouraging; it gives essence to this idea of returning to Zion and combining the absorption of the tribes of Israel. We are working to implement the desire to absorb here the rest of the Ethiopian Jewish community. It warms my heart to see the faith of thousands of years being
የተቃውሞ ሰልፍ ጥሪ
የተቃውሞ ሰልፍ ጥሪ በዋሽንግተን ዱሲና አከባቢዋ ሇምትገኙ ኢትዮጵያውያን በሙለ ቀዯም ሲል በዋሽንግተን ዱሲ በሚገኘው ሃዋርድ ዩኒቨርሲቲ የስብሰባ አዲራሽ የዘረኛው አምባገነን የወያኔ ባሇስልጣናት ስብሰባ ሇማድረግ በተዘጋጁበት ወቅት ከሌሎች ሀገር ወዲድ ኢትዮጵያውያን ጋር በመሆን ስብሰባውን ያከሸፈው የወጣቶች ስብስብ ዛሬም እንዯትናንቱ ይህን የዘረኛ አምባገነን ቡድን አሽቀንጥሮ ወዯመቃብሩ ሇመጣል በሚዯረገው ሁሇገብ ተግባራዊ የተቃውሞ እንቅስቃሴውን በመቀጠል
1ኛ ሰሞኑን በዯቡብ የሀገራችን ክፍል በዲውሮ ዞን በአምባገነኑ አስተዲዯር የመንዯር ባሇስልጣናት ፊት የ29ዓመቱ ወጣቱ መምህር የኔሰው ገብሬ በእርሱና በአከባቢው ህዝብ ላይ እየተፈጸመ ባሇው ቅጥ ያጣ ሰብዓዊ መብት ረገጣ ምክንያት ራስን በማቃጠል ሇነጻነትና ሇፍትህ መስዋዕትነት የከፈሇውን ቁርጠኛ ወገናችንን ሇማሰብ
2ኛ በሀሰት የሽብርተኛ ታፔላ ሇጥፎባቸው በወያኔ እስር ቤት ሇሚማቅቁት ሇእስክንድር ነጋ፡ ሇአንደዓሇም አራጌና ሇሌሎችም የፖሇቲካ እስረኞች በሙለ
3ኛ በምርጫ 97 በመሇስ ዜናዊ ቅጥረኛ ጨካኝ አልሞ ተኳሽ ወታዯሮች በአዱስ አበባ ከተማ ግንባርና ዯረታቸውን በጥይት ተዯብድበው መተኪያ የሌሇው ውድ ህይወታቸውን መስዋዕት ያዯረጉትን ከ193 በላይ ንጹሃን ሰማእታት ወገኖቻችንን 6ኛ ዓመት የሰማዕታት ቀን በተቃውሞ ድምጻችን ሇዓሇም ህዝብ
የነጻነትና ፍትህ የኢትዮጵያ ወጣቶች ሁሇገብ እንቅስቃሴ ሇማሰማት ከኖቬምበር 28ቀን ጀምሮ ከጠዋቱ 8am እስከ 12pm በተከታታይ ሇአንድ ሳምንት በአሜሪካ የውጭ ጉዲይ መስሪያ ቤት ህንጻ ፊት ሇፊት በምናዯርገው የተቃውሞ ሰልፍ ላይ እንዱገኙ ወገናዊ ጥሪያችንን እናቀርባሇን።
1ኛ ሰሞኑን በዯቡብ የሀገራችን ክፍል በዲውሮ ዞን በአምባገነኑ አስተዲዯር የመንዯር ባሇስልጣናት ፊት የ29ዓመቱ ወጣቱ መምህር የኔሰው ገብሬ በእርሱና በአከባቢው ህዝብ ላይ እየተፈጸመ ባሇው ቅጥ ያጣ ሰብዓዊ መብት ረገጣ ምክንያት ራስን በማቃጠል ሇነጻነትና ሇፍትህ መስዋዕትነት የከፈሇውን ቁርጠኛ ወገናችንን ሇማሰብ
2ኛ በሀሰት የሽብርተኛ ታፔላ ሇጥፎባቸው በወያኔ እስር ቤት ሇሚማቅቁት ሇእስክንድር ነጋ፡ ሇአንደዓሇም አራጌና ሇሌሎችም የፖሇቲካ እስረኞች በሙለ
3ኛ በምርጫ 97 በመሇስ ዜናዊ ቅጥረኛ ጨካኝ አልሞ ተኳሽ ወታዯሮች በአዱስ አበባ ከተማ ግንባርና ዯረታቸውን በጥይት ተዯብድበው መተኪያ የሌሇው ውድ ህይወታቸውን መስዋዕት ያዯረጉትን ከ193 በላይ ንጹሃን ሰማእታት ወገኖቻችንን 6ኛ ዓመት የሰማዕታት ቀን በተቃውሞ ድምጻችን ሇዓሇም ህዝብ
የነጻነትና ፍትህ የኢትዮጵያ ወጣቶች ሁሇገብ እንቅስቃሴ ሇማሰማት ከኖቬምበር 28ቀን ጀምሮ ከጠዋቱ 8am እስከ 12pm በተከታታይ ሇአንድ ሳምንት በአሜሪካ የውጭ ጉዲይ መስሪያ ቤት ህንጻ ፊት ሇፊት በምናዯርገው የተቃውሞ ሰልፍ ላይ እንዱገኙ ወገናዊ ጥሪያችንን እናቀርባሇን።
Sunday, November 27, 2011
Saturday, November 26, 2011
Dawit Kebede joins Ethiopia ‘s exiled journalists
Dawit Kebede joins Ethiopia ‘s exiled journalists
New York, November 21, 2011 – Dawit Kebede, managing editor of Awramba Times, one of Ethiopia’s two remaining independent Amharic-language newspapers offering critical analysis of local politics, announced today that he was forced to leave the country after he received a tip last week about alleged government plans to re-imprison him. Dawit Kebede also said that the paper was unlikely to continue publishing.
Dawit Kebede, whom CPJ honored a year ago for perseverance in pursuing independent journalism in Ethiopia despite ongoing government intimidation, told CPJ from Washington, D.C., that official sources warned him on Thursday of preparations by the Ministry of Justice and Government Communication Affairs to revoke the conditional pardon that authorities offered in 2007 to him and other imprisoned journalists rounded up in a brutal November 2005 crackdown.
“Dawit Kebede has endured all of the Ethiopian government’s tactics to silence independent voices, from official intimidation and state-sponsored smear campaigns to the jailing of his staff.The silencing of Awramba Times leaves the country with only one remaining independent critical newspaper,” said CPJ Africa Advocacy Coordinator Mohamed Keita . “The Ethiopian government’s persecution of those seeking to report the news and raise critical questions about issues of public interest has driven the largest number of journalists in the world into exile.”
Dawit Kebede said the tip-off followed an October 19 editorial in the ruling Ethiopian Peoples’ Revolutionary Democratic Front-controlled state daily Addis Zemen, which accused him of links with “terrorist groups,” called on the government to revoke his pardon, and urged security forces to “to take action” against him. Kebede sued Addis Zemen earlier this year for defamation over a series of similar articles, but a judge dismissed the lawsuit in July, according to CPJ research. Kebede said he has also been the target of attacks by pro-government media personality Mimi Sebhatu on her station, Zami FM Radio.
In interviews with Bloomberg today, both federal prosecutor Birhanu Wendimagegn and Ministry of Justice spokesman Desalegn Teresa denied allegations that they were planning to arrest Kebede.
In 2007, Kebede pleaded guilty to trumped-up charges of “inciting and conspiring to commit outrages to the constitutional order” over an editorial criticizing extrajudicial killings of unarmed protesters by security forces in 2005. He was sentenced to four years in prison but was released on conditional pardon. With his former newspaper Hadar banned, he launchedAwramba Times in March 2008, after the government initially denied him a license.
In May, the government-controlled media regulatory agency Ethiopian Broadcasting Authority accused Awramba Times of “inciting the public to destruction” over what it called “negative reporting” of ongoing inflation and the unrest in North Africa and the Middle East , according to news reports. In June, authorities imprisoned Awramba Times Deputy Editor Woubshet Taye on vague terrorism charges.
###
CPJ is a New York-based, independent, nonprofit organization that works to safeguard
New York, November 21, 2011 – Dawit Kebede, managing editor of Awramba Times, one of Ethiopia’s two remaining independent Amharic-language newspapers offering critical analysis of local politics, announced today that he was forced to leave the country after he received a tip last week about alleged government plans to re-imprison him. Dawit Kebede also said that the paper was unlikely to continue publishing.
Dawit Kebede, whom CPJ honored a year ago for perseverance in pursuing independent journalism in Ethiopia despite ongoing government intimidation, told CPJ from Washington, D.C., that official sources warned him on Thursday of preparations by the Ministry of Justice and Government Communication Affairs to revoke the conditional pardon that authorities offered in 2007 to him and other imprisoned journalists rounded up in a brutal November 2005 crackdown.
“Dawit Kebede has endured all of the Ethiopian government’s tactics to silence independent voices, from official intimidation and state-sponsored smear campaigns to the jailing of his staff.The silencing of Awramba Times leaves the country with only one remaining independent critical newspaper,” said CPJ Africa Advocacy Coordinator Mohamed Keita . “The Ethiopian government’s persecution of those seeking to report the news and raise critical questions about issues of public interest has driven the largest number of journalists in the world into exile.”
Dawit Kebede said the tip-off followed an October 19 editorial in the ruling Ethiopian Peoples’ Revolutionary Democratic Front-controlled state daily Addis Zemen, which accused him of links with “terrorist groups,” called on the government to revoke his pardon, and urged security forces to “to take action” against him. Kebede sued Addis Zemen earlier this year for defamation over a series of similar articles, but a judge dismissed the lawsuit in July, according to CPJ research. Kebede said he has also been the target of attacks by pro-government media personality Mimi Sebhatu on her station, Zami FM Radio.
In interviews with Bloomberg today, both federal prosecutor Birhanu Wendimagegn and Ministry of Justice spokesman Desalegn Teresa denied allegations that they were planning to arrest Kebede.
In 2007, Kebede pleaded guilty to trumped-up charges of “inciting and conspiring to commit outrages to the constitutional order” over an editorial criticizing extrajudicial killings of unarmed protesters by security forces in 2005. He was sentenced to four years in prison but was released on conditional pardon. With his former newspaper Hadar banned, he launchedAwramba Times in March 2008, after the government initially denied him a license.
In May, the government-controlled media regulatory agency Ethiopian Broadcasting Authority accused Awramba Times of “inciting the public to destruction” over what it called “negative reporting” of ongoing inflation and the unrest in North Africa and the Middle East , according to news reports. In June, authorities imprisoned Awramba Times Deputy Editor Woubshet Taye on vague terrorism charges.
###
CPJ is a New York-based, independent, nonprofit organization that works to safeguard
George Bush should speak up against the Meles Zenawi regime
 |
| Will former U.S. President George Bush warn the terrorist-tyrant (at least for the Ethiopian people) to consider stepping down? 20 years of misrule constitutes a crime against humanity (File photo) |
The news of George Bush going to Africa early next month to promote his health agenda again as a US citizen is interesting. Yes Africans will benefit from his breast, cervical cancer initiative and awareness. But the "War on Terror" that started under his presidency is now elevated by President Obama and the Ethiopian dictator, Meles Zenawi is ripping that relationship to cover his crimes against humanity. George Bush should be an ally of Ethiopians at this time. Ethiopians under Meles Zenawi have been living under terror. An ally of "the war on terror" is terrorizing Ethiopians and we are condemning the Obama Administration for standing with our Mubarak and Saleh's. I hope Bush to deliver a message to Meles Zenawi if President Obama has anything to say in private as was promised many times.
It is good time for Bush to correct his past mistakes and come in public and call for political persecution to stop in Ethiopia immediately. Recognize in public the young martyr, Yenesew Gebre who burnt himself on Nov 11 denouncing the terrorist regime of Meles Zenawi. Call for the release of all political prisoners. A society that is denied basic freedoms of speech and organizations can not be a healthy society. Young people whose lives are saved from AIDS have been killed by USA supplied guns and bullets. Health issue can not stand itself alone. Only free society can tackle this problem by bringing its medical staffs at all levels.
Meles Zenawi hates educated people whose eyes color he does not like. Ethiopian medical doctors are now leaving Ethiopia to pursue their career in foreign countries. You can see them in all parts of the world. Such regime will never bring any health benefit for its people because it has no educated manpower to run a health care. The claim that Ethiopia is a model for health care service is not different from Ethiopia as "model for democracy". Dictatorship in Libya and Egypt gave a much better health service than Meles Zenawi but that did not stop the dictators from being toppled by popular revolt.
The people of Ethiopia are angry and whatever support the Obama and other Western countries are giving the Ethiopian regime will not stop them to come out to streets defying the killing squads of Meles Zenawi. We are demanding once again for Obama Administration to stand with the Ethiopian people or with the Terrorist regime of Meles Zenawi. Stop playing both sides like the Pakistan regime, with the Terrorist and with the USA. The Bush visit to Ethiopia by ignoring the injustice Ethiopians endure and only focus on health issue will not be acceptable. Ethiopia is now a giant jail. One key under Meles Zenawi and the copy is in the USA Ambassador to Ethiopia, Donald Booth's pocket.
Donald Booth never said a word in public about the human rights violations, torture going on under his watch in Ethiopia. The US Ambassador to Syria was shown talking to Syrian dictator opponents. We saw also eggs thrown at him by regime supporters and finally abandoned Damascus for his own safety. Let me tell you if Ethiopians had a chance to meet Ambassador Donald Booth he would have gotten tons of expensive eggs saved from poor children's breakfast. It is disheartening to see two Ambassadors behaving totally differently. One standing with the people, the other one as a spokesperson for a tyrant. Until such double standard is stopped, we will speak up.
I can assure that no one will throw eggs at George Bush because an egg is now an expensive commodity for poor Ethiopians. Ethiopian children are fed in shifts even if Ethiopia has been under food assistance for two decades. Underfed young people are exposed to all diseases. The reason for all this is because Ethiopia has been in the clutches of a ruthless regime since since 1991, and is determined to remain in power indefinitely. George Bush has to speak up or else his health initiative may not make any difference at all. It is only a free society that is capable to tackle all societal problems, including health.
I am Eskinder Nega.
Who am I? You know me. I am Eskinder Nega. I am predictable. I am direct and to the point. Both friends and enemies know me well. They know where I stand. I have drawn my line in the sand quite a while ago. That line is vivid for everyone to see including my tormentors. I am neither a mystery nor a puzzle. I know God knows my heart so do my people. Who I am is clear for everyone. I know no hesitation. And no double talk. There is no fear in me except the fear of God. Quit is my enemy. It is not in my vocabulary. Quitting is for the coward. It belongs to the slaves. Not for me. Quit has no place in my freedom dictionary. I tore the page out and burned it. Quit is missing from my book. So does from my life. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I am not at home. If you call, you can’t reach me now. I am not saying don’t call. In fact, I like you to call. I have left my comrades in arms behind. They are also my family. They were my prison buddies too. You can reach my beloved wife, Serkalem, and my five year old boy. He was born where I am at now. Pray for my family. Stand behind them in their trying times. Times of loneliness and sorrow while I am away. Remember and help them. I am currently busy doing my assignment. Freedom is my assignment. Fighting for freedom is my duty. My family missed their bread winner. They are looking for their beloved friend to come home. They lost their man and their guardian. They are neither happy nor optimistic. Their love is in chains. But they are still hopeful. They know where I am. They were here too. But not without me. We were here together. They know what it is like. We are now separated by a wall. People call it prison but I call it my vacation spot. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Prison is my vacation home. Here is where I visualize the replay of my life in living color. Here is my place to imagine new and higher things for my people. Here I plan my next move. I write my next book not in paper and pencil. But in my mind. I am in chains but my mind is free. My heart is proud and confident. My torturers are holding my body. Abusing it, making it hungry and thirsty. And torturing it whenever they want to with impunity. But nobody can imprison my soul. My soul is free and it is flying . Flying high over and above the darkness hovering over Ethiopia. It is waving the flag of freedom on an island of slavery. My soul is free indeed. Here is where I received my son as he came to this world and took his first breath. He was born in this vacation home. I missed my son and my beloved wife. But I missed freedom even more. And I am here to fight for their freedom. And to die for my people whom I love. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Don’t worry about me. Not a thing. Instead, do what I do. Follow me. If you love me, do what I love. I am doing what I love. I am on a journey God has created for me. It is my calling. I can’t do anything else. Freeing Ethiopia is my destiny. This is why I came to this world. This is why I was born as an Ethiopian. I am a proud citizen of this great country. I was born into this land of the brave and the freest of the free. Freedom is not a choice for me. I got to have it. Without it, I am a dead man. Can a person choose not to die? I can’t choose NOT to live in freedom either. And I don’t want to die while still living. I don’t want to be a dead man walking. It is not my style. I can’t do anything else even I wanted to except fight for my freedom. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I am a born freedom fighter. It is in my genes. It is in my blood. My abusers have ridiculed me. They have fired me from my job. They have prevented me from working for a living as a journalist. I may be living in poverty. But I give all I have for freedom to the last dime. I don’t give up my freedom in exchange for a luxury car nor for a million dollar home. No amount of money or privilege can buy me. I am fighting for something that is too expensive. Freedom is priceless. It has no price tag. My freedom is not for sale. Drooling for big bucks is not my cup of tea. My tormentors can’t afford me. They can’t give me what I need. I am too expensive. So is what I want. Freedom. My tormentors can shoot me or hung me if they like let alone put me in my vacation home. But I am still standing. And standing tall. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I can’t see you for I am chained. I can’t come to you. I can’t move but I can hear. The tormentors around me could not prevent me from listening. My ears heard something hard to believe. Something that is next to impossible. About that greater than life young teacher. The incredible freedom warrior, Yenesew Gebre. I learned he torched himself up to light up the sky over our besieged motherland. He took the freedom torch out of his heart and lighted it up on his body. So that Ethiopia can see its freedom coming in broad daylight. Boy, Yenesew made me jealous. Why couldn’t I do it myself? Why? I keep asking, “why not me”. Why waited until my torturers lay their hands on me? Why let them have that power to put me in chains? Why? I am still asking myself. Yenesew Gebre did not die. He lives in me and in the hearts of millions of others. He will be remembered forever. He is adding fuel to the fire that is burning in my heart. What a colleague! What a friend! At a time when I need help, Yenesew Gebre showed up. He has warmed my heart. He ignited my momentum. He renewed my promise. My imprisonment is nothing compared to him. My tormentors put chains on my hand. Not me. Yenesew put not chains but fire on his body. He became a symbol of freedom and a martyr for our cause. Yenesew is my hero. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Of all things, I am dog on confident about one thing. And that is the fight for freedom. It is my life. It is my business. It is my duty all day long. It is my bread and butter. I fight in day time. And I fight in my dream. My passion for freedom keeps burning as time goes on. I can’t speak nor love nor befriend anyone without talking about freedom. Freedom drives and guides my life. It is my compass that sees, judges, and evaluates everything and everybody. It is for freedom that I have been jailed many times. They dislocated my shoulders but not my resolve for my freedom. I am still intact. They can put me in solitary confinement for months in a dark cell. But the freedom torch is still burning in my heart. It will conquer the darkness. It will be my company. It will defeat the loneliness. For the sake of freedom, I will look death in the eye. Death will blink. Not me. I will face a firing squad. Shoot me. I won’t die. I will torment my torturers in life and in death. I will make them sleepless even in chains. They will have no peace until my chains are broken and I am free. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I am not at home. If you call, you can’t reach me now. I am not saying don’t call. In fact, I like you to call. I have left my comrades in arms behind. They are also my family. They were my prison buddies too. You can reach my beloved wife, Serkalem, and my five year old boy. He was born where I am at now. Pray for my family. Stand behind them in their trying times. Times of loneliness and sorrow while I am away. Remember and help them. I am currently busy doing my assignment. Freedom is my assignment. Fighting for freedom is my duty. My family missed their bread winner. They are looking for their beloved friend to come home. They lost their man and their guardian. They are neither happy nor optimistic. Their love is in chains. But they are still hopeful. They know where I am. They were here too. But not without me. We were here together. They know what it is like. We are now separated by a wall. People call it prison but I call it my vacation spot. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Prison is my vacation home. Here is where I visualize the replay of my life in living color. Here is my place to imagine new and higher things for my people. Here I plan my next move. I write my next book not in paper and pencil. But in my mind. I am in chains but my mind is free. My heart is proud and confident. My torturers are holding my body. Abusing it, making it hungry and thirsty. And torturing it whenever they want to with impunity. But nobody can imprison my soul. My soul is free and it is flying . Flying high over and above the darkness hovering over Ethiopia. It is waving the flag of freedom on an island of slavery. My soul is free indeed. Here is where I received my son as he came to this world and took his first breath. He was born in this vacation home. I missed my son and my beloved wife. But I missed freedom even more. And I am here to fight for their freedom. And to die for my people whom I love. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Don’t worry about me. Not a thing. Instead, do what I do. Follow me. If you love me, do what I love. I am doing what I love. I am on a journey God has created for me. It is my calling. I can’t do anything else. Freeing Ethiopia is my destiny. This is why I came to this world. This is why I was born as an Ethiopian. I am a proud citizen of this great country. I was born into this land of the brave and the freest of the free. Freedom is not a choice for me. I got to have it. Without it, I am a dead man. Can a person choose not to die? I can’t choose NOT to live in freedom either. And I don’t want to die while still living. I don’t want to be a dead man walking. It is not my style. I can’t do anything else even I wanted to except fight for my freedom. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I am a born freedom fighter. It is in my genes. It is in my blood. My abusers have ridiculed me. They have fired me from my job. They have prevented me from working for a living as a journalist. I may be living in poverty. But I give all I have for freedom to the last dime. I don’t give up my freedom in exchange for a luxury car nor for a million dollar home. No amount of money or privilege can buy me. I am fighting for something that is too expensive. Freedom is priceless. It has no price tag. My freedom is not for sale. Drooling for big bucks is not my cup of tea. My tormentors can’t afford me. They can’t give me what I need. I am too expensive. So is what I want. Freedom. My tormentors can shoot me or hung me if they like let alone put me in my vacation home. But I am still standing. And standing tall. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
I can’t see you for I am chained. I can’t come to you. I can’t move but I can hear. The tormentors around me could not prevent me from listening. My ears heard something hard to believe. Something that is next to impossible. About that greater than life young teacher. The incredible freedom warrior, Yenesew Gebre. I learned he torched himself up to light up the sky over our besieged motherland. He took the freedom torch out of his heart and lighted it up on his body. So that Ethiopia can see its freedom coming in broad daylight. Boy, Yenesew made me jealous. Why couldn’t I do it myself? Why? I keep asking, “why not me”. Why waited until my torturers lay their hands on me? Why let them have that power to put me in chains? Why? I am still asking myself. Yenesew Gebre did not die. He lives in me and in the hearts of millions of others. He will be remembered forever. He is adding fuel to the fire that is burning in my heart. What a colleague! What a friend! At a time when I need help, Yenesew Gebre showed up. He has warmed my heart. He ignited my momentum. He renewed my promise. My imprisonment is nothing compared to him. My tormentors put chains on my hand. Not me. Yenesew put not chains but fire on his body. He became a symbol of freedom and a martyr for our cause. Yenesew is my hero. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Of all things, I am dog on confident about one thing. And that is the fight for freedom. It is my life. It is my business. It is my duty all day long. It is my bread and butter. I fight in day time. And I fight in my dream. My passion for freedom keeps burning as time goes on. I can’t speak nor love nor befriend anyone without talking about freedom. Freedom drives and guides my life. It is my compass that sees, judges, and evaluates everything and everybody. It is for freedom that I have been jailed many times. They dislocated my shoulders but not my resolve for my freedom. I am still intact. They can put me in solitary confinement for months in a dark cell. But the freedom torch is still burning in my heart. It will conquer the darkness. It will be my company. It will defeat the loneliness. For the sake of freedom, I will look death in the eye. Death will blink. Not me. I will face a firing squad. Shoot me. I won’t die. I will torment my torturers in life and in death. I will make them sleepless even in chains. They will have no peace until my chains are broken and I am free. Who am I? You know me. I am Eskinder Nega.
Friday, November 25, 2011
Sunday, November 20, 2011
ANDENET DC-METRO SUPPORT CHAPTER
ሇተከበራችሁ ወገኖቻችን ANDENET DC-METRO SUPPORT CHAPTER "Serving Washington DC, Maryland and Virginia" 1334 9th Street NW, Suite # 1, Washington DC 20001 Washington DC. 20001 Tel: (202) 462-0556 Fax: (202) 462-0557 Email: andenetdcmetro1@gmail.com
ሇተከበራችሁ ወገኖቻችን
በሀገራችን በኢትዮጵያ የሚካሄዯው ቅጥ ያጣ አፈናና ማን አሇብኝነት ሕዝባችንን ሇባሰ ችግር እየዲረገ አገራችንንም ወዯ ገዯሌ አፋፍ እያመራ ይገኛሌ::
ፓርሊማውም፣ ፍርድ ቤቱም፣ የጦር ሃይለም፣ ፖሉሱም፣ ንግደም፣ እርሻውም፣ ያንድ ወገንና ያንድ ሰው መገሌገያ በሆኑበት አገር አንድነት ፓርቲ የሕዝቡን ችግር እየተቸገረ ጉስቁሌናውን እየተጋራ የዚህን መንግስት አምባ ገነንነት ሇዚያው ሇህዝቡና ሇዓሇም አቀፍ መድረኮች እያጋሇጠ ነው:: በዚህ ትግሌ ውስጥ አሁንም እየተከፈሇ ያሇው መስዋዓትነት መራራ ሇመሆኑ አንደዓሇም አራጌን የመሰሇ ወጣትና ቁርጠኛ የአንድነት ፓርቲ አመራር አባሌ እስክንድር ነጋን የመሰለ ታሊቅና አስተዋይ የሚዱያ ሰው ሇእስር መዲረጋቸው በዋቢነት ሉጠቀስ ይችሊሌ:: ላልችም እጅግ ብዙ ዜጎች እየታፈኑ መታሰራቸው የአዯባባይ ምስጢር ነው::
ፓርቲያችን በሕዝብ መሃሌ ሆኖ የሚያካሂዯው ፈታኝ ሰሊማዊ ትግሌ በስሌትና በትእግስት ከተመራ ውጤቱ ኢትዮጵያን የሚታዯግ እንዯሚሆን ጥርጥር የሇውም:: በአረቡ ዓሇም እየፈነዲና ሕዝቦችን የራሳቸው ጌታ እንዱሆኑ በማድረግ ሊይ ያሇው ትግሌ ሇኢትዮጵያም አብነት አሇው::
ኢትዮጵያ የምትገኝበትን ሌዩ ሁኔታና ዓሇማቀፋዊ የፖሇቲካ ድባቡንም አገናዝቦ አንድነት ፓርቲ በሕዝብ ውስጥ ሆኖ ቀጣዩን ትግሌ ሇመምራት የሚያስችሇው መርሃ ግብር አውጥቶ በእንቅሳሴ ሊይ ይገኛሌ:: በዚህ ረገድ ፍኖተ ነጻነት በመባሌ የሚታወቀው የፓርቲው ጋዜጣ ከላልች ቁርጠኛ የሕዝብ አገሌጋይ ጋዜጦች ጋር በመዯመር ህዝቡን እያነቃቃና አፈናን እያጋሇጠ ነው::
እዚህ ሊይ አንድ ዓሇማቀፋዊ ሀቅ ማንሳት እንፈሌጋሇን:: ፍትህንና ዱሞክራሲን የሚናፍቁ ሁለ እንዯየአቅማቸው አስተዋጽኦ ካሊዯረጉ ፍትህንም ዱሞክራሲንም ሉያይዋት አይችለም:: በዚሁ መሰረት አንድነት ሇፍትህና ሇዱሞክራሲ ፓርቲ በዚህ ዓመት ሁለም ኢትዮጵያዊ ፓርቲው ሇነጻነት ሇፍትህና ሇዱሞክራሲ መስፈን የሚያዯርገውን ሰሊማዊ ትግሌ በመዯገፍ ሁለን አቀፍ እገዛችሁን እንድታዯርጉሇት አገራዊ ጥሪውን እንዲቀረበ ይታወሳሌ:: ስሇሆነም ሇውድ ሃገርዎና ሇወገንዎ ካሇዎት ከፍተኛ መቆርቆር አንጻር የአንድነት ፓርቲን ሇማጠናከር የተቻሇዎትን አስተዋጽኦ እንዱያዯርጉ በትህትና እንጠይቃሇን::
ከማክበር ሰሊምታ ጋር
የኢትዮጵያ ሕዝብ የለዓሊዊ ስሌጣኑ ባሇቤት እንዱሆን እንታገሌ::
አንድነት ዱሲ ሜትሮ ቦርድ
*** ማሳሰቢያ እርዲታውን ሇመሇገስ
በአንድነትዱሲሜትሮአድራሻ1334 9th street NW Suite # 1, Washington DC 20001 መሊክይችሊለ:
ወይንምandinetusa.org አድራሻሊይበመግባትበፔይፓሌመርዲትይችሊለ:
ወይንምሇአንድነትሇፍትህናሇዱሞክራሲፓርቲ
የሂሳብቁጥር510
ንብባንክኡራኤሌቅርንጫፍገቢማድረግይቻሊሌ:
ሇተከበራችሁ ወገኖቻችን
በሀገራችን በኢትዮጵያ የሚካሄዯው ቅጥ ያጣ አፈናና ማን አሇብኝነት ሕዝባችንን ሇባሰ ችግር እየዲረገ አገራችንንም ወዯ ገዯሌ አፋፍ እያመራ ይገኛሌ::
ፓርሊማውም፣ ፍርድ ቤቱም፣ የጦር ሃይለም፣ ፖሉሱም፣ ንግደም፣ እርሻውም፣ ያንድ ወገንና ያንድ ሰው መገሌገያ በሆኑበት አገር አንድነት ፓርቲ የሕዝቡን ችግር እየተቸገረ ጉስቁሌናውን እየተጋራ የዚህን መንግስት አምባ ገነንነት ሇዚያው ሇህዝቡና ሇዓሇም አቀፍ መድረኮች እያጋሇጠ ነው:: በዚህ ትግሌ ውስጥ አሁንም እየተከፈሇ ያሇው መስዋዓትነት መራራ ሇመሆኑ አንደዓሇም አራጌን የመሰሇ ወጣትና ቁርጠኛ የአንድነት ፓርቲ አመራር አባሌ እስክንድር ነጋን የመሰለ ታሊቅና አስተዋይ የሚዱያ ሰው ሇእስር መዲረጋቸው በዋቢነት ሉጠቀስ ይችሊሌ:: ላልችም እጅግ ብዙ ዜጎች እየታፈኑ መታሰራቸው የአዯባባይ ምስጢር ነው::
ፓርቲያችን በሕዝብ መሃሌ ሆኖ የሚያካሂዯው ፈታኝ ሰሊማዊ ትግሌ በስሌትና በትእግስት ከተመራ ውጤቱ ኢትዮጵያን የሚታዯግ እንዯሚሆን ጥርጥር የሇውም:: በአረቡ ዓሇም እየፈነዲና ሕዝቦችን የራሳቸው ጌታ እንዱሆኑ በማድረግ ሊይ ያሇው ትግሌ ሇኢትዮጵያም አብነት አሇው::
ኢትዮጵያ የምትገኝበትን ሌዩ ሁኔታና ዓሇማቀፋዊ የፖሇቲካ ድባቡንም አገናዝቦ አንድነት ፓርቲ በሕዝብ ውስጥ ሆኖ ቀጣዩን ትግሌ ሇመምራት የሚያስችሇው መርሃ ግብር አውጥቶ በእንቅሳሴ ሊይ ይገኛሌ:: በዚህ ረገድ ፍኖተ ነጻነት በመባሌ የሚታወቀው የፓርቲው ጋዜጣ ከላልች ቁርጠኛ የሕዝብ አገሌጋይ ጋዜጦች ጋር በመዯመር ህዝቡን እያነቃቃና አፈናን እያጋሇጠ ነው::
እዚህ ሊይ አንድ ዓሇማቀፋዊ ሀቅ ማንሳት እንፈሌጋሇን:: ፍትህንና ዱሞክራሲን የሚናፍቁ ሁለ እንዯየአቅማቸው አስተዋጽኦ ካሊዯረጉ ፍትህንም ዱሞክራሲንም ሉያይዋት አይችለም:: በዚሁ መሰረት አንድነት ሇፍትህና ሇዱሞክራሲ ፓርቲ በዚህ ዓመት ሁለም ኢትዮጵያዊ ፓርቲው ሇነጻነት ሇፍትህና ሇዱሞክራሲ መስፈን የሚያዯርገውን ሰሊማዊ ትግሌ በመዯገፍ ሁለን አቀፍ እገዛችሁን እንድታዯርጉሇት አገራዊ ጥሪውን እንዲቀረበ ይታወሳሌ:: ስሇሆነም ሇውድ ሃገርዎና ሇወገንዎ ካሇዎት ከፍተኛ መቆርቆር አንጻር የአንድነት ፓርቲን ሇማጠናከር የተቻሇዎትን አስተዋጽኦ እንዱያዯርጉ በትህትና እንጠይቃሇን::
ከማክበር ሰሊምታ ጋር
የኢትዮጵያ ሕዝብ የለዓሊዊ ስሌጣኑ ባሇቤት እንዱሆን እንታገሌ::
አንድነት ዱሲ ሜትሮ ቦርድ
*** ማሳሰቢያ እርዲታውን ሇመሇገስ
በአንድነትዱሲሜትሮአድራሻ1334 9th street NW Suite # 1, Washington DC 20001 መሊክይችሊለ:
ወይንምandinetusa.org አድራሻሊይበመግባትበፔይፓሌመርዲትይችሊለ:
ወይንምሇአንድነትሇፍትህናሇዱሞክራሲፓርቲ
የሂሳብቁጥር510
ንብባንክኡራኤሌቅርንጫፍገቢማድረግይቻሊሌ:
Thursday, November 17, 2011
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም 30 2004 ዓ.ም.
www.andinet.org.et
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም
30 2004 ዓ.ም.1
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.11
12
... ስልጣን ላይ የወጡትም ሽብርተኛነትን እንደ ትግል ዘዴ በመጠቀም በአሜሪካ በሚገኘው አለም አቀፍ የሽብርተኛ ድርጅቶች መረጃ
ማሰባሰቢያ ድረ ገጽ [www.start.umd.edu] ተጽፎ እናያለን። [global terrorism database ጉግል (google) በማድረግም ድረ
ገጹን ማግኘት ይቻላል]:: ዝቅ ብሎ የቀረበው የመረጃ ሰንጠረዥ የተወሰደው ከዚሁ ድረ ገጽ ሲሆን ሕውሓት በተለያዩ ዓመተ ምህረቶች
የወሰዳቸውን የሽብር ርምጃዎች፣ ርምጃዎቹ የተወሰዱባቸውን ከተሞች እና የመሳሰሉትን መረጃዎች በጥቂቱ ያመለክታል...
ሙሉ ዘገባውን በገፅ
መንግስታዊ ሽብርና የሰላም ትግል በካዮች
ህወሓት በሽብርተኝነት…
ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም 30 2004 ዓ.ም.
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.11
6
“ይህእውነትተደርጐከሆነእነዚህሰዎችእግራቸውእንጂልባቸውአገርውስጥአለመሆኑንያሳያል”
ኢ/ር ዘለቀ ረዲ
ዶ/ር ኃይሉ አርአያ የጥናት ወረቀታቸውን ማቅረብ የጀመሩት
በጥናታቸው ውስጥ በተደጋጋሚ የሚጠቀሱ የቃላትን ፍቺ በመስጠት
ነበር፡፡ “መድበለፓርቲምንድነው” በሚለውጥያቄውስጥ“መድበል” ማለትስብስብማለትሲሆን፤የመድበለፓርቲስርዓትደግሞየተለያዩፓርቲዎችተሰብስበውአገርየሚመሩበትወይምየሚያስተዳድሩበትስርዓትመሆኑንአብራርተዋል፡፡ቀጥለውምበምርጫ2002 ዓምየተካሄደውምርጫ99.6 በመቶማሸነፉንያወጀውኢሕአዴግ“አውራፓርቲ” መሆኑንእየተናገረበመሆኑ“የአውራፓርቲ” ትርጉምምበምሁሩተብራርቷል፡፡የዶርኃይሉአርአያየጥናትወረቀትመሠረታዊየሚባሉየቃልፍቺዎችንእየሰጠበመሄድጥልቅትንታኔዎችውስጥበመዝለቅበማጠቃለያናየመፍትሄሃሣቦችንበመሰንዘርየተጠናቀቀነው፡፡የፓርቲንምንነትባብራሩበትክፍልየተሰባሰቡሰዎችለአንድዓላማና
ማሕበር በሙስና ታምሷል
የቀይ ሽብር ሰለባዎች-
- የማሕበሩ አባላት በጭብጨባና በፉጨት ሸኟዋቸው
የማሕበሩ ሊቀመንበር ስብሰባውን ረግጠው ወጡመስቀል አደባባይ በሚገኘው የቀይ ሽብር
ሰማዕታት መታሰቢያ ሕንፃ አዳራሽ ውስጥ
መስከረም 27 ቀን 2004 ዓ.ም ከጧቱ 4፡ሰዓት
እስከ 8፡ ሰዓት በተደረገው ስብሰባ የቀይ ሽብር
ሰለባዎች ያቋቋሙት ማሕበር ሊቀመንበር
የሆኑት የአቶ ተፈራ ዋልዋ ባለቤት ወ/ሮ አይንዬ
ፅጌ “ከተሰብሳቢውበደረሰባቸውአስተያየትበመበሳጨትስብሰባውንረግጠውእንደወጡ”
በሥፍራውየነበሩየአይንእማኞችገለፁ፡፡
ወደ 5 የዞሯል
ወደ 5 የዞሯል ወደ 5 የዞሯልበብሩክ ከበደ
አምባገነናዊ
አውራ ፓርቲ
በአርቲስት ደበበ እሸቱና ጋዜጠኛ ስለሺ ሐጐስ ላይ ፖሊስ በድጋሚ
የ28 ቀናት
የምርመራ ጊዜ ጠየቀባቸውአንድነት ፓርቲ የማደራጀት ሥራውን አጠናክሮ
10
መቀጠሉን ገለፀ 10ኢህአዴግ ከዴሞክራሲያዊ ልማታዊ
መንግስት አንፃር
ከፍተኛ ድርቅ መከሰቱን የኢፌዴሪ ፕሬዚዳንት አስታወቁ
በሀገሪቱ በ60 ዓመታት ታሪክ ውስጥ ያልታየ ከፍተኛ
ድርቅ መከሰቱን የኢፌዴሪ ፕሬዚዳንት በመክፈቻቸው
ንግግር አስታወቁ ፡፡ የዘንድሮ ድርቅ በሰውና በንብረት ላይ
ጉዳት እንዳላደረሰ ተናግረዋል፡፡ ሰኞ መስከረም 29 ቀን
2-3
www.andinet.org.et
2 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.11 ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም 30 2004 ዓ.ም.ዳሰሳ
ይመስል እጆቿን ታወራጨለች፡፡ በፍቼ ዞን ካሉ ወረዳዎች የደገም ነዋሪ
ናት፡፡ ሁለት ልጆቿ በአዲስ አበባ ከተማ በስራ ላይ ይገኛሉ፡፡ ታላቅየው
ቤካ ኦሮሞ የሁለተኛ ዲግሪ ያለዉ ቢሆንም ያለው ገቢ ዝቅተኛ የሚባል
ነው፡፡ ፀጉር አስተካካይ የሆነው ታናሽ ወንድሙ ጋሻው ሁለተኛ ዲግሪ
ቤካ ሲደጉም ዛሬም ድረስ አለ፡፡ እናቱ በቤካ ከፍተኛ ተስፋ ሰንቃ ነበር፡
፡ ሆኖም እንኳን ለቤተሰቡ ለራሱ መሆን ‘ያልቻለበትን’ ስታብሰለስልምንምነገርአልገለጥልሽይላታል፡፡ግርታዋንየሚያበዛውደግሞበሰውፀጉርቤትተቀጥሮየሚሰራዉታናሽወንድሙላይጥገኛመሆኑነው፡፡ገንዘብእንዲልክላቸዉየጠበቀችውልጇቤካ“ እንደመንግሥትመረጃ“ እርሱምከነሱእንደሚጠብቅተስፋማድረጉንሲነግራትነገሩተወሳስቦባታል፡፡የሳርክዳንየሚሆንሰንበሌጥበመጥፋቱቤታቸዉንየቆርቆሮክዳንከማልበሳቸዉውጭየቤተሰቡኑሮየባሰአጣብቂኝውስጥሲገባእያየች“ ልጇየመንግሥትመረጃቱጃርአድርጎእንደሚያቀርባቸዉሲነግራትየባሰትናደዳለች፡፡ተስፋያረገችውልጇምንሰላቢእንዳዘዘበትለማሰብምትሞክራለች፡፡ቤካንመርዳትየጀመረውታናሽወንድሙጋሻውነው፡፡ደሞዙንለትራንስፖርት፣ለመፃህፍትናለቤትኪራይአስረክቦመራቆቱንተረድቷል፡፡መንግሥትደግሞነጋጠባ“የኢኮኖሚውንእድገትየሚያቆመውአንዳችየለም” ይላል፡፡ጋሻው“በያንዳንዱሰውቤትየማይገባ` እድገት” ሲልያማርራል፡፡
እንደጠቅላይሚኒስትርመለስዜናዊሁሉየልማታዊመንግሥትፅንሰሐሳብበመተንተንየሚታወቁትታንዲካማካንዳዋሬ/ምንምእንኳእንደመለስከፖለቲካዊአጀንዳነትይልቅለአካዳሚክዲስኮርየሚፈልጉመሆናቸውቢታወቅም የተለየእይታእንደነበራቸውይነገራል፡፡ማካንዳዋሬከርዕዮተዓለምአንጻር“መንግሥትየሕዝቡንይሁንታለማግኘት፣ኃይሉንሁሉወደልማትስለማዞሩበመደስኮርሳይሆን፣ተጨባጭውጤቶችከፕሮፖጋንዳበፀዳመልኩበማሳየትነው” ይላሉ፡፡ከዚህአንጻርከ7ቱምርጫበፊትየነበረውየኢህአዴግየተግባርምየፕሮፖጋንዳምረገብማለትምርጫውንተከትሎበተፈጠረበትድንጉጥነትወደ‘ፕሮፖጋንዳኮንትሮባንዲስትነት’ እንዳስገቡትማስተዋልይቻላል፡፡“ለሰሜኑምለደቡቡምገበሬልማታዊነትየሚቀርቡአንድአይነትቆስጣናየፈረንጅላምኢቲቪጓሮሳይኖሩአይቀሩም” ይላልአቤቶኪቸውበሽሙጡ፡፡በኤርትራጉዳይመፅሃፍያዘጋጁአንድኮሎኔል“ኢህአዴግከጥቅምፈላጊነትየፀዳእውነተኛስሜትላይየተመሰረተየመወደድእናየመጠላትየህዝብአስተያትአያዳምጥም፡፡”ያሉኝሲሆን”ከፕሮፖጋንዳናከጫናየሚመነጩሙገሳናዝምታንያለመረዳቱሄዶሄዶላለፉትመንግሥታትዕጣያደርሰዋልብዬእገምታለሁ፡፡” በማለትየዚህንአካሄድዉጤትገምተዋል:
መስቀሊ ቱፋ በሮጌ ጠባብ መንገድ ብቻዋን የምታስረዳው ሰው ያለመረጃVs ማጃጃያእናየኢቲቪጓሮወግልማታዊመንግስትበልማትዙሪያስለተከናወኑጉዳዮችመረጃበመስጠትህዝቡንለልማትያነሳሳል:የኢኮኖሚጉንፋንእስከምን
በተለይኢቲቪየሚያቀርባቸውሞዴልአርሶአደሮች፣ሞዴልወጣቶች፣ሞዴልሴቶች. . . ወዘተምክንያቱምMicro economic/partial economics የአጠቃላይኢኮኖሚማሳያአይሆንም፡፡ይህንንእዉነታየተረዱትዶርአክሎግቢራራ“ጥቂቶቹንአያበለፀገበዙሃኑንየሚያራቁትብልጭልጭኢኮኖሚ” ሲሉይገልፁታል: የተባበሩትመንግስታትድረጅትከፍተኛኢኮኖሚስትየሆኑትዶርአክሎግአጠቃላዩንየኢትዮጵያንኢኮኖሚበመገምገምየጥናትወረቀትበማቅረብይታወቃሉ፡፡እንደእሳቸውአገላለፅየኢትዮጵያኢኮኖሚፖለቲካዊውከፍተኛጫናየሚያሳድርበትነው፡፡ገዢውፓርቲየአገሪቷንፖለቲካለብቻውበመቆጣጠሩምክንያትኢኮኖሚውንምበብቸኝነትየሚይዝበትሁኔታመፍጠሩንይገልፃሉ፡፡ውጤቱምበአንድበኩልየዕዝኢኮኖሚበሚመስልሁኔታመንግሥትየኢኮኖሚአውታሮችንሲቆጣጠር፤በሌላበኩልደግሞኢኮኖሚውአድጓልእየተባለተጠቃሚዎቹግንከፓርቲውጋርቁርኝትያላቸውግለሰቦችመሆናቸውንይናገራሉ፡፡ምሁሩእንደሚያስረዱትኢትዮጵያየኢኮኖሚ‘እድገት’ እያስመዘገበችመሆኗንተቀብለው፤የእድገትመጠኑግንኢሕአዴግእንዳለው11.2% ሳይሆንከ.5% የማይዘልመሆኑንየአይ፣ኤም፣ኤፍንዘገባንጠቅሰውይሞግታሉ፡፡ከ7 በመቶየሚበልጥየዋጋግሽበት‘የሚያመዉ’ ኢኮኖሚየተወሰኑበተለይምየመንግስትድጋፍያላቸዉንብቻ‘በስኬትጎዳና’
እየወሰደበመሆኑእንጂየብዙሃኑህይወትእንደሚባለውይነገራል፡፡አቶመለስበመጀመሪያዎቹየግሽበትጅማሮሰሞንኢኮኖሚው“በጉንፋን” መያዙንአምነውምናልባትምወደ‘ሳንባነቀርሳ’ የሚቀየረውግሽበቱከ8 በመቶሲዘልመሆኑንየተለያዩየምዕራብሀገራትጠበብትበመጥቀስአስረድተዋል፡፡አሁንታዲያከ0 በመቶዘልሎምንይሉይሆንሲባል! “በሚያዚያግንቦትአካባቢአዳዲስብሮችበከተማዉሲዘወተሩበጠረጠርነውመሠረትብርልያትሙመሆኑንሰማን” ሲልየገለፀልኝአንድየየካክፍለከተማስርባለወረዳየሚሰራየጥቃቅንእናአነስተኛባለሙያነዉ፡፡
ልማታዊስንል…ልማታዊመንግሥትማለትምንእንደሆነበኦህዮዳይተንዩኒቨርሲቲየፍልስፍናመምህርየሆኑትፕሮፌሶርመሳይከበደእንዲህያስቀምጡታል! በ”Meles zenawi’s political dilemma and
developmental state:dead ends and exit” ፅሁፋቸዉ“ልማታዊመንግስትበልማትአቋሙየሚታወቅነው፡፡መንግሥትበልማትጉዳዮችይሳተፋል፡፡መሣተፍብቻአይደለምዋናተዋናይምነው—መሣተፍ፣መምራትእናማስፈፀም፡፡” በፖሊሲ፣ስትራቴጂ፣ደንብእናየመሳሰሉትነፃገበያንማበረታታት የእዉነተኛልማታዊመንግስትመገለጫነዉ፡፡ኢንቨስትመንትንመሳብ፡፡ከዚህአንፃርሲታይየሊበራልመንግሥታትሚናስርዓትንማስከበርእናደህንነትንማረጋገጥነው፡፡ለዚህምይመስላልጠሚስትርመለስዜናዊየሊበራልመንስትበተነሳቁጠር“A night watchman State” ለማለትየሚቸኩሉት:
“ልማታዊመንግሥትከሶሻሊስታዊመንግሥትምይለያል፡፡” የሚሉትየአዲስአበባዩኒቨርሲቲየኢኮኖሚክስመምህርደግሞ“ሶሻሊስታዊመንግሥትልማትንከመምራትምበላይነው፡፡ሶሻሊስትኢኮኖሚውንበባለቤትነትይይዛል፤በቀጥታምይመራል፡፡ነገርግንልማታዊመንግሥትየሚያበረታታውንከበርቴእንኳየሚያጠፋነው:” በማለትየፕሮፌሰርመሳይንሀሳብይጋራሉ፡፡በ997 World
Development Report- `rethinking the states` በሚልየመንግስትጥንካሬአስፈላጊነትንተንትኖጥናትይፋአረገ:በዚሁአመትአሴሞግሉየተባሉፀሐፊ“በጣምደካማምበጣምጠንካራምመንግሥትኢንቨስትመንትንያዳክማል፣…. በፖለቲካየደከሙነገርግንበኢኮኖሚየጠነከሩ(high tax) መንግሥታትን” ይፈጥራል፡፡” ሲሉአትተዋል:
ብቸኛዉየተቃዋሚፓርቲየፓርላማተወካይየሆኑትየተከበሩአቶግርማሰይፉ“ይህማለትstate capitalism ነዉበቀላልአማርኛሶሻልስታዊነትይጫነዋል” ይላሉ: ይህንልማትማሳካትአይቻልም
ለሚልጥያቄ“ይሳካይሆናል ነገርግንየቻይናንሞዴልለመከተልቻይናዊመሆንያስፈልጋል“ይላሉ::
አሁንአሁንየሚወጡየልማታዊመንግሥትፅሑፎችየመሠረተልማትግንባታአቋምእናየፖለቲካቁርጠኝነትንየግድእንድሆኑያቀርባሉ፡፡መንግሥትሰፊግዛትበመሸፈንፖሊሲዎችንመቅረፅናማዳረስእንዲሁምፕሮጀክቶችተደራሽነትእናተቋማዊመሆንአለባቸው፡፡በዚህምየረዥምጊዜግብእናከግለሰብየፖለቲካመሪያላቁመሆንአለባቸው፡፡ሌላውየልማቲዊመንግሥትመገምገሚያበቢሮክራሲስርያለዉመዋቅራዊአደረጃጀትነው፡፡ይህማለትገዥውፓርቲመንግሥትበማያሻማመልኩየልማትአቅምመገንባትአለበትየሚልሐሳብነው፡፡በዚህምህዝቡንለልማትያነሳሳል: ይህማለት፣በተዘዋዋሪ፣መንግሥትለልማትመሳካትበሚል! ግፊትባለውሁኔታ በሕብረተሰቡፍላጎትላይጣልቃመግባትአለበትማለትአይደለም፡፡በዚህጉዳይሀሳቡንየቸረኝአንድየአዲስአበባዩኒቨርሲቲየፒኤችዲተማሪ“አባይይገደባል” በተባለማግሥት[የሚገደበውተርባይንመትቶለማለፍነው በከሚሴወሎየሚኖሩየገጠርነዋሪዎችእጅግባማረሁኔታየተሰራየአቶመለስየፎቶ‘ታቦት’ [መሀመድስልማን‘ፎቶጄኒክነዉ’
ይላቸዋል፡፡ ይዘውሰላማዊየድጋፍሰልፍማድረጋቸውምንያሣያል
በዚህጉዳይመንግሥትእጄየለበትምየሚልከሆነ፣“ግመልይዞአጎንብሶ” አይነትሆኗል፡፡” ሲልበስሜትገልፃል:
ለማልማትvs ለመልማት
በዋነኛነትስለተዋጉለትእናነፃአወጣነውስለሚሉትየህብረተሰብክፍልሳይሆንስለራሳቸውኑሮመጨነቅይጀምራሉ፡፡የከፈሉትመስዋዕትነትምበተዋጉለትሕብረተሰብላይነፃፈቃድእንዲሰጣቸውየዕድልካርድያደርጉታል፡፡” በሌላበኩል“አብዛኛዋቹንየሥልጣንደረጃዎችበበረሃአባልነትይከፋፈሉታል” ስትልፅፋለች፡፡ጥናቷእውነትነትያጣልአያስብልም፡፡ስለነፃአዉጪቡድኖችእዉነታየሚተነትነዉሟቹህንዳዊፈላስፋኦሾምይህንኑሃሳብያጠናክራል: “የገረሰሱትመንግስትእንደአደጋእንዳያቸዉሁሉእነርሱምበተራቸዉአደጋቸዉይታያቸዋል” ይላል: አንድየመቀሌዩኒቨርሲቲየፖለቲካሳይንስመምህር“የየደደቢትመስዋዕትነትስአበልየለውም ያንንመስዋዕትነትየከፈለው“የብሶትዉላጅ” ከልማትውጭእኛንመግዛትየለበትም We
are indepted.” ይልነበር:
“ያለኝየፖለቲካየበላይነትልማትእስካረጋገጥኩጊዜብቻየሚሰራነው” ማለትከንፁህዴሞክራሲበመለስየግዴታምርጫይሆናል ቢሆንምዘለዓለማዊነትየተጠናወተዉሀሳብነዉ፡፡ለሀያአራትጊዜያትያክልወደኢትዮጵያመመላለሱንበመግለፅኢትዮጵያንከቤተመፃህፍትዉጪምእንደሚያዉቃትየገለፀልኝየስቱትጋርትኢስዋዩኒቨርሲቲየፒኤችዲፊሎዉጄማይክ“ኢህአዴግግንለዚህከፊልዴሞክራሲያዊነትእንኳቦታአጥቷል! ‘ልማቱንበማሳካትከጠቀሰውህዝብይመርጠኛል፤ልማቱካልተሳካህዝብየግዱንይመርጠኛል’ የሚልሆኗል:” ብሏል፡፡አንድተደጋጋሚሀሳብይንፀባረቃል፡፡በኢህአዴግታሪክበትጥቅትግሉያልተሳተፉአብዛኛዎቹአባላትለጥቅምሲሉየተገኙአጀቦችናቸውየሚል፡፡ከመስፍንነጋሽ“ዞንቢዎች” እስከፕርተኮላሀጎስ“ነቀዞች” ድረስምየግብርስምተሰቷቸዋል፡፡በመሆኑምምርጫ97ንተከትሎየልማታዊመንግሥትትንተናየኢህአዴግአፍመፍቻሆነ፡፡የቅንጅትዉጤትኢህአዴግወደዚያአይነትአንፃራዊነፃነትእንዳይመለስአስጠንቅቆታል፡፡ስለልማትበማውራትተቃዋሚዎችንከህዝብመነጠል—ማዳከም፤ልማቱተሳካምአልተሳካም፡፡ማፈን፣ፍርሃትማንገስ፤ከዚያስለልማትማውራት፡፡በአብዛኛውበሽምቅውጊያየመንግሥትስልጣንየያዙትንቡድኖችየመንግሥትነትባህሪአጥንታለችየምትባለውፖላንዳዊቷኤልቪክቶርሁኔታውንእንዲህትዘረዝራለች፤”አገራዊብሔርተኝነት” የልማታዊመንግስትነዳጅ
እውነተኛልማታዊመንግሥትየብሔራዊአንድነትስሜትንእንደነዳጅይጠቀማል፡፡በቅርብጊዜምቢሆንየባንዲራቀንመከበርመጀመሩንእንዴትያዩታልለሚለውጥያቄ“ማምታቻነዉ! ™ü™ÅÐችግሮችሲጋረጡበትዉሃማቆር ገጠርንያማከለልማት ህዳሴ…
ይላል! ነገርግንአሁንተነስተህዉሃማቆሩየትደረሰ ምንስጥቅምአስገኘ ብትልአቶመለስምአያስታዉሱትም” ብለዋል: ሃሳባቸዉንሲያጠናክሩም”ሚሊኒየሙመከበርየነበረበትበ001 የመጀመሪያዉቀንመሆንሲገባዉበሟቹበ000 ዓምየመጀመሪያቀንመሆኑየ7ቱንጥልቅድንዛዜለመርሳትነዉ” ይላሉ: በሌላመልኩ“ያለንታሪክየመቶአመትነዉ’ የሚልመንግስትበምንአግበብህዳሴበሚልየአክሱም፣የላሊበላ፣የጎንደር…የ000 አመታትታሪክይቆጥራል”
ሲሉበድጋሚይጠይቃሉ: “ከሃያአመታትበኋላምከብሔርነፃነትሆያሆዬስካርካልወጣንኢትዮጵያዊነትየትነው ለዚህነውኦሮሚያ
ከባንዲራየባሰየሀገርብሔርተኝነትንየሚያሰርፅነገርማግኘትይከብዳል፡፡ነገርግን“በምንምይሁንምንለተከታታይ6 ዓመታት‘11.2 በመቶ’ የኢኮኖሚዕድገትየምታስመዘግበውኢትዮጵያወደልቧበተመለሰችጊዜእንኳየባንዲራቀኗንበሚሊዮንዶላሮችበተገዛየባንድራጨርቅታከብራለች፡፡በመሆኑምጨርሶእንኳጨርቅቢሆንሚሊዮኖችይጠይቃሉ፡፡” ይላሉደራሲአንዳርጌመስፍን: በዚያዉምየኢትዮጽያሞዴልእናበርካሽከምታከስረዉቻይና: “ጨርቅእንኳሆኖኢትዮጵያውስጥአልተመረተም፡፡” የሚሉትደራሲዉ“ባንዲራጨርቅነው”፤“ያለፉትመንግሥታትሰዎችበሙሉአድሃሪዎችነበሩ”፤“የኢትዮጵያታሪክየመቶአመትታሪክነው”፤“የኤርትራጥያቄየቅኝግዛትጥያቄነው” ወዘተየሚልፓርቲልማታዊመንግሥትንእንዴትአድርጎመመስረትይችላል” በማለትመልሰዉይጠይቃሉ:ኢህአዴግከዴሞክራሲያዊልማታዊመንግስትአንፃርሰለሞንስዩምera4st@yahoo.comየአለምንየኢኮኖሚሚዛንእየተጫኑከመጡአዳዲስአገራትአብዛኛዎቹበልማታዊመንግሥትመንገድእንዳሳኩይነገራል፡፡ከነዚህምአንዳንዶቹበዴሞክራሲያዊልማታዊመንግስትጐዳናሌሎቹደግሞበአምባገነናዊ‘ልማታዊመንግሥት’ ጐዳናየሚጓዙናቸው: የኢትዮጵያንመንገድከተለያዩጥናታዊጽሁፎችእናሙሁራንትንተናአንፃርየቃኘውሰለሞንስዩምከልማታዊነትምከዴሞክራሲያዊነትምበላይወደአንምባገነንነትትሳባለችይላል፡፡
www.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 32ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
ዳሰሳ
ነገርግንብሄራዊመግባባትየሁሉነገርመጨረሻአይደለም: አቢይተክለማሪያምየሀርቫርድዩኒቨርሲቲፖለቲካልሳይንቲስትpippa Nomsንጠቅሶየስልጣንክፍፍልየረዥምእቅድየዴሞክራሲፍላጎትእናዘለቄታዊየግጭትአወጋገድዘዴእንዳልሆነመከራከሩንገልፆል፡፡
ግንኙነትመስፋፋትመዎኑንሙሉጌታየተባሉፀሃፊይገልፃሉ: ፀሃፊዉበሃሳቡቅቡልነትብቻለመተግበርየሚሞክሩመንግስታትየነበራቸዉንየሙስና” መልካምአስተዳደር” …ችግሮችየበለጠእንደሚያባብሱትይገልፃሉ:
ቻይናልማታዊመንግሥትናት ኢትዮጵያደግሞየቻይናሞዴልተከታይናት፡፡ቻይናግንዛሬምድረስበታይዋንእናበቲቤትጉዳይሽንጧንገትራትከራከራለች፡፡ኢትዮጵያደግሞኤርትራንከማንምበፊት‘ለውሸትማንነቷ’ እውቅናሰጠቻት፡፡ይህየብሔራዊአንድነትእናየሀገርግንባታእጦትባለበትልማታዊመንግሥትእንደማይሳካአድባዮአዲጄጄም!ታዳስካማኮንዳዋሬምይከራከራሉ፡፡አቶመለስምበላይብራሪመፃሕፍትደረጃሳያነቡትአያልፉም፡፡ፕርባህሩዘውዴየኢትዮጵያመንግሥታትበተለይምከአፄኃሥላሴጀምሮቀዳሚዎቻቸዉንከታሪክገፅላይለማጥፋትምንያክልእንደሚለፉ“HaileSelassie: From Progressive to Reactionary”
በተባለጽሑፋቸውውስጥበሰፊውአትተዋል፡፡አፄኃ
ሥላሴአቤቶኢያሱበምንምመልካምነገርአንዳይነሳለማድረግየጣሩትየተሳካላቸውቢሆንምበተራቸውበደርግመንግሥትአንደአድሃሪያንቁንጮመታየታቸውንገልፀዋል፡፡ከኢትዮጵያተማሪዎችጭምርበወረሰዉከፈተኛጥላቻስለዘዉዳዊዉአገዛዝመጥፎነትየሰበከውደርግም“ብድርበምድር” ዓይነትአንድምነገሩንበጥሩየሚያነሳመንግሥትአልተከተለውም፡፡የኢህአዴግንሀሳብመሞገትየሚችልአንዳችከፍተኛየደርግባለስልጣንከዘብጥያዉጪማግኘትበሚቸግርበትባለፉት20 ዓመታትኢህአዴግየደርግንጓዳጎድጓዳበተቻለውመጠንወደመጥፎበመመንዘርኢትዮጵያምንያክልአንደተሻሻለች‘ስኬቶቹን’ ወደኋላያወዳድራል፡፡በተለይኢህአዴግከልማትአልፎ“እኔከሌለሁኢትዮጽያየምትባለሀገርምአትኖርም” ማለትከጀመረቆይቷል፡፡ፕርመሳይየትምህርትፖሊሲውንከሀገራዊብሔርተኝነትአንፃርሲወቅሱ“የስነዜጋእናስነምግባርትምህርቱብሔራዊመግባባትንናየብሔራዊንቃትመጎልበትንወደጎንትቶየዘውገማንነትናቅንቅንላይጠርብየያዘነው” ይላሉ፡፡ይህ“ጥላቻንከማራገብየዘለለበታሪክላይበመመስረትአዲስብሔራዊንቃትስለመፍጠርአይደክምም” ሲሉይገልፃሉ:
ከጭቆናነፃመውጣቷንበማስመልከትበየሰበቡበዓልየሚያከብሩካድሬዎችይበቋታልየሚባለው፡፡አሁንየሚፈለገውኦሮሚያበታላቋኢትዮጵያግንባታውስጥመጫወትስለሚገባትወሳኝሚናየሚተነትንካድሬነው፡፡“የአክሱምሀውልትለወላይታምኑነው” የሚልመሪየእውነትልማታዊአይሆንም፡፡በገዝዉናበተቃዋሚዎችመካከልያለዉግንኙነትምወደሰላመዊካልመጣህዝብንለልማትማነቃነቅይከብዳል:2. የመገነጣጠል፣የማዋረድእናየእጅአዙርፖለቲካየኢህአዴግግንባርድርጅቶችየሕወሓትንየበላይአጋርነትየሚቀበሉናቸው፡፡ሕወሓትየኤርትራጥያቄየቅኝግዛትጥያቄነውሲልአብረው“አዎን” ብለዋል፡፡ለልማታዊመንግስትያለመሳካትከፍተኛእንቅፋትከሚሆኑምክንያቶችአንዱየlientism እናpatronage3.ማይምነትይጥፋትምህርትይስፋፋ
ትምህርትይስፋፋ ማይምነትይጥፋ የማይልመንግስትየተስፋገብረስላሴንያክልእንኳልማታዊአይደለም: ዩኒቨርሲቲዎችሦስትአይነትምሩቃንአሏቸው-የተማሩምሩቃን፣ዘካሪ(ፊደላዊያን ምሩቃንናሀሁሂቢሶች-ለኢትዮጵያዉያን/ሲቲራቲዎች-መፃፍየሚችሉማይሞችላቲን ምሩቃን፡፡ከመጀመሪያውውጭያሉትየተመረቁሳይሆንየተረገሙናቸው፤የlessing in disguise ተቃራኒ—disgussing in bless
ይባሉ “ኢህአዴግቢያውቅምባያውቅምለመጀመሪያውየሚሰጠውትኩረትየለምከማለትለትንሽየሚርቅነው፡፡በመሆኑምማይምነትበትምህርትበኩልይስፋፋየሚልፓርቲአይመስልም” በማለትመልሶየጠየቀኝበአዲስአበባዩኒቨርሲቲየፍልስፍናተማሪነዉ: ሲያክልም“ይህምትምህርትነውእንበል—ደግሞለተጨማሪዕድልውጤትሳይሆንመታወቂያመታየቱእውንየትምህርትጥራትንያረጋግጣል” ብሏል: ፓርቲያችሁንከትምህርትልማትአንፃርእንዴትታየዋለህበማለትየጠየቅሁትአንድየክፍለከተማየትህርትፅቤትሃላፊእናተማሪ”ከአመትበዃላለሚደረግምርጫዘንድሮትምህርትእንድናቋርጥየሚያዝፓርቲእንደምንልማታዊይባላል“ ሲልጥያቄዬንለማረምሞክሯል: ልማታዊመንግስትለትምህርትመስፋፋትከሚሰጠውትኩረትበላቀለጥራቱይጨነቃል: ጥራቱንያልጠበቀትምህርትልማትንአያሳካም:
ትገራይኦንላይንበተባለድህረገፅላይዶርአስራትስዩምየተባሉፀሃፊበቁጥርደረጃኢትዮጽያየአንደኛደረጃትምህርትእንዳሳካችይቆጠራልይላሉ: ነገርግንጥራቱከታየአብዛኛዎቹየመንግሥትትምህርትቤቶችለመማርማስተማሩአመቺአይደሉም፡፡የትምህርትመሳሪያምመምህርምእጥረትአለባቸው፡፡በዚህላይከነርሱበፊትየሚመረቁተማሪዎችዛሬምስራፈላጊመሆናቸውንሲያዩየትምህርትከባቢውንበመጥፎስሜትይረዱታል፡፡ዶርአስራትበሀገሪቱያለውየትምህርትስርዓትበጣምበተራቀቀውየላይኛውክፍልልጆችእናእንደነገሩበሆነውየድሃልጆችትምህርትቤትመካከልያለዉሰፊልዩነትየመደብልዩነቱንብቻማስቀጠልሳይሆንየመንግሥትየእድገትእናትራንስፎርሜሽንእቅድምእንዳይሳካእንደሚያደርገዉይከራከራሉ፡፡
በችሎትላይየተመሠረተቢሮክራሲየታለመውንፈጣንልማትያረጋግጣልና፡፡ሌላዉነገርሳይታሰብቻይናበዚህደረጃጥሩመጓዟይነገራል:የስቱትጋርትእስዋዩኒቨርሲቲየፒኤችዲተማሪየሆነዉቻይናዊኬኬቹ“China: an apriorate Africa’s model?” በተባለዉጥናቱከፍተኛየማህበራዊ“ ፖለቲካዊናመንፈሳዊየቤትስራከሚጠብቃትቻይናይልቅጃፓን“ ታይዋን…
ይቀርባሉ“ ይላል: ነገርግንየኢትዮጵያንዝቅተኛደረጃሲገልፅ“My country is getting meritocrat” ብሏል፡፡እንደአለመታደልሆኖኢትዮጽያበታሪክሜሪቶክራትሆናአታዉቅም: ይባስደግሞመሀመድሰልማንለ004
አዲስአመትቅዳሜጳጉሜ5 ቀን2003 ዓምላይበፃፈዉየ030 ትንቢታዊኢትዮጵያውስጥእንኳሜሪቶክራትአትሆንም:
ዶርአስራትስዩምአፍሪካውያንልማታዊመንግሥትለመገንባትTransformative Institutions
በማቋቋምበዋነኝነትተወዳዳሪእናሙያተኞችበሆኑቢሮክራቶችመመራትአለባቸዉይላሉ፡፡የአፍሪካኢኮኖሚክኮሚሽንምበ011 ባወጣውሪፖርትየአፍሪካመሪዎችልማታዊአስተሳሰባቸውናቁርጠኛየልማትአቋመቸውወሳኝመሆኑንገልፆበተለይበጥራትየተቋቋሙተቋማትመተኪያየላቸውምብሏል፡፡ሪፖርቱ“All developmental projects have to be managed
by competent and professional bureaucrats,
recruited solely on meritocracy, and autonomous
from the influences of rent-seeking groups. As
autonomous professionals, the state bureaucrats
should have the power to design, pursue, and
implement policies…” ይላል:
ብዙተንታኞችየቢሮክራሲዉከደረቅፖለቲካነፃመሆንንይወተዉታሉ: በ003 ዓምለገበያየበቃችውየአንተነህሙሉጌታ“የሁለትዓለምሰዎች” መጽሐፍከየትኛውምተቋምበላይነፃመሆንስለሚገባው‘ፍርድቤት’ ታትታለች፡፡የፍርድሂደትምንይመስልእንደነበርሲገልፅም“ ከዲሞክራሲውደካማነትናከመንግሥትጣልቃገብነት” የሚነሳስለነበር“ክሶችከፖለቲካዊሙሰኝነት” የመነጩነበሩ: እንደአንተነህአባባል“ዴሞክራሲባልተገነባባቸውሀገሮችናከአስፈፃሚውአካልተፅዕኖነፃየሆነጠንካራዳኝነትበሌለበትአገርየፖለቲካመሪውበፓርላማየሚሾማቸውዳኞችበአብዛኛውየራሱንታማኝሰዎችነው፡፡” አንተነህ“የአቀቤሕግየክፉልቦናክስ” ማሳያዎችንከማቃረብጀምሮበዚህዘርፍያሉትንድክመቶችአትቷል፡፡
4.ቢሮክራሲእውነተኛየሚባለዉልማታዊመንግሥትበቢሮክራሲውአንፃራዊነፃነትያምናል፡፡ለምንአስፈለገልማታዊመንግስትና“የማይተኩመሪ”የ970 እና80ዎቹአፍሪካከየትኛዉምጊዜበላይበአምባገነኖችትታመስነበር: የኮንጎዛየሩሞቡቱናየኢትዮጵያዉመንግስቱለዚህወቢናቸዉ: በዚሀየምስቅልቅልሁኔታዉስጥተወዳዳሪናአቅምያለዉሲቪልሰርቭስፈጥሮልማትመገንባትአይቻልም: van
de Wall እናBirdsall የተባሉየፖለቲካተንታኞችበአመራርዙሪያያሉትንችግሮችእንዲህያቀርባሉ: “
ዋናዉነገርዉስጣዊምዉጫዊምሃይሎችለመንግስትያላቸዉግብርመልስልማታዊነትወይምደካማነታቸዉላይያለመመስረቱነዉ“ ይላሉ:
ነገርግንምሽግየተሰራለትእና“የማይተካመሪ“ ተረትእጅግአደገኛነዉ: መሪእንድማይተካከተወራናስልጣንላይለረዥምጊዜከቆየፍሬቢስናኢመደበኛይሆናል:
በhilosoper king complex ሲለሚጠቃም“ሀሳቡከሀሳቦችእንደአንዱሳይሆንከሀሳቦችሁሉእንደሚልቅብቻያስባል” ይላልዐቢይተክልማሪያም: የጊዜገደብያልተቀመጠለትመሪለፖለቲከዴሞክራሲያዊነትምሆነለኢኮኖሚእድገትአይጨነቅም: በአፍሪካዴሞክራሲያዊመንገድየተያያዙእንዳሉሁሉተቃራኒዉንአቅጣጫየተከተሉምአሉ: አቶመለስዜናዊበቅርቡበበአለስምታቸዉላይየተገኙላቸዉየዩጋንዳዉዩሪሙሴቬኒህገመንግስቱንበማሻሻልየስልጣንቆይታቸዉንአርዝመዋል: አሊሴጎንኦበሳንጆብሄራዊዉጉባኤደርሶባያቆማቸዉይህንኑሞክረዋል: የኢትዮጽያዉአቶመለስዜናዊደግሞየህግመንግስትማሻሻልሳያስፈልጋቸዉ“ሺህአመትመንገስ“ ይችላሉ: ብሩክየተባለብሎገር“አቶመለስከመጣ(ባይመጣምጭምር ጋኖችህንበውሃመሙላትአለብህ—‘የወይንጠጅ’ ሆኖትጠጣለህ”
ብሏል: የማይተካመሪተረትያደነዝዛል በዚህየተጠቃየሚመስለዉየመቀሌዩኒቨርሲቲዉመምህር“ይህቺአገርአንድሰዉብቻአላትእርሱምአቶመለስነዉ“ ሲልማስተማርጀምሯል:
ጥሩበቂውየሆነአስተዳደር Good
enough governance
ቀጣዩፍተሻኢህአዴግየሚመራዉመንግስትእዉንልማታዊነዉን ወደዴሞክረሲያዊነትስያድጋል የሚሉናቸዉ: ተመሳሳይጥያቄይዜየቀረብኳቸዉየቀድሞፕሬዚዴንትእናየወቅቱየአንድነትፕሬዚዴንትደርነጋሶየተለየጭብጥአላቸዉ: ፕሬዚዴንቱከአስርአመታትበፊትኢህአዴግታይዋን“ ደቡብኮሪያን…ምሳሌበማድረግሀገሪትቷንከ0 እና30 አመታትበኋላመሃከለኛገቢካላቸዉሀገራትተርታለማሰለፍመምከሩንገልፀዋል:
ለዚህመሳካትህግአዉጪዉንአስፈፃሚዉን” ህግተርጓሚዉን“ጦሩን“ደህንነቱን“ፖሊሱንቢሮክራሲዉን“ሚዲያዉን…ለመቆጣጠርመምከሩንምእንዲሁ: ዉስጠአዋቂየሆኑትእኚህፖለትከኛ“ኢህአዴግየህብረተሰቡንሃይሎች-የአብዮታዊዴሞክራሲሃይሎችናባለሀብቱንበመጠቀምለማሳካት” እጥራለሁማለቱንገልፀዉደረጃማዉጣቱከዚሁእንድሚጀምርአስረድተዋል:
ማለትምባለሀብቱልማታዊእናኪራይሰብሳቢበሚልተከፍሎለኢህአዴግየማይወግነዉወይእንዲወግንአሊያምእንዲጠፋ” የፖለቲካሀይሎችምአብዮተኞች”
ተቃዋሚዎችናመሃልሰፋሪመባላቸዉንአብራርተዋል:
የክፍፍሉንእናአጠቃላይሴራዉንሲተነትኑ”ኢህአዴግንበመቃወምየቆሙትንናከመሃልሰፋሪነትወደርሱየማይሄዱትንፖለቲከኞችናፓርቲዎችላይለመዝመትያመቸዉዘንድነዉ” ይላሉ: እንደዶሩአባባልልማትየሚሳካዉኢህአዴግሲኖርብቻነዉየሚለዉፕሮፖጋንዳከሰረፀመድረክንእናሌሎችየሊበራልእናኒዮሊበራልፓረቲዎችንለማሳደድየማርያምመንገድይሰጠዋል:
የልማታዊመንግስትወሬየወጣቶችናሴቶችሊግናፎረም”
የኢህአዴግደጋፊዎቸነጋዴዎችማህበር…የማደራጂያናየመቆጣጠሪያዘዴነዉ: ምክንያቱምያለኢህአዴግየሚሆንነገርአይኖርምየሚለዉሃሳብቅቡልይሆናልበሚል: እንዲህመታመኑአሁንአሁንእየተዘወተረያለዉን“መንግስትልማታዊከሆነእጅግዴሞክራሲያዊመሆንአይጠበቅበትም ቢየንስምርጫመፍቀዱይበቃል
Good enough governance/”መባሉምሌላዉየልብልብየሚሰጥነዉ:
Dependency: የኛልማታዊመንግስትምንጭ
“የአቶመለስአማራጭሃሳብdependency theory
ስሜትሊሆንየሚችልበትአጋጣሚምይኖራል፡፡በተለይየህወሃትበዚህሀሳብመቀፍደድብዙኪሳራዎችነበሩት፡፡የኤርትራመግንጠል” የወደብእጦትጦስ” ንዝላልየነበረዉየውጭግንኙነትፖሊሲ” የኢትዮ-ኤትራናሶማሊያጦርነት.. ከዚሁእንድመነጩየሚያሳምኑምሁራንይበዛሉ: ሀሳቡ“The world nations as divided in
to core of wealthy nations which dominates
periphery of poor nations whose main function
in the system is to provide cheap labour and raw
materials to the core.” ይላል: ደሃሀገራትለመበልፀግከበለፀጉሀገራትጋርያላቸዉንግንኙነትመስበርአለባቸዉየሚለዉየependency ቲዎርስቶችሀሳብአቶመለስንወደምዕራባዉያንጥላቻወስዷቸዉይሆን ዐቢይተክለማሪያምለፕርመሳይ“Meles zenawi’s political
dilemma and developmental state:dead ends and
exit” ለሚለዉፅሁፋቸዉ“Mind the jump” በተባለመለሱ“No democracy is illiberal” ሲልአኑሯል;
ልማታዊመንግስት” ሁሌምመስቀለኛመንግድላይ
ዴሞክራሲያዊውክልናእናተሳትፎእንዲሁምአጠቃላይእንቅስቃሴንየሚመለከቱየሙስናቁጥጥር፣የአገልግሎትአሰጣጥእናየፖሊሲውጤቶችመመዘኛእየሆኑመጥተዋል፡፡የሀርቫርድዩኒቨርስቲየመንግሥትናማህበራዊጥናትረዳትፕርSteven levitsky እናየቴምፕልዩኒቨርሲቲየፖለቲካሳይንስረዳትፕርRogr በጋራበሰሩት“የስልታዊግዛትጠያቂማቆጥቆጥ/The rise of
competive authoriterianism/” ጥናት“የቀዝቃዛውንየዓለምጦርነትማብቃትተከትሎ…. በተለይየአፍሪካሀገራት…. የአምባገነንነትመንገድ” መከተላቸዉንአስቀምጠዋል፡፡በተለይአንዳንዶችበጉዳዩላይየነበራቸውአረዳድትክክልያለመሆኑለማስቆም“ወደዴሞክራሲየሚደረግሽግግር” ያለመሆኑንማወቅእንደሚገባቸዉአትተዋል፡፡“ከፊልዴሞክራሲ”፣“የምርጫዴሞክራሲ”፣“የውሸትዴሞክራሲ/Pseudo democracy/”፣“ኢሊበራልዴሞክራሲ” ቀጣይዕጣቸውዴሞከራሲያዊነትእንደሆነየሚከራከሩአሉ፡፡በሌላገፁአዘርባጃን፣ቤላሩስ……
እየጠቀሱበተቃራኒውወደአምባገነናዊነትመጓዝመኖሩንTeffrey Herbst እናቶማስካለዜርስተከራክረዋል፡፡ስልታዊግዞተኛመንግሥት፣መሠረታዊየዴሞክራሲተቋማትንብቻበመገንባትቅቡልነቱንበዚያውስጥያስሳል፡፡ነገርግንመሠረታዊእናትንሹንተግባራዊየዴሞክራሲያዊነትደረጃለማለፍሲዳክርእንደሚታይሁለቱፕሮፌሰሮችይናገራሉ፡፡የranjo Judjman
ኪሮሺያ፣የሶሎቮዳንሚሎሴቪችሰርቢያ፣የቪላድሚርፑቲንሩሲያ፣የeonid kravchuk እናLeonid Kuchma
ዩክሬን፣የ0ዎቹጋና፣ኬንያ፣ማሌዥያ፣ሜክሲኮ፣ዛምቢያ፣አልባኒያ፣አርሜኒያየመሳሰሉትበዚህምሳሌነትየሚጠቀሱናቸው፡፡
ከ950ዎችእስከ60ዎቹበአለማቀፍማህበረሰብበጣምይበረታታነበር፡፡ከ970ዎቹእስከ80ዎቹበአፍሪካናላቲንአሜሪካበታየውሁኔታብቁያልሆነ፣እዳየተጫናቸዉ፣የማክሮኢኮኖሚያለመረጋጋትለሚንጣቸዉመንግስታትምንጭነዉተብሎተወቀሰ፡፡ከ990ቹአጋማሽጀምሮእንደገናታይቶበእስያሀገራትተሰራበት፡፡ነገርግንየተጀመሩትንዴሞክራሲያዊሽግግሮችወደኋላመጎተትተያያዘ፡፡ከ006 ጀምሮየተባበሩትመንግስታትድርጅትናየዓለምየገንዝብተቋምበጋራባወጡትመረጃመልካምአስተዳደርየልማታዊመንግስትሌላውትኩረትመሆኑንይገልፃል፡፡በተለይየቢሮክራሲውአቅምበፋይናንስቁጥጥር፣የህዝብአስተዳደር፣ተጠያቂነት“ የተቋማትcheek and balance “ ግልፅነት” የሚዲያሚና” የሲቪሉህብረተሰብሁኔታ” የህግየበላይነት፣የአፈፃፀምደረጃ”የአቶመለስዴሞክራሲያዊልማታዊመንግስትይሳካይሆንበአጠቃላይየልማታዊመንግሥት‘ዴሞክራቶች’ ውሰንነትአላቸው፡፡“ልማትይምጣእንጂፍፁማዊየስልጣንየበላይትበዚህየተነሳማረጋገጥምንምአይደለም” የሚሉናቸው፤የኢህአዴግመሬትፖሊሲከአብዛኛውየልማታዊመንግስታትይለያል፡፡በሌላመልኩእንደድርጅትኢኮኖሚውስጥየሚያንቀሳቅሳቸውየገንዘብተቋማትየነፃገበያውንፍፁምየሚያውኩናቸው፡፡ከሁሉምደግሞ“TPLF Trade imperialism”
የተባለውየንግድሴራበነፃገበያውላይየሚያሳድረውጫናቀላልአይባልም፡፡አስራትአብርሃም“•••መሰረቱንየጣለው‘የሕወሓትየቢዝነስኢምፓየር’ አሁንበአገሪቱላይለሚታየውየተዛባናጤናማያለሆነኢኮኖሚዋነኛውምክንያትነው” ይላል፡፡በሌላመልኩይህድርጊትነፃገበያንከመበረዝየዘለለመሆኑንያሳየናል፤በተለይበብሔሮችመካከልመቃቃርንመፍጠሩንበስሙእየተነገደበትናአገርእየተገዛበትያለውየትግራይህዝብምበሕወሓትአመራርሴራምክንያትየብዙነገርሰለባበሁሉምዘንድተተኳሪእንዲሆንአድርጓል” ሲልይገልፃል(አብርሃም፡1)
የኢትዮጵያኢኮኖሚየፖለቲካድርጅቶችበሚያንቀሳቅሱትየገንዘብተቋማትብቻየተበረዘአይደለም፡፡ዘውገብሔራዊነትምያጠቀዋል፤በተወሰኑትወሳኝየኢኮኖሚዘርፍላይያሉትየአንድብሔርአባላትናቸው፤ኢህአዴግደግሞከግብርጋርየሚመሳሰልየፓርቲአባልነትኪራይይሰበስባል፡፡ማለትምአንድሰውስራማግኘትይፈልጋል፡፡ደህና ግንኢህአዴግመሆንአለበት፡፡ያከሆነደግሞስራላገኘበት‘ኢህአዴግነትኪራይመክፈልአለበት፡፡ስለዚህኢህአዴግበ30
ሚሊዮንብርህንፃይገነባል፡፡ሌላኛውየኢህአዴግ‘የዴሞክራሲቅብገፅ’
ስለነፃምርጫያወጋል—ይሰብካል፡፡ይህንበሁለትመልኩይታያል—እነመለስእናሌሎችላይያሉትህዝቡንየሸወዱይመስላቸዋል፤የታችኞቹ“የኔናየፊትአውራሪናቸው” ካድሬዎችደግሞየማንኛውምገዥፓርቲተፈጥሮአዊመብትይመስላቸዋል—በህዝብናበመንግሥትንብረትየፓርቲንየፖለቲካርዕዮትማስረፅ፡፡ስለዚህበኢህአዴግ፣በመንግሥትናበህዝብመካከልመስመርየለም፡፡ስጠቀልል፣ኢህአዴግበትክክልበዴሞክራሲፍቅርአልወደቀም፡፡ስለዴሞክራሲማውራትበውስጥምበውጭምተቀባይነትእንደሚያስገኝመካሪአያሻውም፡፡አባላቱንብቻየበቁየነቁ፣ያወቁአባላትያልሆኑደግሞደንቆሮዎች፣ያልታመኑእናለሀገርየማያስቡአድርጎየማሰብአባዜአለ፡፡ኢህአዴግያለመሆንለአገርያለማሰብተደርጎመቆጠሩ“vanguard” ለመሆንከመፈለግይመነጫል፤ኢህአዴግወደሶሻሊስታዊመንግሥትድንበርከሚገባበትአንዱ፡፡ልማታዊመንግሥትልማትንበማረጋገጥይቆማልና፡፡ነጮች“with
men’s burden” በማለትየአፍሪካጣልቃገብነታቸውንለማሳንይሞክራሉ፡፡“To lore Africa out of poverty,
Barbarianism,Savegery •••” እንደሚሉሁሉኢህአዴግም“አባላትያለሆኑአልታማኞች፣አልተማር፣አላዋቂናወዘተንእንደ‘አዋቂነቴ’ የመምራትተፈጥሮአዊግዴታአለብኝ” የሚልየሥነልቦናጓዳሰርቷል፡፡ስራዎቹሁሉከዚህጓዳየሚቀዱናቸው፡፡ዋነኛውየዴሞክራሲእሳቤ“የህዝብአገዛዝ”
በሚለውላይሲረግጥየሚኖርአይደለም፡፡ዘመናዊውዴሞክራሲሰውኛነው፡፡የወረቀትህግሳይሆንየህብረተሰብህገልቡናነው—ግትርአይደለም፡፡ልዩነቶችንእንኳአቻችሎበመካከሉበሚኖሩነፃቦታዎችለይበጋራለጋራየሚሰራነው፡፡ቅራኔዎችንሰውኛሆኖበሰላማዊመፍትሄማስማማትነው—የህግእናየህብረተሰብንቃትተዋህዶ፡፡ይህንያልተረዳካድሬስለሁለትነገርአለ—አንደኛ፡ ምንምይሁንምንቁሳዊናስነልቡናዊፍላጎቱንማሟላት፤ሁለተኛ፡ ስለማያውቀውነገርእየኖረነው፡፡
www.andinet.org.et 4 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምበአሁኑወቅትየሀገራችንአጠቃላይሁኔታአሳሳቢደረጃላይይገኛል፡፡በአስርሺዎችየሚቆጠሩየዩኒቨርስቲምሩቃንሥራአጥሆነውበቤተሰብላይጥገኛየሆኑበት፣ተመርቆሥራማግኘትእንደተአምርየሚታይበት፣የዋጋንረቱየዜጎችንየመግዛትአቅምበከፍተኛሁኔታየተሽመደመደበት፣የሰብአዊመብትጥሰትንበግልፅአገዛዙበሚቆጣጠራቸውመገናኛብዙሃንበጀብደኛነትየሚለፈፍበት፣መከባበርናየተጠያቂነትመንፈስጭራሽተፍቀውየጠፉበት፣ሙስናየስርዓቱዋንኛመገለጫየሆነበትናአድርባይነትናእበላባይነትየተንሰራፋበትወቅትነው፡፡በአጠቃላይውጥንቅጡየወጣሁኔታውስጥእንገኛለን፡፡አገዛዙተንደርድሮእየሄደበትያለውየቁልቁልጉዞእንደችግርተቀብሎለማረምተነሳሽነትምልክትአልተመለከትንም፡፡ምርጫ2002 ከመሠረታዊየዴሞክራሳዊፅንሰሃሳብበሚጋጭመልኩ99.6 በመቶ“ድልሲታፈስ”፣አገዛዙቆምብሎበማሰብየመድበለፓርቲዴሞክራሲወደአዝቅትእየወረደመሆኑንማገናዘብአልፈለጉም፡፡ይልቁንምሕዝብየሰጠን99.6 በመቶ“ድጋፍ” ፈፅሞያልጠበቅነውነበርበማለትራስንማሞኘትተያያዘው፡፡ይሁንእንጂየአገዛዙየመጨረሻውመጀመሪያየቁልቁለትጉዞመሆኑንመረዳትአልቻለም:
ይህአልበቃብሎአምስትዓመትአይደርስይመስል፣በአምስትዓመትሊከናወንየማይችልከነስሙሀገርኛያልሆነ“የዕድገትናትራንስፎርሜሺንዕቅድ” ይፋአደረገ፡፡አገዛዙለህዝብቃልየገባውንየአምስትዓመትየልማትናመሠረታዊለውጥዕቅድተወርቶሳያልቅ፣ትኩረትሁሉየአዲስአበባምርጫዘመቻላይነውእየተባለይገኛል፡፡ተጠያቂነትየሚባልቃልበአገዛዙበኩልአይታወቅም፡፡ትኩረትሁሉበማንኛውምመንገድ(የመንግሥትንምሃብትያለአንዳችገደብተጠቅሞ ሥልጣንእንደርስትመያዝላይነው፡፡ኢህአዴግከ997 ዓም ምርጫበኋላየተከተለውሣርቅጠሉንአባልያደረገበትአካሄድየ.9 ሚሊዮንአባላትፓርቲለመሆንአስችሎታል፡፡ይህየመንግስትንሃብትያለምንምሃፍረትበመጠቀምአባላትንየማግበስበናየመጠርነፍስትራቴጂአገዛዙንከፍተኛዋጋእንደሚያስከፍለውመናገርይቻላል፡፡በ003 ዓም
በልማታዊሰራዊትግንባታስምመላውንህብረተሰብየመጠርነፍእንቅስቃሴየተጀመረቢሆንም፣አመርቂእንዳልነበርበአገዛዙተገምግሞእንደተደረሰበትተገልጽዋል፡፡በቅርቡደግሞበመዲናችንየገዢውፓርቲአባላትበተጧጧፈግምገማውስጥእንደሚገኙይታወቃል፡፡በከተማውየዜጎችቅሬታበዝትዋልየሚለውአንዱየመወያያጉዳይነበር፡፡ሙሉበሙሉበሚያስብልመልኩአባላቱበአንድወይምተዘዋዋሪመልኩፓርቲውንበጥቅምየቀረቡናቸው፡፡አንድምበአባልነትየሥራዕድልያገኙሲሆኑ፣አልያምበአባልነታቸውየሥራዕድገትተጠቃሚለመሆንናየስራዋስትናንለማረጋገጥየሚጥሩናቸው፡፡ይህደግሞበተግባርየአድርባይነትንመንፈስይፈጥራል፡፡በመንግሥትሥራናሥልጣንዜጎችንማገልገወደጎንገፍቶወደመገልገልያተከበረእንቅስቃሴብቻእንዲሆንያደርገዋል፡፡ካድሬዎቹከሕዝብከሚመጣውሮሮናችግርይልቅለፓርቲግምገማከፍተኛቦታእንዲሰጡውያሰገድዳቸዋል፡፡ሰጪናነሺገዢውፓርቲእንጂሕዝብስላልሆነ፡፡በቅርቡበየክፍለከተሞችናበየወረዳዎችየሚሠሩየኢህአዴግካድሬዎችበተገመገሙበትወቅትከዲፕሎማበላይበመማርላይያሉትምህርታቸውንእንዲያቆሙየተወሰደውውሳኔበቀጥታከኢህአዴግየአመራርናየአደረጃጀትአመለካከትጋርይገናኛል፡፡ለኢህአዴግፖለቲካየጥቂትምርጥየፖሊትቢሮአባሎችነው፡፡ታችያለውካድሬትዕዛዝአስፈፀሚከመሆንየዘለለሚናየለውም፡፡አዕምሮእንዳለውሰብአዊፍጡርየተለየአስተሳሰብይኖረዋልተብሎአይታሰብም፡፡በአንድበተቀደደቦይውስጥየግድመፍሰስእንዳለበትተደርጎየሚቆጠርነው፡፡የሃሳብልዩነትቦታየለውም፡፡ለዚህምይመስላልካድሬዎቹበአካልአገዛዙጉያውስጥ፣በመንፈስግንሌላቦታየሚባሉት፡፡የ997 ምርጫዓይነትምልክትታየከተባለየተዳፈነውየህብረተሰቡየነፃነትጥማትመቀስቀስነው፡፡የዜጎችየነፃነትፍላጎትሁሌምቢሆንለአምባገነኖችእንቅልፍየሚያሳጣናየሚያስበረግግነው፡፡የህዝብንነፃነትመሻትበጠመንጃናበጥቅማጥቅምበመግዛትማዘግየትይቻልይሆናል፡፡ማስቀረትግንፈፅሞአይቻልም፡፡በእርግጥአሁንባለውየፖለቲካ፣ማህበራዊናኢኮኖሚያዊተጨባጭሁኔታገዥውፓርቲአዲስአበባንበነፃናፍትሓዊምርጫሊያሸንፍአይችልም፡፡በከፍተኛየመንግሥትአፈናበተደረገውየ002 ምርጫእንኳንአንድነትመድረክከ8 በመቶበላይየአዲስአበባነዋሪድምፅለማግኘትበቅቷል፡፡ኢህአዴግእውነተኛምርጫከተደረገተሸናፊእሆናለሁብሎቢፈራከሀቅየራቀግምገማላይሆንይችላል፡፡መፍትሄውግንበልማትስምየዴሞክራሲመብቶችንመደፍጠጥናሲቨልሰርቪሱንየኢህአዴግተቀፅላማድረግሳይሆንበሠለጠነሁኔታበመነጋገርልዩነትንበመፍታትለመጪውትውልድየተሻለችሀገርንማስረከብመሆንይገባዋል፡፡የአገዛዙቁንጮዎችደጋግመውእንደሚነግሩንየምርልማትንለማምጣትየቆረጡናቸውብለንእንመንብንልእንኳን፣ዕድገትያለዴሞክራሲናያለነፃነትዘላቂነትለኖረውአይችልም፡፡በተለይእንደኢትዮጵያበመሳሰሉሀገሮችውስጥ፡፡ልማትያለዴሞክራሲበቻይናናአንዳንድየእሲያአገሮችታይቷልማለት፣ኢትዮጵያውስጥምመድገምይቻላልማለትአይደለም፡፡ላለፉትስድስትዓመታትበላይየተደረገውሰፊበኢኮኖሚአደግን፣በለፀግንየፕሮፓጋንዳጩኸት፣በተጨባጭየሰፊውንህዝብኑሮሊለውጥአልቻለም፡፡አገዛዙየፈጠረው“የብልጭልጭ” ኢኮኖሚተጠቃሚውበጣትየሚቆጠሩቤተሰቦችናቸው፡፡“ሆድንበጎመንቢደልሉት፣ጉልበትበዳገትይለግማል”
እንዲሉየፕሮፓጋንዳውከበሮለዜጎችምግብሊሆንአልቻለም፡፡ኢትዮጵያውስጥያለውየዋጋግሽበትከአፍሪካአቻየሌለውነው፡፡ተጠያቂነትየሚሰማውመንግስትባለበትሀገርእንዲህያለየኢኮኖሚብሉሽነትሊጠበቅአይችልም፡፡ኢህአዴግአላደለውምናደጋግሞያለመታከትሲነግረንየነበረውንለዴሞክራሲናለነፃነትየተደረገውንየትግልአጀንዳሁሉርግፍአድረጎ፣በሕገመንግሥቱውስጥየተፃፉግንየማይተገበሩህጎችባለቤትየሆነየለየለትአምባገነንፓርቲለመሆንበቃ፡፡ነፃነቱንየተነፈገዜጋ፣ለጊዜውአንገቱንሊደፋይችልይሆናል፡፡ይህግንፈፅሞሊያሳስተንአይገባም፡፡አንድቀንግንነፃነቱንለመጎናፀፍመነሳቱእንደማይቀርታሪክምስክርነው፡፡አገዛዙበግልፅእንደተናገረውአጀንዳችንበልማትዙሪያነው፡፡የዴሞክራሲናየነፃነትጥያቄየምታነሱአርፋችሁቁጭበሉተብሏል፡፡ተቃዋሚፓርቲዎችበተሻለየትግልመስመርናአንፃራዊየሆንጥንካሬንለማግኘትበሚሠሩበትወቅትእጣፋንታቸውበአሸባሪነትስምወደወህኒቤትመወርወርነው፡፡ከነአባባሉ“ተቋዋሚዎችእግርእስኪያወጡእንጠብቃለን፤እግርሲያወጡእግራቸውንእንቆርጠዋለን” ተብሎበስበሰባእንደተነገረይታወቃል፡፡ይህአቅጣጫበአንድነትፓርቲያችንላይበተለያዩጊዜያትአንደተፈፀመእናስታውሳለን፡፡በቅርቡየተደረገውምከዚህየተለየአይደለም፡፡ይህርምጃቀጣይነትሊኖረውእንደሚችልየእስካሁኑልምድይነግረናል፡፡ይሁንእንጂአንድነትእንደፓርቲይበልጥየጉልበትሳይሆን፣የሞራልየበላይነትከሕዝቡለመውሰድመስራትያስፈልጋል፡፡ኢህአዴግእሰከ1983 ዓም ድረስ“ጭቆናእስካለድረስትግልይኖራል” የሚለውንመፈክርእንደሱየሚዘምርለትድርጅትአልነበረም፡፡ይሁንእንጂወደጨቋኝነትለመቀየርብዙምጊዜአልፈጀበትም፡፡ኢህአዴግየቁልቁልጉዞውንገትቶ፣ለእውነተኛመድበለፓርቲናለሰብአዊመብትመከበርይስራ፡፡ለዴሞክራሲያዊየሥልጣንሽግግርመንገዱንይክፈት፡፡ይህንበማድረግታሪክይስራ፡፡ያኔበትውልድምይመሰገናል፡፡ይሁንእንጂአሁንባለውተጨባጭሁኔታብሶትያንገፈገፈውስፍርቁጥርየሌለውህዝብበየቤቱአለ፡፡ይህየህዝብኃይልመብቱንማስከበሩአይቀርም፡፡የጊዜጉዳይብቻካልሆነበቀር፡፡
የኢህአዴግየቁልቁልጉዞአሰብንለማስመለስለሚደረገውትግልንቁተሣትፎእናድርግፍኖተ-ነፃነትጋዜጣሐምሌ2ዐዐ ዓምተመሠረተ፡፡ፍኖተነፃነትበአንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲ(አንድነት ሥርየሚታተምበፖለቲካዊ፣በማህበራዊ፣በኢኮኖሚያዊ፣በወቅታዊጉዳዮችናበመዝናኛላይየሚያተኩርየፓርቲውጋዜጣነው፡፡ጋዜጣችንእንደፓርቲልሳንብቻሳይሆንእንደአንድሚዛናዊየግልጋዜጣሆኖማገልገልይፈልጋልየማንኛዉምሰዉሀሳብናአመለካከትየሚስተናገድበትናየሚንሸራሸርበትእንዲሆንእንሻለንሰፊናረዝምየሚዲያሽፋንያለዉኢህአዴግምበዚህሚዲያአቋሙንናፖሊሲዉንለማቅረብቢፈልግክፍትነዉዋናአዘጋጅ፡አንዳርጌመሥፍን
አድራሻ፡የካክከተማወረዳ12
የቤቁአዲስ
አዘጋጆች፡ብዙአየሁወንድሙብስራትወሚካኤል
አምደኞች፡ ዶርኃይሉአርዓያኢርዘለቀረዲአንዱዓለምአራጌግርማሠይፉዳምጠውአለማየሁተስፋዬደጉበላይፍቃደወንድሙኢብሳኮምፒውተርጽሑፍ፡የሺሃብቴብርቱካንመንገሻ
አከፋፋይ፡ነብዩሞገስ
አንድነትለዴሞክሲናለፍትህፓርቲአንድነት
አድራሻ፡ አራዳክከተማወረዳ07 የቤቁአዲስአታሚ፡ ብርሃንናሰላምማተሚያድርጅትአራዳክከተማቀበሌ07 የቤቁ984
የዝግጅትክፍሉስልክ
+251 913 05 69 42
+251 118-44 08 40
+251 923 11 93 74
አሣታሚው፡+251 922 11 17 62ፖሳቁ፡
4222ኢሜይል፡
andinet@andinet.org
udjparty@gmail.comፋክስቁጥር፡ +
251-111226288ነፃአስተያት
ርዕሰአንቀፅዶርነጋሶጊዳዳበአገሮችመካከልየሚደረግየትኛውምየድንበርወይምወሰንስምምነትየገዢዎችንወይምየመንግሥታቱንፍላጎትሳይሆንየሀገሮቹንሕዝቦችጥቅምማዕከልያደረገመሆንእንዳለበትለሰውልጅመብቶችመከበርየሚታገሉሁሉየሚያምኑበትናለተግባራዊነቱምየሚታገሉለትመርህነው፡፡የሕዝብንፍላጎትናጥቅምመከበርማዕከልያደረገየወሰንአከላለልስምምነትትኩረትሊሰጠውየሚገባአንድትልቅጉዳይየሰውናየሸቀጥነፃዝውውርንበተመለከተነው፡፡ይህየሰውናየሸቀጥነፃዝውውርንለሕዝቦችመከበርያለበትየሰብአዊመብትነው፡፡ለዚህምነውወደብአልባየሆኑትየመሀልአውሮፓአገሮች፤ማለትምእነሀንጋሪ፣ቼክሪፐብሊክ፤ስሎቫክናኦስትሪያከጀርመንጋርባደረጉትልዩየዓለምአቀፍስምምነትመሠረትየጀርመኑንየሀምቡርግወደብበመጠቀምበአድሪያኒባህርበኩልወደዓለምገበያእንደደርሱመብታቸውየተከበረላቸው፡፡ሌሎችምምሳሌዎችመጥቀስይቻላል፡፡ከዚህምመርህበመነሳትነበርየተባበሩትየዓለምመንግሥታትጠቅላላጉባዔእኤአበታህሣሥ1950 የኤርትራንሕዝብፍላጎትናጥቅም፣የአካባቢውንሠላምናደህንነትንበተለይምየኢትዮጵያየባሕርበርማግኘትሕጋዊመብትከግንዛቤበመውሰድኤርትራናኢትዮጵያበፌዴሬሽንመልክአብረውእንዲኖሩየወሰነው፡፡ይህምውሳኔየአሰብወደብንየሚመለከትመሆኑግልጽነው፡፡በኔበኩልአሰብየኢትዮጵያታሪካዊይዞታመሆንዋከጥያቄውስጥሊገባየማይችልሃቅመሆኑእንደተጠበቀሆኖ፤ከዓለምአቀፍየሰብአዊየሕዝቦችመብትስምምነቶችእኳያምሆነየኢትዮጵያሕዝብሕጋዊየኢኮኖሚናየደህንነትፍላጎትናጥቅምአንፃርአሰብወደኢትዮጵያይዞታነትእንድትመለስየሚደረግሕጋዊናዲፕሎማሲያዊእንቅስቃሴውመጠናከርአለበት፡፡እስካሁንእንደታየውይህንየኢትዮጵያንሕዝብፍላጎት፣ጥቅምናመብትኢሕአዴግማስከበርአልቻለም፡፡ኢሕአዴግይህንለማድረግያለመቻልብቻሳይሆንከዚህአኳያትላልቅስህተቶችንምፈጽሟል፡፡የመጀመርያውጥፋትየኤርትራጥያቄየኮሎኒያሊዝምጥያቄስለሆነኤርትራነፃነትይገባታልየሚለውንአመለካከትመያዙእንደነበርይታወሳል፡፡በዚህምምክንያትየኮሎኒያሊዝምምሆነየሌላዓይነትየብሔርጭቆናበኢትዮጵያየሚፈታውአንድነትን፤ፌደሬሽንን፣ኮንፌደሬሽንን፣ነፃመንግሥትየማሟቋምአማራጮችቀርበውላቸውበሕዝቦችየራስንዕድልበራስየመወሰንመብትማስከበርመሆኑግልጽቢሆንም፤የኤርትራሪፈረንደምናየሪፈረንደሙንውጤትተከትሎለኤርትራእውቅናመስጠቱየሽግግርመንግሥትናበሕዝብየተመረጠሕጋዊመንግሥትሳይቋቋምመፈጸሙሌላውስህተትነበር፡፡ሦስተኛውየኢሕአዴግስህተትበባድመጦርነትማገባደጃወቅትኢትዮጵያየተፈፀመባትንወረራለመቀልበስስታደርግበነበረውእንቅስቃሴአሰብንናምጽዋንጨምሮሌሎችየኤርትራንየቀይባሕርጠረፍአካባቢዎችየመያዝአቀምነበራት፡፡ኢትዮጵያይህንአቅምበመጠቀምአሰብንየማግኘትድርድርናስምምነትማድረግትችልነበር፡፡ሆኖምግን“አሰብየአንድየሉዓላዊአገርይዞታስለሆነችአሰብንከያዛችሁጥሉከኤርትራጋርሳይሆንከኔጋርነው” ብላአሜሪካአስጠንቅቃናለችበማለትየኢትዮጵያሠራዊትከኢትዮጵያኤርትራድንበርአልፎአሰብንእንዳይዝታዘዘ፡፡ይህትልቅስህተትነበር፡፡በመጨረሻምበጦርነቱፍፃሜየተፈረመውየአልጀርሱስምምነትጊዜየተፈፀመስህተትነው፡፡ስምምነቱየአሰብንጉዳይትኩረትያለመሰጠቱብቻሳይሆንስምምነቱንያለምንምቅድመሁኔታተግባራዊአደርጋለሁብሎመፈረምነው፡፡የኢትዮጵያሕዝብየአጭርናየረጅምጊዜፍላጎት፣ጥቅምናመብትየሚያስከብርስምምነትከመፈራረምይልቅለሌሎችኃይሎችየመንበርከክተግባርተፈጽሟል፡፡እነዚህሁሉስህተቶችበኢትዮጵያሕዝብላይየተፈፀሙወንጀሎችስለሆኑኢሕአዴግከተጠያቂነትአይድንም፡፡እኔንጨምሮበወቅቱየኢሕአዴግአባላትየነበርነውምሆነከዚያምበኋላኢሕአዴግንእያገለገሉያሉትአባላትበተጠያቂነትመንፈስእነዚህንስህተቶችበማመንለፈፀምነውስህተትየኢትዮጵያንሕዝብይቅርታእየጠየቅን፤አሰብንበሠላማዊ፤በሕጋዊናበዲፕሎማሲያዊመንገድለማስመለስበሚደረገውትግልንቁተሳትፎእንድናደርግአሳስባለሁ፡፡እኔበኢሕአዴግውስጥበነበርኩጊዜአብዛኛውየኢሕአዴግአመራርናአባላትአሰብንበተመለከተይዘነውየነበረውእውቀትበታሪካዊናሕጋዊየባለቤትነትንመከራከሪያዎችናኢትዮጵያያላትንመብቶችላይበቂግንዛቤአልነበረንም፡፡ለዚህምትኩረትአልሰጠነውም፡፡ስለሆነምአሁንግንየጉዳዩንክብደትበመገንዘብከእንቅልፋችንእንድንነቃናበጉዳዩላይበቂእውቀትጋዜጣችን“ፍኖተነፃነት” ብለናታል፡፡“ፍኖት” ማለትመንገድማለትሲሆንከነፃነትጋርእንዲኖረንአደራእላለሁ፡፡ሲጣመር“የነፃነትመንገድ” ማለትነው!www.andinet.org.et
ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 52ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
1
እርሶዎየማያምኑበትከሆነሌሎችይህዕውንማድረግይቻላልብለውእንቅሰቃሴቢጀምሩድጋፍይሰጣሉወይ
. ክቡርጠቅላይሚኒሰትርበቅርቡአንድመፅሓፍየባህርበርበሚመለከትታትሞወጥቶዋል፡፡በርሶዎአመለካከትኢትዮጵያየባህርበርያሰፈልጋታልብለውያምናሉ ይህንበሰላማዊናሕጋዊመንገድ/ሰጥቶበመቀበልመርዕ ሊሳካይችላልብለውስያምናሉ2
. የመሪነትብቃትመለኪያአንዱተተኪመሪዎችንማፍራትነው፡፡አንዳንድሰዎችተተኪየላቸውምየሚልአቋምያራምዳሉበርሶዎአመለካከትይህአመለካከትከየትየመነጭይመስሎታል በርግጥየተሻለተተኪአፍርቻለውብለውያምናሉ3
. የደህንነትተቋሙሕገመንግሰታዊመብትይጥሳልይባላል፡፡ከዚህአንፃርበቂመረጃቢያገኙተቋሙለመንግስትሥልጣንካለውአጋርነትአንፃርበማየትየማሰተካከያእርምጃከመውሰድይቆጠባሉወይለክቡርጠቅላይሚኒሰትርመለስዜናዊየቀረቡጥያቄዎች
የቀይሽብር...ፖለቲካ
የሚልመለያበነበረውንጉሳዊስርዓትለሺህዘመናትበመተዳደራችንየፖለቲካፓርቲየመመስረትናበፓርቲየመደራጀትረጅምታሪክየለንም፡፡ዶርኃይሉእንዳስረዱትበአንድበኩልበዘውድአገዛዝስርበመኖራችን፤በሌላበኩልደግሞእንደሌሎችየአፍሪካአገራትሕዝቦችበቅኝ-ግዛትባለመገዛታችንየፖለቲካፓርቲዎችታሪክየ966ቱአብዮትንተከትሎየመጣመሆኑንገልፀዋል፡፡ምሁሩእንደሚያስረዱትበአንድወቅትየኢትዮጵያአካልበነበረችውኤርትራግንበጣልያኖችተፅዕኖምክንያትየፖለቲካፓርቲዎችተመስርተውእንደነበርያስረዳሉ፡፡ለአብነትየጠቀሷቸውሁለትፓርቲዎችምጀብሃናሻዕቢያየነበሩሲሆን፤ፓርቲዎቹየአፄኃይለሥላሴመንግስትንየተቃወሙናየበረሃፓርቲዎችእንደነበሩገልፀዋል፡፡በዶርኃይሉአርአያጥናትመሠረትበርካታየፖለቲካፓርቲዎችሕጋዊመሠረትባይኖራቸውምበአገራችንየተመሰረቱትበመጀመሪያዎቹየደርግየሥልጣንዘመናትነበር፡፡የ950ዎቹናየ960ዎቹየኢትዮጵያተማሪዎችንቅናቄውጤትየነበሩበርካታፓርቲዎችመቋቋማቸውንገልፀው፤ለአብነትምመኢሶንናኢህአፓንጠቅሰዋል፡፡እነዚህሁለትፓርቲዎችበወቅቱከተማረውየኅብረተሰብክፍልየወጡመሆናቸውመልካምየነበረቢሆንም፤ለስልጣንበነበራቸውከፍተኛፉክክርእርስበርስከመጋደላቸውምባሻገርበወታደራዊውመንግስትክፉኛበመመታታቸውለውጥሳይመጡመምከናቸውየሚያስቆጭመሆኑንበጥናታቸውገልፀዋል፡፡በመቀጠልምደርግበመጀመሪያኢሰፓአኮንቀጥሎምብቸኛውንየኢትዮጵያሠራተኞችፓርቲን(ኢሠፓ
መመስረቱንአስታውሰዋል፡፡ከነዚህሁለትትላልቅየፖለቲካፓርቲዎችበተጨማሪምበርካታበረኸኛናየከተማፓርቲዎችተፈጥረውእንደነበርናለምሳሌያህልምኢዲዩ፣ኢማሌሪድ፣ኦነግ፣አብዮታዊሰደድ፣ኢማሌዲህየተባሉትንጠቅሰዋል፡፡የተጠቀሱትፓርቲዎችምበአንድበኩልእርስበርስበነበራቸውሽኩቻ፤በሌላበኩልወታደራዊውመንግስትክንዱንስላሳረፈባቸውየተደመሰሱትተደመሰሱ፣ህቡዕየገቡትህቡዕገቡ፣የተወሰኑትምከተማውንጥለውወጡ፡፡እንደዶርኃይሉየጥናትወረቀትአገላለፅመሠረትየወታደራዊውመንግስትየመጀመሪያዓመታትለፖለቲካፓርቲዎችእንቅስቃሴአሁንካለውሁኔታእንኳንየተሻለእንደነበርገልፀው፤ቀጥሎለመጡትዓመታትለተከሰተውእልቂትምደርግንብቻውንተጠያቂማድረግአግባብአለመሆኑንአስገንዝበዋል፡፡እስካሁንድረስየዚያዘመንታሪክበኢህአፓናበመኢሶንአባላትመፃፉንአስታውሰው፤ከደርግበኩልያለውንበወቅቱየነበሩታሪኩንእንዲፅፉትአሳስበዋል፡፡ለዚህምአሁንከስርየተፈቱትየደርግባለስልጣናት፣በተለይየመፃፍችሎታያላቸውታሪኩንእንደሚፅፉትተስፋቸውንገልፀዋል፡፡የሦስትወገኖችእይታማገናዘብየዘመኑንእውነታገጽታለመረዳትይረዳል፡፡ዘመነ ኢሕአዴግዶርኃይሉአርአያከሁለትወራትበፊትየጐበኙትንየኢትዮጵያየምርጫቦርድድረገፅንጠቅሰውእንደገለፁትበአሁኑወቅትበኢትዮጵያ76 የፖለቲካፓርቲዎችይገኛሉ፡፡ከነዚህውስጥሃያሁለቱአገራዊሲሆኑ፣54
ደግሞክልላዊናቸው፡፡ምሁሩእንደሚተነትኑትበሽግግርመንግስቱጊዜየፀደቀው“የሽግግሩቻርተር” እንደፃፈውየደርግሥርዓትመወገድ“አገሩንናመንግስቱንእንደአዲስለመገንባትዕድልየፈጠረበመሆኑ” ታላቅድልመሆኑንያወሳል፡፡ይህከሃያዓመታትበፊትየነበረቻርተርየደርግሥርዓትመወገድ“ዴሞክራሲያዊስርዓትለመመስረትአማራጭየሌለውነው፡፡” ይልእንደነበርጠቅሰው፣አሁንያለውንሁኔታ(ከሃያዓመታትበኋላ ካየነውግንገዢውፓርቲበተቃራኒውእየሰራበመሆኑጨፍጋጋስሜትውስጥእንደሚከታቸውገልፀዋል፡፡ዶርኃይሉበመቀጠልያቀረቡትበዓለምላይያሉትንሦስትዓይነትየፓርቲስርዓቶችንነው፡፡1. የአንድፓርቲስርዓትብለውየሰየሙትሲሆን፣በዚህምድብውስጥበዓለምላይእንደቻይናናኩባያሉሰባትአገሮችመኖራቸውንገልፀዋል፡፡ሁሉምየአፍሪካአገራትየ”መድበለፓርቲ” ስርዓትመመስረታቸውንአስታውሰው፤ብቸኛውየአንድፓርቲስርዓትያላትአገርጐረቤታችንኤርትራመሆኗንጠቅሰዋል፡፡2. የሁለትፓርቲስርዓትባሉትምድብውስጥዋነኛውምሳሌአሜሪካስትሆንእንግሊዝደግሞእስከቅርብጊዜድረስሁለትዋናዋናፓርቲዎቸየሚፎካከሩበትአገርየነበረችስትሆን፣በቅርቡግንአንድአናሳፓርቲጥምረትፈጥሮእንደመጣአስታውሰዋል፡፡በሁለቱምአገራትግንጐልተውመውጣትባይችሉምሌሎችፓርቲዎችምመኖራቸውንገልፀዋል፡፡3. ብዙሃንፓርቲወይምየመድበለፓርቲሥርዓትውስጥደግሞበርካታእውነተኛዴሞክራሲያዊስርዓትየመሰረቱአገሮችምለምሣሌፈረንሳይ፣ጀርመንናፖርቹጋልሲጠቀሱዴሞክራሲያዊስርዓትያልመሰረቱአገሮችምእንዳሉበትገልፀዋል፡፡ዶርኃይሉከሶስቱምደቦችመካከልበአንድፓርቲየሚገዛአገርአደገኛመሆኑንገልፀው፣ምክንያቱንምሲያስረዱፓርቲውናመንግስትንለመለየትስለማይቻልእንደሆነተናግረዋል፡፡የፖለቲካፓርቲዎችቁጥርመብዛትወይምማነስዴሞክራሲያዊስርዓትመኖር/አለመኖሩን(ከአንድፓርቲበላይእስከሆነድረስ
ማሳያሊሆንእንደማይችልገልፀው፤የፓርቲዎችቁጥርመብዛትግንየብልህነትማነስ፣ያለመብሰልውጤትናልዩነቱንአጥብቦከ-7 ፓርቲዎችየሚንቀሳቀሱባቸውአገሮችደግሞየህዝቡአስተሳሰብመብሰልውጤትመሆኑንእንደሚያምኑአስረድተዋል፡፡ዶርኃይሉየተለያዩጥናቶችንጠቅሰውእንደገለፁትያለመድብለፓርቲሥርዓትዲሞክራሲሊኖርእንደማይችልናየመድብለፓርቲሥርዓትስላለብቻደግሞዴሞክራሲ“አለ” ማለትእንዳልሆነበርማን፣ግብፅን፣ቱኒዚያንናአይቮሪኮስትንጠቅሰውአስረድተዋል፡፡መድብለፓርቲናዴሞክራሲዶርኃይሉየመድበለፓርቲዴሞክራሲያውስርዓትእንዲያመጣየሚያስችሉትንአምስትቅድመሁኔታዎችንዘርዝረዋል፡፡ቅድመሁኔታዎቹም፡
ሀ ሃቀኛ፣ቀናናተዓማኒነትያለውመንግሥትሲኖር፣ለ የነቃናከፍርሃትየተላቀቀማህበረሰብሲኖር፣ሐ የጠንካራተቃዋሚፓርቲዎችሲኖር፣መ ነፃናጠንካራየሲቪክማኅበራትሲኖሩናሠ ነፃናጠንካራየፕሬስተቋማትመኖርመሆናቸውንገልፀዋል፡፡ከላይየተጠቀሱትአምስቱቅድመሁኔታዎችበአገራችንመኖራቸውንስንጠይቅ፤የምናገኛቸውመልሶችበሙሉ“አሉታዊ” በመሆናቸው፤ላለፉትሃያዓመታትኢሕአዴግእየነገረንያለውየመድብለፓርቲሥርዓትምስረታወረቀትላይእንጂመሬትላይያለእውነታአለመሆኑንአስረድተዋል፡፡አውራ ፓርቲዶርኃይሉሁለትዓይነትየአውራፓርቲዓይነቶችበዓለምላይመኖራቸውንገልፀው፤አንድአገርውስጥየአውራፓርቲመኖርበራሱችግርእንዳልሆነሲገልፁተደምጠዋል፡፡ችግሩየሚኖረውአንድፓርቲአውራፓርቲበሚሆንበትአካሄድውስጥነው፡፡አውራፓርቲዎችንዴሞክራሲያዊአውራፓርቲናኢዴሞክራሲያዊአውራፓርቲበሚልእንደሚጠሩዋቸውገልፀው፣ልዩነታቸውምየሰማይናየምድርመሆኑንተናግረዋል፡፡ዴሞክራሲያዊበሆኑአገሮችየሚገኙአውራፓርቲዎችነፃናገለልተኛምርጫቦርድናነፃየፀጥታተቋማትበመኖራቸው፤ረዘምላሉዓመታትበተደጋጋሚምርጫዎችንየሚያሽንፉበትምክንያትበፓርቲዎቹጥንካሬናበሚያቀርቧቸውእጩዎችጥንካሬእንደሆነአስረድተዋል፡፡በሌላበኩል“በኢዴሞክራሲያዊመንገዶችስልጣንላይየሚቆዩአውራፓርቲዎችአምባገነንአውራፓርቲዎችበመሆናቸውመንግስትንናፓርቲውንእስከማይለይድረስአንድናቸው፡፡በዚህልዩባህሪያቸውምከአንድፓርቲአገዛዝጋርይመሳሰላሉ” ሲሉአስረድተዋል፡፡ምሁሩበመቀጠልምዴሞክራሲያዊአውራፓርቲምከአምባገነንአውራፓርቲእጅጉንየተሻለመሆኑንአፅንኦትሰጥተውካስረዱበኋላ፤ዴሞክራሲያዊአውራፓርቲበተለይበአንድግለሰብየሚመራሲሆን፣ለረጅምጊዜበስልጣንላይእንዲቆይየማይደገፈውሰውበተፈጥሮውወደመጥፎሁኔታሊለወጥየሚችልበመሆኑስልጣኑንያለአግባብእንዳይጠቀምለመከላከልመሆኑንአስረድተዋል፡፡“ሥልጣንያባልጋል፡፡ፍፁምስልጣንደግሞፍፁምያባልጋል፡፡” power corrupts; absolute power
corrupts absolutely. እንደሚባለውማለትነው፡፡በ002 ዓምምርጫ99.6% ማሸነፉንና“አውራፓርቲ” መሆኑንያወጀውኢሕአዴግንበተመለከተምየጥናትወረቀታቸውአንዳንድነጥቦችንሰንዝሯል፡
ይህዓምድክቡርጠቅላይሚኒሰትሩወይምካቢኒያቸውህዝብአንገብጋቢነውየሚለውጥያቄየሚያቀርብበትመድረክነው፡፡ጥያቄዎቹንማንኛውምየኢትዮጵያዊጉዳዩያገባኛልየሚልሊያቀርባቸውይችላል፡፡ጥያቄዎቹግልፅናየሀገሪቱንናሀገሪቱንበማነኛውምደረጃለሚመሩትሰዎችክብርናሰብዕናየጠበቀመሆንይኖርበታል፡፡ጥያቄዎቹየሚቀርቡትለጠቅላይሚኒሰትሩቢሆንምሌሎችየመንግሥትአካላትሊመልሱትይችላሉ፡፡ጥያቄዎቹቢመለሱፍኖተነፃነነትበጋዜጣውላይለማሰተናግድዝግጁነች፡፡አንድራዕይይዘውለአንድግብየሚታገሉበትመሆኑንተንትነዋል፡፡የቀረፁትዓላማንለማሣካትምየሚታገሉበትስልት(means) ሲኖርግባቸውደግሞስልጣንንመያዝመሆኑንአስረድተዋል፡፡ይህትንታኔያቸውከተሣታፊዎቹተቃውሞየገጠመውሲሆን፣ምሁሩሃሳባቸውንየበለጠሲያብራሩም፣በየትኛውምአገርየፖለቲካፓርቲየሚቋቋመውየፖለቲካሥልጣንለመያዝመሆኑንገልፀዋል፡፡ማብራሪያቸውንበመቀጠልምየፖለቲካስልጣንመያዝግንበራሱግብሳይሆን፤ግቡፓርቲውየቀረፀውንዓላማናራዕይወደተግባርመለወጥመሆኑንአፅንኦትሰጥተውአብራርተዋል፡፡ዶርኃይሉአርአያባቀረቡትየጥናትወረቀትላይየፖለቲካፓርቲንትርጉምበግልፅካስቀመጡበኋላየፖለቲካፓርቲዎችታሪካዊአመጣጥንምበመጠኑዳሰዋል፡፡በዓለምላይበፖለቲካፓርቲዎችዙሪያመሰባሰብናመደራጀትየምዕራቡዓለምተሞክሮእንጂየምስራቁዓለምእንዳልሆነበጥናታቸውውስጥጠቅሰዋል፡፡የፖለቲካፓርቲመመስረትለእስያናለአፍሪካአገሮችየተዋወቀውበምዕራባውያንቅኝገዢዎችእንጂእነዚህህዝቦችየፖለቲካፓርቲየመመስረትባህልእንዳልነበራቸውጥናታቸውያሳያል፡፡በምዕራቡዓለምየፖለቲካፓርቲዎችምስረታበጥንታውያኑግሪክናሮማውያንዘመንምይታወቅየነበረመሆኑንየጠቀሱትምሁሩ፤የእንግሊዝንልምድእንደምሳሌከወሰድንየፖለቲካፓርቲዎችመጀመሪያየተመሠረቱትበንጉሣውያን፣በመሳፍንትናበመኳንንትቤተሰቦችመሆኑንአስረድተዋል፡፡እነዚህየፖለቲካፓርቲዎችጠባብዓላማየነበራቸውሲሆንዓላማውምየንጉሳውያኑንቤተሰቦችጥቅምማስጠበቅብቻእንደነበርበጥናታቸውአሳይተዋል፡፡ንጉሣዊቤተሰቦችንተከትለውየባንክባለሙያዎች፣የፋብሪካባለቤቶች፣ነጋዴዎችናየዕደጥበብባለሙያዎችየራሳቸውንየፖለቲካፓርቲየመሠረቱሲሆን፣ዓላቸውምጠባብናየየራሳቸውንጥቅምለማስጠበቅነበር፡፡ቀስበቀስምእነዚህጠባብዓላማየነበራቸውፓርቲዎችድጋፍለማግኘትሲሉዘንግተውትየነበረውንሰፊህዝብመቅረብናማሳተፍበመጀመራቸውፓርቲዎቹህዝባዊመሠረትእየያዙመምጣታቸውንዶርኃይሉአስረድተዋል፡፡እነዚህየቀድሞየፓርቲአደረጃጀቶችበአሁኗእንግሊዝፖለቲካላይአሻራቸውእንደሚታይ፤ለዚህምወግአጥባቂፓርቲ(Conservative Party) የንጉሳውያኑቅሪትሲሆን፣የሰራተኛውፓርቲ(Labour Party) ደግሞየሰፊውህዝብፓርቲመሆኑንምሳሌጠቅሰዋል፡፡አፍሪካውያንየፖለቲካፓርቲመመስረትንናበፓርቲመደራጀትንየተማሩትበቅኝገዢዎቻቸውሲሆን፣ዓላማቸውምፀረ ቅኝግዛትእንደነበርምሁሩአስረድተዋል፡፡የዚህዓይነትፓርቲዎችበአብዛኛውየአፍሪካአገሮችአንድ(ብቸኛ የነበሩሲሆን፣አሁንግንከጐረቤታችንኤርትራበስተቀርሁሉምየአፍሪካአገሮችከአንድበላይየፖለቲካፓርቲዎችእንደሚንቀሳቀሱባቸውበጥናታቸውአሳይተዋል፡፡የፖለቲካፓርቲዎችበኢትዮጵያ“ሞዐአንበሳዘእምነገደይሁዳስዩመእግዚአብሄር”እሁድመስከረም28 ቀን2004 ዓምዶርኃይሉአርአያባለሳምንትሆነውየጥናትወረቀትአቅርበዋል፡፡አንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲ(አንድነት በቢሮውከሕዝብጋርየሚያደርገውውይይትአካልየሆነውይህየውይይትመነሻሃሳብ“የመድበለፓርቲበኢትዮጵያየወደፊትዕጣፋንታ” በሚልርዕስየቀረበሲሆን፣በርካታየአገራችንንፖለቲካዊእውነታዎችንየዳሰሰነበር፡፡የአፍሪካ፣የእስያ፣የአውሮፓንናየአሜሪካንንየፖለቲካሁኔታንከኢትዮጵያጋርያነፃፀረውይህጥናት፣ዛሬበአገራችንመድበለፓርቲስርዓትለመመስረትፈተናዎችቢኖሩምአማራጭየሌውመሆኑንያስረዳል፡፡ውይይቱንየተከታተለውተስፋዬደጉቀጣዩንዘገባአጠናቅሯል፡፡አምባገነናዊአውራፓርቲወደ11 የዞሯልእንደምንጮቻችንገለፃከሆነ“የቀይሽብርሰለባየሆኑግለሰቦችተሰባስበውያቋቋሙትአንደኛውማሕበርወሮአይንዬፅጌየሚመሩትሌላኛውማሕበርየጉዳቱሠለባዎችንበተለያየምክንያትየሚያሸሽከመሆኑምበላይበብልሹአስተዳደርናበሙስናየተዘፈቀነው” በሚልለበጐአድራጐትኤጀንሲናጉዳዩለሚመለከታቸውሁሉነፃሚዲያውንምጨምሮበየወቅቱአቤትየሚልበመሆኑኤጀንሲውይህንኑለማጣራትነበርሁለትተወካዮችንበመላክስብሰባውእንዲካሄድያደረገውይላሉ፡፡አያይዘውም“የአስተዳደርብልሹነትንናከፍተኛሙስናንያካተተውሪፖርትበማሕበሩየቦርድሰብሳቢበቀረበበትወቅትወሮአይንዬፅጌበብስጭትስብሰባውንረግጠውሲወጡበእድሜየገፉየቀይሽብርሰማዕታትወላጆችናበሕይወትየሚገኙተጐጂዎችየተሰማቸውንደስታበጭብጨባናበፉጨትመግለፃቸውምንያህልቢያቆስሏቸውነው” ሲሉይጠይቃሉ፡፡እኝሁየማሕበርመሪ“የሰለባውንእንባከማበስይልቅበሥልጣናቸውአለአግባብየሚጠቀሙ፣አባሉንየሚከፋፍሉናየማሕበሩንንብረትለብክነትየዳረጉናቸው” የሚሉትውስጥአዋቂዎች“የሰማዕታቱሐውልትሕንፃያለጨረታየተገነባሲሆንሕንፃውከመገባንቱበፊትቦታውረግረጋማበመሆኑበደርግሥርዓትለአብዮትአደባባይነትከመዋሉበፊትመሬቱንለማድረቅከመጠንበላይየፈሰሰውቀይአሸዋ፣ድንጋይናፌሮብረትከወጣበኋላየደረሰበትየማይታወቅከመሆኑምበላይለሕንፃውግንባታከተለያዩተቋማትተገዙየተባሉትቁሶችበአግባቡሥራላይለማዋላቸውመረጃአልቀረበባቸውም” ይላሉ፡፡ሕንፃውከተጠናቀቀበኋላም“ሥራአስኪያጅሆነውየተመደቡትግለሰብ1970 ዓምበታይፕየተመረቁእንደሆኑናበወርም4,000 ብርእንደሚከፈላቸው” ይገልፃሉ፡፡በወሮአይንዬፅጌየሚመራውማሕበርይህንኑሕንፃለማሠራትቴሌቶንባዘጋጀበትወቅትም“አየርመንገድየሠጠውን1ዐትኬትጨምሮየአዲስአበባአስተዳደርፍላሚንጐናሌላአንድአካባቢበነፃየሰጠው1,ዐዐዐካሬሜትርባዶመሬትየደረሰበትአይታወቅም” የሚሉትምንጮች“ከቀረጥነፃየገቡአምስትኮምፒውተሮችደብዛመጥፋትናተገዛየተባለውፒክአፕመኪናዋጋየመሣሰሉናበርካታብልሹአስተዳደሮችጐልተውየወጡበትነው” ይላሉ፡፡በስብሰባውላይየተነሱትችግሮችእጅግበርካታናውስብስብበመሆናቸውም“ጉዳዩንበሚገባአጣርቶከሦስትወርበኋላሪፖርትየሚያቀርብአምስትሰዎችያሉበትኮሚቴተዋቅሮስብሰባውመጠናቀቁን” ምንጮቻችንገልፀዋል፡፡ከፍተኛየአስተዳደርብልሹነትናየሙስናጥያቄየቀረበባቸውወሮአይንዬፅጌየአቶተፈራዋልዋባለቤትናየታዋቂውፖለቲከኛአንዳርጋቸውፅጌእህትመሆናቸውይታወቃል፡፡ከገፅ5 የዞረከገፅ5 የዞረwww.andinet.org.et 6 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምቆይታ
በአገራችንያለውየፖለቲካውጥረትሁለትጫፍላይየደረሱየጽንፍአመለካከቶችይታያሉ፡፡በተለይበኢህአዴግየጽንፍአቅጣጫስንመለከተውበእጅጉየከፋአካሄድአለ፡፡የሠላማዊትግሉንጐራለማዳፈንናበዜጐችላይፍርሃትናጭንቀትንለመፍጠርእርምጃዎችንእየወሰደነው፡፡መንግሥትበሚቆጣጠራቸውመገናኛብዙኋንየሞያውሥነምግባርባልጠበቀመልኩየፕሮፖጋንዳሥራይሰራል፡፡የፍርድሂደትንበሚያዛባመልኩጋዜጠኛውራሱየፖሊስንየዐቃቢሕግንናየዳኛንሥራይሰራል፡፡ፍርድይሰጣል፡፡ከመንግሥትናከኢህአዴግሚዲያበበለጠአፍቃሪኢህአዴግሚዲያዎችጫፍየደረሰየጽንፍፕሮፖጋንዳእየሠሩነው፡፡“የአይጥምስክርድንቢጥ” እንደሚባለውየፕሮግራምታዳሚዎችመስካሪዎችየሞያተንታኞችበተመሳሳይከኢህአዴግበላይኢህአዴግነንባዮችናቸው፡፡ይኸትዝብትላይየሚጥላቸውናየበለጠእርቃናቸውንየሚያስቀራቸውእንደሆነእንጂማንንምየሚያሳምንአይደለም፡፡ለማንምአይጠቅምም፡፡የራሳቸውንሥራሲሰሩየሚታይበትወቅትነው፡፡
በእርግጥምእንዳልከውከቅርብወራትጀምሮበፖለቲከኞችናበጋዜጠኞችላይያነጣጠረየእስርዘመቻተጀምሯል፡፡ኢህአዴግበተፈጥሮውየዘመቻሥራይወዳል፡፡ለአንድወቅትቦግብሎየሚከስምሥራበዘመቻይሰራል፡፡በዚህወቅትሕዝብበጉዳዩላይትኩረትሰጥቶሲከታተለውእሱንትተውበሌላጉዳይሌላዘመቻይጀምራል፡፡የሩቁንትተንየቅርብዘመቻዎቹንእንመልከት፡፡” የአውሊያእምነት” (ጥንቆላ ተከታዮችንዘመቻ፣የአራጣአበዳሪዎችንዘመቻ፣የሪልእስቴትናከመሬትጋርየተያያዙጉዳዮችንየግብርክፍያተመንአመዳደብዘመቻ፣የታክሲሥምሪትዘመቻአሁንደግሞፖለቲከኞችናጋዜጠኞችላይያነጣጠረየእስርዘመቻመጥቀስይቻላል፡፡ሚዲያዎቹእግርበእግርተከትለውያራግባሉ፡፡ቀድመውምፍርድይሰጣሉ፡፡ፍትህያዛባሉ፡፡የዜጐችንየመከላከልህገመንግስታዊመብትይገድባሉ፡፡ከመንግሥትናከኢህአደግአመለካከትውጪያለሚዲያማየትአይፈልጉም፡፡የተለየአስተሳሰብየሚያንሸራሽርሚዲያጠላታቸውነው፡፡ይህንንለማጥፋትየማይፈነቅሉትድንጋይየለም፡፡በጥቅሉዘመቻውየተለመደየማተራመስናአንገትየማስደፋትናየማሸማቀቅወቅታዊሥራነው፡፡
ወደፖለቲካሕይወትስትገባበተለይምበተቃዋሚፖለቲካጐራንስትቀላቀልበበርካታጉዳዮችላይአስበህበትናውሳኔላይደርሰህነው፡፡ጊዜህን፣ጉልበትናእውቀትህንእንዲሁምሕይወትህንምጭምርመስዋዕትለማድረግወስነህነው፡፡በዚህመካከልገንዘብናንብረትህሊባክንይችላል፡፡ማሕበራዊሕይወትህሊመሰቃቀል፣ከአንተምአልፎየቤተሰብህንናየነጻጓደኞችህንምሕይወትሊመሰቃቀልእንደሚችልይታወቃል፡፡ስለዚህይህንንአውቀህናአምነህበትከገባህአያስጨንቅም፡፡ይህለዓላማየሚከፈልመስዋዕትነትነው፡፡ዓላማውአገራዊናሕዝባዊግብእስካለውድረስደግሞጥቃቱየበለጠያጠነክርሃል፡፡በርካታየትግልአጋሮችንይፈጥርልሃል፡፡የትግሉንዘመንያሳጥርልሃልእንጂሥጋትውስጥአይከትህም፡፡ትልቁቁምነገርመነሻህንናመድረሻህንካወቅከውየጉዞመንገድህንናየሚጣብቅንአባጣጐርባጣመንገዶችጠንቅቀህየምታውቀውእስከሆነድረስአያስፈራህም፡፡አያስደነግጥህም፡፡
ይህቀደምብሎየገለጽኩልህንአመለካከትናአቋምየሚያዳብርነው፡፡“ህልምተፈርቶሳይተኛአይታደርም” የሚባልአባባልአለ፡፡በዚህዓይነትየጥላቻናየቂምፖለቲካሰለባየሆኑበርካታዜጐችሊኖሩይችላሉ፡፡የገዢውፓርቲናየመንግሥትከፍተኛባለሥልጣናትየሚናገሩትናበመሬትላይየሚታየውአይገናኝም፡፡በቅርቡበንግዱሕብረተሰብላይየተጫነውግብርየሚያስገርምብቻሳይሆንዓላማናግቡምንድነው የሚያሰኝነው፡፡እነዚህሰዎችምንእየሠሩናቸው ነጋዴውንሕብረተሰብሕዝቡንበላያቸውላይየሚያነሳሱትአውቀውነውወይስሳያውቁ ሕዝባዊአለመሆናቸውንየሚያሳይነው፡፡ሕዝብንእያበሳጩሕዝብንእያስለቀሱሕዝባዊነኝማለትአይቻልም፡፡እስቲበየመስተዳድሩጽቤት፣በየፍትህአደባባይሄደህባለጉዳይንአነጋግር፡፡እንባውንእያረገፈይነግርሃል፡፡እኔይመጣብኛልየምለውችግርአንገትበመድፋቴበመፍራቴአይፈታም፡፡የሕዝብችግርሲፈታየእኔምችግርይፈታል፡፡የሕዝብሀብትናንብረትዋስትናሲያገኝየእኔምሀብትናንብረትዋስትናይኖረዋል፡፡ዜጐችሀብትናንብረትየማፍራትሕገመንግሥታዊመብትይከበራል፡፡ለሕገመንግሥቱተገዢየሆነመንግሥትሲፈጠርየእኔምንብረትዋስትናይኖረዋል፡፡ይህእንዲመጣበጽናትመታገልንይጠይቃል፡፡
ኢህአደግለህገመንግሥቱአይገዛም አዎአይገዛም፡፡ህገመንግሥቱንየሚቃረኑ፣የዜጐችንሰብአዊናደሞክራሲያዊመብቶችየሚጋፉናየሚያጠቡበርካታአዋጆችወጥተዋል፡፡ልናወግዛቸውልንታገላቸውይገባል፡፡እያወገዝናቸውአምርረንእየታገልናቸውበህጋዊመንገድአዋጆቹበአዋጅእስካልተሻሩድረስልንገነዘባቸውየግድነው፡፡ሠላማዊትግልአይሠራምለሚሉግንእኔአልስማማም፡፡አይሰራምንትተንለመሆኑጀምረነዋልወይ የሠላማዊትግልመርሆዎችንጠንቅቀንተረድተነዋል ብለንብንጠይቅየተሻለይመስለኛል፡፡በቅርብጊዜአንድመጽሐፍእያነበብኩነበር፡፡በሰላማዊትግልሰፊጥናትባዳረጉትጀንሻርፕተጽፎበአልበርትአንስታይንኢንስቲትዩትአማካኝነትበሦስትምሁራንየተተረጐመነው፡፡መጽሐፉ“ከአምባገነንአገዛዝወደዴሞክራሲ” የሚልየትርጉምመጽሐፍነው፡፡በበርካታአገሮችበተለያየቋንቋተተርጉሞየተነበበነው፡፡ብዙአገሮችውጤትያመጡበትየሠላማዊትግልመርህነው፡፡በዚህመጽሐፍላይእንደተዘረዘረው198 የሠላማዊትግልየትግልስልቶችንአስቀምጧል፡፡ከነዚህ198 የትግልስልቶችእኛእኮከሦስትከአራትየበለጠአልተጠቀምንም፡፡እንሰበሰባለን፡፡እናወግዛለን፡፡መግለጫእናወጣለን፡፡በዛቢባልሠላማዊሠልፍእናደርጋለን፡፡ሌላውንየትግልስልትመቼተጠቀምንበት እስቲመጽሐፉንእናንብበው፡፡ሠላማዊትግልከመሣሪያትግልየበለጠመራራናመስዋዕትነትየሚጠይቅነው፡፡ሳታስርእየታሰርክ፣ሳትደባድብእየተደበደብክ፣ጥላቻተቀብለህፍቅርእየሰጠህ፣ሳታቆስልእየቆሰልክ፣ሳትገልእየሞትክየምትታገለውነው፡፡ትግሉመሪርነው፡፡ውጤቱግንጣፋጭነው፡፡ውጤቱለልጆችህለልጅልጆችህዋስትናአለው፡፡ሥልጣንበምርጫኮሮጆብቻየሚገኝነው፡፡ሕዝብንሙሉየሥልጣኑባለቤትየሚያደርግነው፡፡የሾመውንየማውረድመብትእንዲኖረውየሚያደርግነው፡፡ለመሆኑሕዝቡንአስተምረነዋል ሕዝቡንወደትግሉውስጥአስገብተነዋል እንዴትትግሉንሳንጀምርተስፋእንቆርጣለን! የመሣሪያትግሉንውጤትአይተነዋል፡፡ዐፄቴዎድሮስበመሣሪያነገሱ፡፡ዐፄዮሐንስ፣ዐፄምኒልክ፣ቀኃሥ፣ደርግ፣ኢህአዴግበተመሣሣይወንበሩንያዙበተለይደርግናኢህአዴግየሕዝብቋንቋእየተናገሩወንበሩንተቆናጠጡ: ቤተመንግሥቱንከተቆጣጠሩበኋላየሕዝብወሳኝነትናዴሞክራሲተራወሬሆነ፡፡ደርግየታሪክአደራሆኖብኝወንበሩንያዝኩ፡፡የተደራጀናሥልጣንሊይዝየሚችልኃይልባለመኖሩነው፡፡ሕዝብመምረጥከቻለወደጦርሰፈሬእመልሳለሁብሎቃልገባ፡፡የቤተመንግሥትእንጀራሲጣፍጠውበሌኒናዊድርጅታዊአሠራርናበውሸትምርጫተመርጫአለሁብሎቀረ፡፡ወታደራዊማዕረጐችበጓድተቀየሩ፡፡የደርግስህተትኢህአዴግንፈጠረ፡፡ኢህአደግብሶትየወለደኝነኝ፡፡ሕዝብንለሥልጣንአበቃለሁ፤ብሔርብሔረሰቦችንወዘተእያለብዙነገርነገረን፡፡በርካታዓለምአቀፍየሰብአዊናዴሞክራሲያዊኮንቬንሽኖችንየሕገመንግሥቱአካልአድርጐደነገገ፡፡ሥልጣንከኮሮጆእንደሚመጣአወሳልን፡፡እውነትነውብለንተስፋጣልን፡፡ውሸትበውሸትሆኖቀረ፡፡የምትፈልጉትንምረጡሲልሕዝቡእውነትነውብሎነቅሎበመውጣትለሚያምነውድምጽሰጠ፡፡ኢህአዴግየልጆችዕቃዕቃጨዋታአደረገውና“አፍሬአለሁ” አለን፡፡የነበረውእንዳልነበረሆነ፡፡እየሞክርንካልተሳካተስፋቆርጠንእጃችንአጣጥፈንከንፈራችንንእንምጠጥማለትአይደለም፡፡ከሠላማዊመንገድወጥተንከዚህበፊትአያቶቻችንናቅድመአያቶቻችንየፈፀሙትንስህተትእንፈጽምማለትአይደለም”፡ሥልጣኔውበደረሰበትየዕድገትደረጃልንጓዝይገባል፡፡ጠጠርሳንወረወርእንቢየማለትአቅምአለን፡፡ተኩሶየማይስትየምርጫካርድአለን፡፡ይህየምርጫካርድእኛንልጆቻችንናየልጅልጆቻችንነጻየሚያወጣነው፡
ኢርዘለቀረዲይባላሉ፡፡ኮንትራክተርናኢንቬስተርከመሆናቸውምበላይበወቅቱፖለቲካይህእውነትተደርጐከሆነእነዚህሰዎችእግራቸውንቁተሳትፎየሚያደርጉናቸው፡፡ከግልሥራቸውበተጨማሪበአሁኑጊዜየብርሃንለአንድነትናለዴሞክራሲፓርቲብአዲፓ ተቀዳሚምፕሬዝደንትናቸው፡፡በወቅቱፖለቲካናበግላቸውዙሪያባልደረባችንብዙአየሁወንድሙአነጋግሮአቸዋል፡፡እንጂልባቸውአገርውስጥአለመሆኑንያሳያል የወቅቱንየአገሪቱፖለቲካእንዴትይገልጹታል በቅርቡፖለቲከኞችናጋዜጠኞችላይያነጣጠረየእስርዘመቻየተጀመረይመስላል፡፡እርስዎእንዳሉትከመንግሥትናከመንግሥትደጋፊሚዲያዎችጫፍላይየደረሰቅስቀሳይሰማል፡፡በሌላበኩልተቃዋሚዎችናየግልሚዲያዎችደግሞጉዳዩንየመከላከልዓይነትሥራይታያል፡፡በዚህላይእርስዎምንአስተያየትአለዎት አሁንባለውሁኔታየአገሪቱፖለቲካአስፈሪደረጃላይደርሷል፡፡የሚሉወገኖችአሉ፡፡በተለይእንደእርስዎያሉባለሀብትናኢንቬስተርላይልወጣውየማልችለውአደጋውስጥሊከተኝየችላልብለውአይሰጉም አንድዜጋግብርከፋይሆኖየኢህአዴግደጋፊወይምአጋርካልሆንክእየተባለካለውንብረትናሀብትሁለትናሦስትእጥፍግብርይጣልበታል፡፡በተለያየመንገድበሀብቱናበንብረቱላይአጣብቂኝውስጥይገባል፡፡የሚሉአሉ፡፡ይህንንአስተሳሰብእርስናዎእንዴትይመለከቱታል በኢትዮጵያውስጥሠላማዊትግልአይሠራም፡፡ኢህአዴግላወጣውሕገመንግሥትአይገዛም፡፡የሕገመንግሥቱሰብአዊናዴሞክራሲያዊመብቶችንየሚያረጋግጡአንቀጾችናድንጋጌዎችበአዋጅእየተሸረሸህሩናቸው፡፡የሚሉአሉ፡፡እርስዎምንይላሉwww.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 72ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
ቆይታ
ለአገርናለሕዝብየሚጠቅምልማትአንቃወምም፡፡ጤነኛአእምሮያለውሰውልማትአይጠላም፡፡እኛየምንጠላውበልማትስምየሚከናወንዝርፊያንናማጭበርበርንነው፡፡እኛየምናወግዘውበልማትስምየሚገፈፈውንሰብአዊናዴሞክራሲያዊመብቶችነው፡፡እኛየምንታገለውበልማትስምየሚገነባውንየኢህአደግኢምፓየርነው፡፡ለመሆኑኢህአዴግሕዝብንከዳርእስከዳርለማንቀሳቀስአቅምአለው ሕዝብያምነዋል ሕዝብሆብሎእንዲቀበለውእውነትተናግሮመታመንአለበት፡፡ውሸትንመጠየፍይጠበቅበታል፡፡ሕዝብንከሚከፋፍልአስተሳሰብመላቀቅአለበት፡፡ኢህአደግእኮየኢትዮጵያንሕዝብበሦስትደረጃከፍሎ“በራዕይ” ልሳኑነግሮናል፡፡አባላቶቹንናደጋፊዎቹንየለውጥኃይልብዙኋኑንሕዝብመሐልላይየተወሰነውንየሕብረተሰብአካልደግሞእስከመጨረሻውበማግለልመጓዝእንደሚፈልግጽፎታል፡፡ይህኮሚኒስታዊየመደብትንተናነው፡፡የአብዮታዊዴሞክራሲአመለካከትነው፡፡ማንምዜጋበአገሩጉዳይሊገለልአይገባውም፡፡ኢህአደግየማግለልመብትምየለውም፡፡ዜጐችበነፃነትየመኖርመብትአላቸው፡፡የፈለጉትንየመደገፍ፤የማይፈልጉትየማውገዝ፤መብትአላቸው፡፡ኢህአዴግንየማይደግፉትንአግልሎሕዝብንከዳርእስከዳርእንቀሳቅሳለሁ፤ብሎማለትምንማለትነውኢህአዴግእያገለላቸው፤ከሥራእያባረራቸው፤ከቤትናንብረታቸውእያፈናቀላቸው፤እየራባቸውናእንባቸውንበየሜዳውእየረጩየሚኖሩትዜጎችንነውለልማትየሚያንቀሳቅሳቸው፡፡ይህሕዝብንመናቅነው፡፡በሕዝብናበልማትማላገጥነው፡፡“የሚያደራጀውየልማትሠራዊት” እውነትለልማትነውወይስለአፈናእንዲመቸውየዕዝናየቁጥጥርሥልትነውየሚዘረጋው ለልማትከሆነጥሩነው፡፡የለውጥኃይልይሆናልብሎየሰጋውንየህብረተሰብአካልጠፍሮለመያዝእንዲመቸውየሚዘረጋውመዋቅርከሆነእናወግዘዋለን፡፡እንታገለዋለን፡፡ሕዝብምበዚህአደረጃጀትእንዳይጠረነፍእንነግረዋለን፡፡
በእርግጥይህበእጅጉአሳዛኝጉዳይነው፡፡ሩቅሳትሄድ፡፡በአሁኑሰዓትእኔናአንተቁጭብለንየምንነጋገርበትንየቂርቆስክፍለከተማእንመልከት፡፡በዚህሁለትዓመትባልሞላጊዜውስጥአቶሲሳይአያሌውየተባሉታጋይከድሬዳዋምከንቲባነትአምጥቶየቂክከተማዋናሥራአስፈፃሚተብለውተሾሙ፡፡እጅግአስደንጋጭየሆነብርዝርፊያላይተጠርጥረዋልተብለውቃሊቲወረዱ፡፡አቶቢያራያበምትካቸውተሾሙ፡፡በቅርቡበቴሌቨዥንናበሬዲዮእንደሰማነውበዘውዲቱሆስፒታልግንባታጉዳይብዙከተባለበኃላበኃላፊነታቸውተነሱ፡፡ሰሞኑንደግሞሌላተሹመዋልተብሏል፡፡እሳቸውምበቢሮአቸውተገኝተውባለጉዳይማስተናገድባለመቻላቸውተወካይወንበራቸውላይተገኝቶባለጉዳዮችንእያነጋገረሲመልስማየትችያለሁ፡፡ባለጉዳዮችየሚያነጋግራቸውሰውጠፋእንዳይባልእንጂለእያንዳንዱጉዳይእንግዳናቸው፡፡ባለጉዳይግንከወርወርከዓመትዓመትየሚመላለስበትጉዳይነው፡፡ኃላፊዎችበተለዋወጡቁጥርጉዳያቸውፍትህያጣል፡፡ወይእንደአዲስይጀመራል፡፡የየሥራሂደትኃላፊዎችየየቢሮኃላፊዎችንምበየቀበሌውየዲዛይንናግንባታንምብንመለከትተመሳሳይችግርነው፡፡በክልልዞንወረዳናቀበሌብትሄድተመሳሳይነው፡፡የበለጠአሳዛኝየሚያደርገውበሙስናተዘፍቆፍትህአጉዱሎየችሎታማነስፈጥሮተገምግሞከኃላፊነቱየተነሳግለሰብከነበረበትተነስቶሌላተመሳሳይሥራላይይመደባል፡፡አጥፊውአሁንምየጥፋትተግባሩንይቀጥላል፡፡በመጀመሪያደረጃህዝብሊተዳደርየሚገባውበመረጠውሰውነው፡፡ህዝብየሚመርጠውደግሞከመካከሉየሚያውቀውንናየሚያምንበትነው፡፡ከአካባቢውህብረተሰብመካከልያልወጣ፡፡ማንነቱንናከየትእንደሚመጣበማያውቀውሰውመተዳደርየለበትም፡፡ይህዳግምየህዝብወክልናሳይሆንየኢህአዴግውክልናነውያለው፡፡የሚያገለግለውምህዝብንሳይሆንኢህአዴግንነው፡፡የሾመውምየሚያወርደውምኢህአዴግነው፡፡ህዝብንየሚፈራበት፤ህዝብንየሚያከብርበት፤ሕዝብየሚፈላበት፤ለህዝብየሚታዘዝበትመሠረትየለውም፡፡በዚህመንገድየተሾመባለሥልጣንለኢህአዴግአባላትናደጋፊዎችበመወገንኢፍትሐዊውሳኔዎችንሊሰጥእንደሚችልመገመትአይከብድም፡፡አቶሲሳይአያሌውበቀጥታከድሬደዋምከንቲባነትተነስተውየቂርቆስክፍለከተማዋናሥራአስፈጻሚተደርገውየሚሾሙበትምክንያትየቂርቆስክፍለከተማነዋሪየሚያስተዳድርውሰውአጥቶነው፡፡ቂርቆስውስጥየጠፋውሰውለህዝብናለአገርታማኝየሚሆንነውወይስለኢህአዴግ ሌላውስሌላውስእነማናቸው
በማያውቁትአካባቢበማያውቁትህዝብመካከልተሹመውበአሉአሉእንዴትፍትሐዊአስተዳደርማስፈንይቻላል
ሌላውየሚገርመውነገርሻ
ኢህአዴግየተሳሳተውንስህተትእኛመድገምየለብንምብለንእናምናለን፡፡መዋቅሩበጠቅላላስህተትስለሆነበዚህመዋቅርውስጥያሉትበጠቅላላወንጀልኛስለሆኑይወገዱ፤ይበተኑ፤ብለንአናምንም፡፡መዋቅሩንእንደአንድየመንግስትመዋቅርእንቀበለዋለን፡፡በእያዳንዱመዋቅርውስጥያለውንኢፍትሐዊአስተዳደርእንገነዘባለን፡፡በእያንዳንዱወሳኝሥፍራማንእንደተቀመጠናየመወሰንናየማደረግአቅሙንእንረዳለን፡፡በዚህበኩልያለውየተሳሳተእናኢፍትሐዊየሆነአመራርመስተካከልእንዳለበትእናምናለን፡፡የምንታገለውበዚህመዋቅርውስጥበራሱየሚደርሰውንበደልናተጽኖምለማስቀረትነው፡፡በጥቅሉመስተካከልያለበትእንዲስተካከልእንፈልጋለን፡፡በመዋቅርብቻበአመለካከታቸውእጅግየተሳሳተብቻሳይሆንየኢህአዴግንአመለካከትያልተቀበለኢህአዴግንየሚቃወምናየሚታገልፀረህዝብናፀረአገርአድርገውየሚመለከቱአሉ፡፡ይህእንደጥያቄህየተገነቡበትወይምየያዙትየተሳሳተአመለካከትነው፡፡ኢህአዴግንማውገዝሌላነውኢትዮጵያዊነትሌላነው፡፡የኢህአዴግንፖሊሲናእቅድመቃወምናመታገልማለትኢትዮጵያዊነትንመቃወምናመታገልማለትአይደለም፡፡ኢህአዴግንዘላለማዊአይደለም፡፡ኢትዮጵያግንዘላለማዊናት፡፡በዚህመዋቅርውስጥያሉደግሞማዕከልማድረግያለባቸውኢህአዴግንወይምአንድንተቃዋሚፓርቲአይደለም፡፡ማዕከልማድረግያለባቸውኢትዮጵያንነው፡፡እጃቸውንከፖለቲካውስብሰባውየሞያግዴታቸውንመወጣትይጠበቅባቸዋል፡፡ከድርጅታዊመዋቅርናድርጅታዊአሠራርመላቀቅአለባቸው፡፡ከዚያበተረፈእጅግበንፁህኢትዮጵያዊስሜትየሞያሥነምግባራቸውንጠብቀውሥራቸውንየሚያከናውኑእንዳሉእናውቃለን፡፡
የሆቴሉንመዘረፍበተመለከተለፖሊስአመልክተናል፡፡ተጠርጣሪውንምጠቁመናል፡፡እስካሁንግንአንድምነገርጠብያለእናፖሊስምቢሆንይህንአድርጌአለሁያለንጉዳይየለም፡፡እኛግንስንጠብቅየነበረውየመቂከተማፖሊስበሆቴላችንላይደርሶየነበረውንጥቃትህጉንተከትሎሌቦቹንይዞንብረታችንንእንደሚያስመልስልንናጥፋተኞቹምላይምቢሆንተገቢውንእርምጃይወስዳልየሚልእምነትቢኖረንምያግንእስካሁንአንዳችምያየነውነገርየለም፡፡የእኛንብረትከተዘረፈወደሦስትወርአካባቢየሞላውቢሆንምእስካሁንበፖሊስየፍትህአካላአንዳችምያየሁትነገርስለሌላእየተደረገባለውየፍትህስራውላይጥርጣሬእንዲኖረኝአድርጓል፡፡በሌላመልኩበ002 ዓምከአንዲትወሮጥሩወርቅዘገኑከምትባልግለሰብጋርየኮንስትራክሽንውልአደረኩበአጋጣሚግለሰቧየእኔንብቻሳይሆንከ በላይግለሰቦንበደረቅቼክያጭበረበረችናት፡፡እኔምየዚህደረቅቼክሰለባሆንኩኝ፡፡የደረቅቼክጉዳይአፋጣኝነውእየተባለቢወራምየእኔጉዳይፍርድቤትከያዘውሁለትዓመትሞልቶትጉዳዩሰበርሰሚውፍርድቤትከደረሰእንኳንዓመትሊሞላውነው፡፡አሁንውሳኔባልተሰጠበትጉዳይላይአስተያየትከመስጠትተቆጥቤበትዕግስትእከታተላለሁ፡፡ሌላውግንበእጅጉየገረመኝእኔአንድየተቃዋሚፓርቲአባልበመሆኔብቻበርካታቦታዎችላይያሉበመንግስትመዋቅርስርተካተውመንግስትየሰጣቸውንሥራበአግባቡከመሥራትይልቅግለሰባዊማንነቴንብቻበማየትበተለይበኦሮሚያክልልበዱከምፍርድቤትየተፈፀመብኝበደልነውከላይከጠቀስኳትግለሰብጋርበነበረኝውልመሠረትመጭበርበሬንእንዳወቅሁኝባይሆንያስገባቸውንብረቶችየፍርድውሳኔእስኪያገኙይታገዱልኝብዬውሌንአያይዤባቀርብምከፍርድቤቱየተሰጠኝመልስበእጅጉአሳዛኝነው! ንብረቴንፍርድቤቱአላሳግድምበማለቱብቻከ00 ኩንታልበላይሲሚንቶናበርካታየኮንስትራሽንዕቃዎችአላግባብሴትዬዋጭናወስዳብኛለች፡፡ይህንያመጣውእናፈርድቤቱውስጥመንግስትቀጥሮፍትህእንዲስከብሩየቀጠራቸውንሰዎችወግነውንብረቴንያስዘረፈኝ፡፡የእኔተቃዋሚመሆንነውሴትየዋየማትጠራውሳለሥልጣንየለም፡፡ይህንንበተመለከተበእኛሀገርተቃዋሚከሆንክእንደዜጋየማትታይበትበርካታነገሮችይገጥመሀል፡፡ሌላከቁምነገርየሚቆጠርባይሆንምአንድባለሥልጣንበሥሩያሉትንሰብሰቦዘለቀየኢህአዴግተቃዋሚስለሆነሆቴሉገብታችሁእንዳትዝናኑብሎመመሪያማስተላለፉገርሞኛል፡፡እንደውትዝብትላይወደቀእንጂደንበኞቼንግንሊገታቸውአልቻለም፡፡
ተብሏል፡፡አንብበውትከሆነአስተያየትይኖሮታል
ዜናውንአንብቤዋለሁ፡፡እውነትሆኖአቶበረከትኬኒያመጽሐፋቸውንየሚያሳትሙከሆነጠያቄመጫሩአይቀርም፡፡በመጽሐፉበጻፉትሚስጥርአገርውስጥያሉትማተሚያቤቶችአንቢብለዋቸውይሆን ይህንንሊሆንእንደማይችልእርግጠኛሆኖመናገርይቻላል፡፡ዋጋለመቀነስናለጥራትነውየሚለውሐሳብምሚዛንየሚደፋአይደለም፡፡ስለወረቀትሲጠየቁ“የዓለምንዋጋተከትለንነውተመንየምናወጣው” እያሉንነው፡፡ኬኒያርካሽከሆነኢትዮጵያለምንየወደዳል፡፡ዋጋውንየሚያንረውየእሳቸውመንግሥትአይደለምን
መፍትሄውዋጋውንመቀነስወይስእንደግለሰብወደውጭመሸሽ የጥራትሁኔታውንለማሻሻልስአቅሙሥልጣኑበማንእጅነው እነሱየሚሸሹትንኢንቨስትመንትእንዴትየውጭዜጋንመጋበዝየቻላል በምንሁኔታኢንቨስትመንትማበረታታትእንችላለን መንግሥትበአሁኑጊዜ“ታላቁንየሕዳሴግድብ” ለመገንባትእያንዳንዷንሳንቲምትልቅዋጋበመስጠትበመቀንሳቀስላይአንደሚገኝእሳቸውየሚያስተዳድሩትቴሌቪዥንናሬዲዮንያለማሰለስእየነገረንነው፡፡በዚህወቅትእውነትሆኖእሳቸውመጽሐፋቸውንኬኒያበዶላርለማሳተምአድርገውትከሁነእነዚህሰዎችእግራቸውእንጂልባቸውአገርውስጥአለመኖሩንየሚያሳይነው፡፡
ውህደቱያልተጠናቀቀውበመካከላችንችግርተፈጥሮአይደለም፡፡እንደውምበርካታየጋራበሆኑጉዳዮችየጋራኮሚቴእያዋቀርንእንሰራለን፡፡በተለያየዘርፍኮሚቴምውስጥተቀናጅተንእየታገልንነው፡፡ከፓርቴዎችማቋቋሚያአዋጅመሠረትውህደቱሊጠናቀቅየሚችለውየየፓርቲውጠቅላላጉባኤተሰብስቦውህደቱእንዲደረግሲወስንነው፡፡ጠቅላላጉባኤለመጥራትደግሞገንዘብያስፈልጋል፡፡ባለብንየገንዘብእጥረትየስብሰባውጊዜእየተራዘመብንነው፡፡አባላቶችናደጋፊዎችተፈላጊውንገንዘብከረዱንበሚቀጥለውታህሳስአካባቢጠቅላላጉባኤያችንጠርተንየጀመርነውንውህደትእናፀድቃለንብለንተስፋእናደርጋለን፡፡በዚህአጋጣሚየዚህዓላማደጋፊዎችየሆናችሁበአገርውስጥያላችሁምሆነበውጪአገርየሚኖሩኢትዮጵያዊያንሁሉአነሰበዛሳይሉእጃቸውንእንዲዘረጉልንጥሪዬንማስተላለፍእፈልጋለሁ፡፡
በፓርቲያችንውስጥእንዲህዓይነትየግልጥቅምንመሠረትያደረገአመለካከትየለም፡፡በአመራሩምሆነበአባላቱእንዲህዓይነቱእምነትየለብንም፡፡የሁለቱፓርቲዎችውክልናያለውጉባኤየሚመርጠውወይምየሚሰይመውአካልውህዱንፓርቲእንዲመራውእንፈልጋለን፡፡በየደረጃውምበተመሳሳይሁኔታእየተቀናጀእስከታችኛውየፓርቲውመዋቅርድረስይቀጥላል
፡እያንዳንዱዜጋበአግባቡእንዲጠቀምበትማድረግነው፡፡ድምጻችንንየሚሰርቅየሚያሰርቀውንእንቢማለትመቻልአለብን፡፡ ሰሞኑንአንድየኢህአዴግባለሥልጣን“ሕዝቡንከዳርእስከዳርበማንቀሳቀስወደልማትለማስገባትመታቀዱንገልፀዋል፡፡“የልማትሠራዊትእያደራጀመሆኑን” አስታውቀዋል በእርስዎእይታእንዴትይመለከቱታል የቀበሌ፣የወረዳናየዞንአስተዳደሮችናኃላፊዎችበየጊዜውይለዋወጣሉ፡፡የጀመረውንሥራሳይጨርስሌላይሾማል፡፡ሕዝብተገቢውንአገልግሎትአላገኘሁምብሎሲማረርይሰማል፡፡እርስዎእንዴይመለከቱታልóሚናሻሪውከኃላፊዎችሥርያሉትካድሬናደህንነትመሆኑነው፡፡ያለችሎታበእከክልኝልከክልህስቦይሾማቸዋል፡፡ግዙፍስህተትሲፈጽሙይሸራቸዋል፡፡በቢሮውናበየክፍሉየተሰባሰቡትምዓላማያሰባሰባቸውሳይሆኑለግልጥቅምየተቀላቀሉናቸው፡፡በተገኘውአጋጣሚሁሉአጭበርብረውናአምታተውየግልሀብታቸውንማከማቸትነው፡፡አንዱየአንዱንገበናስለሚሸፍንየተፈጠረውንሙስናየተፈጠረውንየፍትህመጓደልሌላዘንድአመልክቶማስተካከልአይቻልም፡፡ጥያቄህንለማጠቃለልህዝብተገቢውንአገልግሎትእያገነአይደለም፡፡መፍትሔውሕዝብበመረጠውሰውእንዲተዳደርነፃምርጫእንዲኖርቁርጠኝነትያስፈልጋል፡፡ መከላከያ፣ፖሊስ፣ደህንነትወዘተበአገራዊናህዝባዊፍቅርየተገነባሳይሆንየኢህአዴግንሥልጣንለመጠበቅተደርጐየተገነባናየተዋቀረነውየሚሉወገኖችአለሁ፡፡በእርስዎአመለካከትምንአስተያየትአልዎት በቅርቡሆቴልዎመዘረፉበተለያዩሚዲያዎችተዘግቦተመልክተናል፡፡የምርመራውጤቱምንደረሰ ሌላየደረሰብዎትጥቃትይኖርይሆን ሰሞሉንበአንድጋዜጣእንደተመለከትኩትከሆነ“አቶበረከትስምኦንኬኒያውስጥመጽሐፍእያሳተሙናቸው” ፓርቲያችሁከአንድነትፓርቲጋርቅድመውህደትማድረጉይታወቃል፡፡ከዚህበፊትበርካታፓርቲዎችየዚህዓይነትሂደትይጀምሩናበተለያየምክንያትይከሽፋል፡፡የእናንተውህደትያልተጠናቀቀውእንደተለመደውእንቅፋትገጠሞትይሆን ስለውህደትሲነሳከዚህቀደምአንዳንድፓርቲአመራሮችከሌላፓርቲጋርውህደትከተከናወነበውህዱፓርቲውስጥያለንንየፓርቲሥልጣንእናጣለን፡፡አንዳንዶቹደግሞበፓርቲውውስጥያለኝንቅጥርሠራተኝነትላላገኝእችላለሁ፤በሚልሥጋትየተለያየቅድመሁኔታበማስቀመጥውህደትንያፈርሳሉ፡፡ይከላከላሉሲባልይሰማል፡፡ውህደቱቢፈፀምየፓርቲዎችአመራሮችናአባሎችበአንድነትፓርቲይዋጣልየሚልሥጋትአይፈጥርባችሁምኢህአዴግየተሳሳተውንስህተትእኛመድገምየለብንምብለንእናምናለን፡፡መዋቅሩበጠቅላላስህተትስለሆነበዚህመዋቅርውስጥያሉትበጠቅላላወንጀልኛስለሆኑይወገዱ፤ይበተኑ፤ብለንአናምንም፡፡መዋቅሩንእንደአንድየመንግስትመዋቅርእንቀበለዋለን፡፡በእያዳንዱመዋቅርውስጥያለውንኢፍትሐዊአስተዳደርእንገነዘባለን፡፡በእያንዳንዱወሳኝሥፍራማንእንደተቀመጠናየመወሰንናየማደረግአቅሙንእንረዳለን፡፡በዚህበኩልያለውየተሳሳተእናኢፍትሐዊየሆነአመራርመስተካከልእንዳለበትእናምናለን፡፡የምንታገለውበዚህመዋቅርውስጥበራሱየሚደርሰውንበደልናተጽኖምለማስቀረትነው፡፡በጥቅሉመስተካከልያለበትእንዲስተካከልእንፈልጋለን፡፡በመዋቅርብቻበአመለካከታቸውእጅግየተሳሳተብቻሳይሆንየኢህአዴግንአመለካከትያልተቀበለኢህአዴግንየሚቃወምናየሚታገልፀረህዝብናፀረአገርአድርገውየሚመለከቱአሉ፡፡ይህእንደጥያቄህየተገነቡበትወይምየያዙትየተሳሳተአመለካከትነው፡፡ኢህአዴግንማውገዝሌላነውኢትዮጵያዊነትሌላነው፡፡የኢህአዴግንፖሊሲናእቅድመቃወምናመታገልማለትኢትዮጵያዊነትንመቃወምናመታገልማለትአይደለም፡፡ኢህአዴግንዘላለማዊአይደለም፡፡ኢትዮጵያግንዘላለማዊናት፡፡ወደ10 የዞሯልwww.andinet.org.et 8 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምመዝናኛ
እግዚአብሄርይመስገንእንደምንአመሹአልኳቸው፡፡ጐሽአንተጨዋነህ፡፡“እዚህሠፈርያሉትሰዎችጋርአትግጠም፡፡በተለይከሴቶቹጋርእንዳትውል፡፡ነገረኞችናቸው፡፡አድመኞችናቸው፡፡የዚህሠፈርሴቶችጉድበፌስቡክምተጽፏል፡፡በጊነስቡክምሠፍሯል፡፡አዳሜጉዷንአላወቀች”
አሉኝ፡፡በዚህእድሜያቸውያላቸውቅልጥፍናናንቃትአስገርሞኝበፈገግታእያየኋቸውበአንገቴየእሽታመልስሰጠኋቸው፡፡“ለምንድነውደግሞአንቱያልከኝ፡፡እኔአንቺነኝ፡፡እንደምንአመሸሽእንደምነሽበለኝ፡፡አንቱለአሮጊቶችነው” እያሉእጃቸውንበግራምበቀኝምእየጠቆሙአሳዩኝ፡፡ሁሉምበአንድላይሳቁባቸው፡፡አሁንምኮስተርብለው“ምንያስገለፍጣችኋል፡፡እያንዳደንድሽዕድሜሽንእየቀበርሽእኔንለመሸወድአትሞክሪአውቅሻለሁ” አሉ፡፡አሁንምወደእኔመለስብለው“አትስማቸው፤ከፈለክስለእያንዳንዷአንድበአንድአብጠርጥሬእነግርሃለሁ” አሉኝ፡፡“ፈርታውእኮነው” አለችአንዷ፡፡ሌላዋቀጥላ“አቤትውሸቷአይገርምም” አለች፡፡ሁሉምበአንድላይሳቅ“ኸረየእሷውሸትትላንትናሰውበተሰበሰበበትየባንዲራንቀንሰልፍወጥቼአከበርኩ፤የዘንድሮየመስቀልበዓልንበቤቴደግሼአሳለፍኩኝ፡፡ምናምንያለችስታወራእኔአፈርኩላት” አለችአንዷ“የባንዲራቀንእሷከቤቷመቼወጣችናነውሄጄአከበርኩኝየምትለው” ስትል“መስቀልቤቴደገስኩ” ብላሌላዋአፏንበሁለትእጇስትይዝወሮማሚቴበሁለትእጃቸውወገባቸውንይዘውአንገታቸውንናወገባቸውንእየሰበቁ“እናሽብርተኛተብዬልታሰርልሽ፡፡አዳሜየምትፈልጊውይህንንነው፡፡ማሚቴአራዳናትየለም”
ሲሉሁሉምበአንድላይሳቁባቸው፡፡
ትገዛለህ፡፡በጣምቢበዛ35 ሣንቲምአይበልጥም፡፡የዛሬውዶሮከመልክመልክየለው፡፡ከሥጋሥጋየሚባልነገርአልጣለበትም፡፡ከመሬትብድግብታደርገውገለባነው፡፡ድምጹሲጮህሲያስጠላ፡፡በዚህላይዋጋውን140 ወይም150 ብርይላሉ፡፡ይኸነውዶሮየምትሉት
ዶሮድሮቀረ፡፡” በማለትበንዴትሲያሳርጉሌላውወደሌላኛውጓደኛእየተመለከተድመትብሎይቀጥላል፡፡“ምንድመትአለ ድመትድሮቀረየድሮድመትነብርማለትነው፡፡ስትመለከተውግርማሞገሱንቃቱፍጥነቱጉድነው፡፡አንድኮሽታሲሰማከመቼውዘሎጉብነው፡፡እንኳንአይጥተንቀሳቅሶንፋስለምንተንቀሳቀሰብሎየሚቁነጠነጥነው፡፡የዛሬውድመትከአይጥጋርአብሮተቀምጦየሚበላ፤ከአይጥጋርተቃቅፎየሚተኛነው፡፡ከአይጥቁንጫናቅማልእየተቀበለለባለቤቱያዛውራል፡፡ሰውነቱንስትመለከተውሊሞትየደረሰነው፡፡የሰውነቱክሳትሲያስጠላ፡፡ለነገሩበኑሮውድነቱምንአግኝቶይብላ፡፡ድመትየለም፤ድመትድሮቀረ፡፡”
ብለውመንምሳያርፉሌላውበተራው“ውሻ” በማለትቀጠለ፡፡“ምንውሻአለ ውሻድሮቀረ፡፡የድሮውሻሰውነቱአንበሳነውየሚያክለው፡፡እንኳንየቤቱንየጐረቤቱንአያስነካም፡፡እንኳንሌባወፍበሰማይላይለምንአለፈብሎቁጣውመከራነው፡፡በሰፈሩየማንወንድነውየሚያልፈው፡፡የዛሬውውሻከሌባውም፣ከመንገደኛውም፣ከማንኛውምጋርአብሮበሠላምየመኖርፖሊሲየቀረጸእኮነው፡፡በርላይተኝቶስታልፍእግሩንብትረግጠውእያለቀሰአግሩንየሚሰበስብነው፡፡እንኳንየጐረቤቱንቤትሊጠብቅየገዛቤቱየሚገባውንናየሚወጣውንቀናብሎየማያይነው፡፡ምንውሻአለ ውሻድሮቀረ፡፡” “ልጅ” ሲልላውቀጠለ፡፡“ምንልጅአለ ልጅድሮቀረ፡፡የድሮልጅእንኳንለአባትናእናቱለጐረቤቱምንልታዘዝ ምንልሥራ
እያለይጠይቅነበር፡፡ይህችምራቅሳትደርቅበሩጫሄደህይህንንእዚህቦታአድርስከዚያቦታእንዲህዓይነትነገርይዘህናብለህብትልከውበሩጫብንብሎከንፋስቀድሞይደርሳል፡፡ያንንአድርሶመጥቶአባባጋሽዬምንልታዘዝብሎይጠይቃል፡፡የዛሬልጅከሩቅአባባብሎተጣርቶየሚሳደበውስድብአህያአይችለውም፡፡ኸረ
ኸረጀሮምአይስማ! ምንልጅአለ ልጅድሮቀረ፡፡”
“ፀሐይ” ሲልሌላውቀጠለ፡፡“ምንፀሐይአለ ፀሐይድሮቀረ፡፡” የድሮፀሐይአናትንመሐልለመሐልሁለትቦታክፍልአድርጐይሰነጥቅነበር፡፡የዛሬፀሐይፊትንመለብለብማቃጠልብቻነው፡፡ስንትሰውሰውነቱበፀሐይተቃጥሏል!!
ምንየመለሰችውንቆንጆአበላሽቷትቁጭነው፡፡ምንሆንሽብለህብትጠይቃትየፀሐይአለርጂክትልሐለች፡፡ስንቱወጣትተበላሽቷል፡፡የዘንድሮፀሐይስንትሰውመልክቀይሯል፡፡ምንፀሐይአለ ፀሐይድሮቀረ፡፡”
“መንግሥት” በማለትቀጠለ፡፡አንዱጓደኞቹንበፍርሃት“እየተመለከተወይመንግሥት፡፡መንግሥት” በማለትንግግራቸውንሊቀጥሉሲሉየቤቱእመቤት“አሁንስአላበዛችሁትም እርስዎአይሰለችወትም እናንተሥራየላችሁም በቃከቤቴወጥታችሁተከራከሩ፡፡እኔነገርአልፈልግም” በማለታቸውእየተሳሳቁተበተኑ፡፡
የአደባባይምስጢሮችመቼምበየአካባቢውዞርዞርሲባልየማይሰማየለም፡፡ሰሞኑንከአንድዘመዴጠበልፃዲቅአለብኝናአደራህንእንዳትቀርየሚልጥሪደረሰኝ፡፡ቀንበሥራጉዳይአልተመቸኝምእናአመሻሽላይዘመዴቤትተገኘሁ፡፡ቤትያፈራውንይዘንየዘመድየጐረቤትጫወታደምቋል፡፡በተለይሠፈሩየድሮሠፈርበመሆኑየአካባቢውህብረተሰብበደንብይተዋወቃል፡፡እስከአባትናአያትድረስአብሮየኖረናየሚተዋወቅበመሆኑልብለልብይተዋወቃሉ፡፡ይግባባሉ፡፡በዚያሠፈርጐሰኞችናከፋፋዮችቦታየላቸውም፡፡እንደልብለመጫወትግራናቀኝየምትመለከትበትሠፈርአይደለም፡፡ሁሉምበነፃነትይጫወታሉ፡፡አንዱአንድሐሳብያነሳልሁሉምይስቃል፡፡ጫወታውበዚህሁኔታደምቆሳለአንዷእጇንአጨብጭባ“ማሚቴመጣችመጣችዝምበሉ፡፡አንድምሰውመልስእንዳይሰጣት፡፡አኩርፏት” አለች፡፡ሁሉምዝምአለ፡፡አይኔንወደበሩወረወርኩ፡፡አንድዕድሜያቸውወደ60 ዓመትየሚጠጉደርባባሴትዮዘንፈልዘንፈልእያሉበርላይደረሱ፡፡አንድእድሜው15 ዓመትየሚጠጋወጣትከፊትበፊታቸውቁሞነበር፡፡“ዞርበልአሽከር” አሉኮስተርባለአነጋገር፡፡ወጣቱሳቅብሎመንገድለቀቀላቸው፡፡ቤቱውስጥያሉትንበጠቅላላበአይናቸውዳሰሱት፡፡ሁሉምዝምብሎአል፡፡“እንደምንአመሻችሁ” አሉ፡፡ሁሉምዝምአላቸው፡፡“ሰውሽንኩርትናቃሪያለመቸርቸርዘይትለመግዛትሲደራጅአዳሜበእኔላይተደራጀሽብኝ”? አሉ፡፡ያልቻለውእጁንበአፉእየያዘይስቃል፡፡ብዙዎቹኮስተርብለውያዩዋቸዋል፡፡በድጋሚሁሉንምበአይንካማተሩበኋላአይናቸውእኔላይቆመ፡፡ሲያዩኝእንግዳነኝ፡፡ኮስተርብለውእኔንእየተመለከቱእኔንለብቻዬእየተመለከቱኝ“እንደምንአመሸህአሉኝ”ድሮቀረእድሜያቸውበ0 እና70 ዓመትውስጥየሚገመትነውየዘመኑነገርሁሉአይጥማቸውም፡፡አንዱምነገርጥሩነውብለውአያስቡም፡፡ባህሪያቸውንያወቁወጣቶችሰብሰብብለውእሳቸውየገቡበትመጠጥቤትወይምመዝናኛገብተውግራናቀኝተቀምጠውክርክርቢጤይከፈታሉ፡፡እሳቸውወዲያውኑዘለውጣልቃይገቡና“ኤዲያዛሬየታለ ሁሉነገርድሮቀረ” ይሉናኃይለቃልይመልሳሉ፡፡ከወጣቶቹየሚጠበቀውየአንድነገርስምመጥራትብቻነው፡፡የመጀመሪያውወጣትዶሮበማለትከመጀመሩእሳቸውቀድመው“ዘንድሮምንዶሮአለ ዶሮድሮቀረ፡፡” የድሮዶሮበአንድእጅአይነሳም፡፡ሁለትእጅአንስተህክብደቱንብትለካውክንድህሊገነጠልይደርሳል፡፡መርጠህአገላብጠህስሙኒ/25 ሣንቲምእማማማሚቴና“ሽብርተኝነት”ሁለትለአንድፊልምሊመረቅነው
በእርግጥፊልምፕሮዳክሽንፕሮዲውሰርነትናበብዜፊልምፕሮዳክሽንየተዘጋጀውበደራሲክርስቲያሩንበዳሬክተርሴምአማኑኤልየተሰራው“ቤቴልሄም” አዲስልብአንጠልጣይየቤተሰብፊልምጥቅምት25
ቀን2004 ዓምበመላውአዲስአበባበሚገኙየግልናየመንግስትሲኒማቤቶችእንዲሁምጥቅምት26 ቀንበክልልከተሞችበተመሣሣይእንደሚመረቅአዘጋጆቹለዝግጅትክፍላችንገልፀዋል: በፊልሙላይተዋንያንአርቲስትሰለሞንቦጋለ፣ሸዊትከበደ፣ሜሮንጌትነት፣ማርታሰለሞን፣ኤፍሬም፣ልሣኑ፣ሒሩናኪሮስናሴምአማኑኤልጨምሮከ00 በላይወጣትናአንጋፋባለሙያዎችሰርተውበታል፡፡ፊልሙንሰርቶለማጠናቀቅአንድዓመትጊዜሲወስድከ50 ሺህብርበላይእንደወጣበትናየፊልሙርዝመት1፡8 ደቂቃጊዜይወስዳል፡፡የፊልሙታሪክአንዲትየ2 ዓመትታዳጊህፃንአባቷከሚደርስበትአስቸጋሪህመምአባቷንለማዳንየምትከፍለውንመስዋዕትነትንየሕይወትውጣውረድያሣያል፡፡ይኸውፊልምከተመረቀበኋላበህዳርወርበሁሉምሲኒማቤቶችለተመልካችእንደሚቀርብአዘጋጆቹአክለውገልፀዋል፡፡በአቦከርፕሮሞሽንአዘጋጅነትለተከታታይ4 ቀናትየቆየባዛርከመስከረም25 ቀን2004
ዓምየመንግስትኮሚኒኬሽንጉዳዮችሚኒስትርዴታአቶአለማየሁእጅጉመርቀውከፍተዋል፡፡በዝግጅቱታዋቂግለሰቦችከፍተኛየመንግስትስራኃላፊዎችየስነፅሁፍባለሙያዎችየኢትዮጵያደራሲያንማህበርፕሬዝዳንትአቶጌታቸውበለጠጨምሮጥሪየተደረገላቸውግለሰቦችተገኝተዋል፡፡በዚህኤግዚብሽንየሕትመትናኢንፎርሜሽንኮሚኒኬሽንኢንድስትሪየእድገታችንማብሰሪያናቸው፡፡የህዳሴያችንመሣሪያዎችናቸው፡፡በሚልመሪቃልአውደርዕዩለግንዛቤማስጨበጫእንደተዘጋጀአዘጋጅቹናግልፀው፤ከ4 በላይበሕትመትላይየሚሰሩድርጅቶችናጋዜጦችበኢግዚብሽኑተሣታፊሆነዋል፡፡በቀጣይነትምባዛሩበርካታተሣታፊዎችእንደሚያሣትፍገልፀዋል፡፡በኢትዮቭዥንኢንተርቴመንትፕሮዲውሰርነትበደራሲሽፈራሁመኰንንበዳሬክተርመስፈንጣፋናዮሐንስዳምጤየተዘጋጀውየፍቅርኮሜዲፊልም“ሁለትለአንድ” የፊታችንሐሙስጥቅምት2
ቀን2004 ዓምበአዲስአበባትያትርባህልአዳራሽ(መዘጋጃ ታዋቂግለሰቦች፣አርቲስቶች፣ጋዜጠኞችጥሪየተደረገላቸውየኪነጥበብወዳጅበተገኙበትበድምቀትይመረቃል፡፡በዚህፊልምላይተዋንያንሊዲያጥበብ፣አማረክፍሉ፣ሄኖክመውደድ፣ፀጋንጉሱ፣ሣምሶንግርማ፣መኰንንላዕከ፣ወንደሰንብርሃኑ(ደኮሌ ሰብለተፈራ፣ጀንበርአሰፋከ0 በላይወጣትናአንጋፋተዋያኖችተውነውበታል:
ፊልሙ1፡0 ደቂቃጊዜሲወስድሰርቶለማጠናቀቅአንድዓመትከ ወራትጊዜፈጅቷል፡፡የወጣበትወጭም375 ሺህብርእንደፈጀናየፊልሙታሪክሁለትየልብጓደኛሞችበዩኒቨርስቲቆይታቸውአንዲትቆንጆወጣትያፈቅሩናሁለቱምልጅቷንለራሣቸውለማድረግየሚከፍሉትመስዋዕትነትውጣውረድንያሣያል፡፡
ቤቴልሄምፊልምበቅርብለዕይታይበቃል1ኛውኢንተርኢትዮየህትመትኤግዚብሽንቀረበ“ሰውሽንኩርትናቃሪያለመቸርቸርዘይትለመግዛትሲደራጅአዳሜበእኔላይተደራጀሽብኝ”? አሉ፡፡ያልቻለውእጁንበአፉእየያዘይስቃል፡፡ብዙዎቹኮስተርብለውያዩዋቸዋል፡፡በድጋሚሁሉንምበአይንካማተሩበኋላአይናቸውእኔላይቆመ፡፡ሲያዩኝእንግዳነኝ፡፡ኮስተርብለውእኔንእየተመለከቱእኔንለብቻዬእየተመለከቱኝ“እንደምንአመሸህአሉኝ” እግዚአብሄርይመስገንእንደምንአመሹአልኳቸው፡፡www.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 92ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
ኪነጥበብ
ስለሚባለውፅንሰሃሣብነው፡፡ፅንሰሃሳቡንተግባርላይበማዋልአገራቸውንናሕዝባቸውንከድሕነትነፃእንዳወጡስለሚነገርላቸውየምስራቅእስያአገራትንከኢትዮጵያጋርበማነፃፀርሃሳባቸውንሰንዝረዋል፡፡ከአስርዓመታትበላይየምስራቅእስያአገራትኃላፊሆነውበዓለምባንክውስጥበመስራታቸውአገሮቹንበደንብእንደሚያውቋቸውከገለፁበኋላ፤የነዚህአገራትናየኢትዮጵያነባራዊሁኔታበጣምየተለያየመሆኑንተናግረዋል፡፡እንደሳቸውአገላለፅበምስራቅእስያዎቹአገራትተዘርግቶየነበረውስርዓትየሕዝብንተሳትፎይጋብዝእንደነበርአስታውሰዋል፡፡በልማታዊመንግሥትንድፈሃሣብመሠረትድሕነትንለማጥፋት፣ዘላቂልማትናእድገትበአንድአገርለማምጣትመንግሥትበኢኮኖሚውውስጥላቅያለሚናሊኖረውእንደሚገባከተቀበለበኋላጠንካራየሕዝብተሳትፎምለስኬቱወሳኝመሆኑንእንደሚገልፅአብራርተዋል፡፡በዚህምምክንያትበምስራቅእስያአገራትንድፈሃሣቡተጨባጭለውጥእንዳመጣየተናገሩትዶርአክሎግቢራራኢትዮጵያውስጥግንበጭራሽሊሠራእንደማይችልአስረድተዋል፡፡ለዚህድምዳሜያቸውካቀረቧቸውምክንያቶችመካከልበኢትዮጵያተመስርቶያለውየአንድፓርቲፍፁምፖለቲካዊናኢኮኖሚያዊየበላይነት፣የበርካታኢትዮጵያውያንወደስደትለመግባትመጓጓት(በተወሰነደረጃሥራአጥነትየፈጠረውነው፣ኢህአዴግየዘረጋውየአፈናሥርዓት፣ኢሕአደግየተከተለውሲቪልሠራተኛውንበግድአባልየማድረግዘመቻ. . . መሆናቸውንገልፀዋል፡፡ምሁሩእንዳስረዱትእነዚህየተጠቀሱትምክንያቶችሕዝቡኢሕአዴግንደግፎንቁተሳትፎእንዲያደርግየሚያበረታቱሳይሆን፣እንዲያውምጭራሹኑተቃራኒውጤቶችየማምጣትአቅምእንዳላቸውአስረድተዋል፡፡
ሊበራሊዝምአራማጆችጋርማያያዙንተችተዋል፡፡ከዚያይልቅአጠቃላይኢኮኖሚውችግርላይመሆኑንተቀብሎየመፍትሄሃሳብየሚሰነዝሩወገኖችንማዳመጥመንግሥትእንዳለበትአስገንዝቦል፡፡2.ረሃብበከተማናበገጠርጽሑፍአቅራቢውዛሬበኢትዮጵያከተማናገጠሮችሥርየሰደደርሃብመኖሩንተናግረዋል፡፡የኦክስፋምንጥናትጠቅሰውበዘመነኢሕአደግየተከሰቱት(እየተከሰቱላሉት
ርሃቦችዋነኛውምክንያትየፖሊሲችግርመሆኑንገልፀዋል፡፡በተለይየፓርቲውግብርናመርየኢኮኖሚፖሊሲአርሶአደሩንማዕከልማድረጉንበተደጋጋሚቢነገረንም፤አርሶአደሩንበተደጋጋሚከተከሰቱትየርሃብጉዳቶችሊታደገውአለመቻሉየፖሊሲውንስህተትመሆንእንደማረጋገጫአቅርበውታል፡፡3.ሥራአጥነትበተለይበወጣቶችአካባቢአንድየጠቀሱትጥናትእንዳመላከተው46% የሚሆኑትየኢትዮጵያወጣቶችሥራአጥመሆናቸውንያሳያል፡፡የዚህምውጤትበርካታወጣቶችአገራቸውንጥለውለመሰደድምክንያትእንደሆነጠቅሰው፤6%
የሚሆኑትየኢትዮጵያወጣቶችዛሬውኑአገራቸውንጥለውለመሰደድዝግጁመሆናቸውንያመላከቱጥናቶችመኖራቸውንገልፀዋል፡፡ኢሕአዴግወደስልጣንከመጣየተወለዱኢትዮጵያውያንቁጥርአርባሚሊዮንመድረሱወደፊት(ከአሁኑመላካልተፈለገለት የወጣቶችሥራ
አጥነትውስብስብማሕበራዊችግርሊፈጥርእንደሚችልፍርሃታቸውንገልፀዋል፡፡ለዚህፍርሃታቸውምየጠቀሱትማስረጃእንደሚያሳየውአሁንዘጠናሚሊዮንለሚገመተውየኢትዮጵያሕዝብበቂምግብናሥራማቅረብያቃተው፤በ050 ዓምወደ278 ሚሊዮንይሆናልተብሎለሚገመተውሕዝብ“ምንማድረግእንችላለን?” ሲሉጠይቀዋል፡፡4.ከፍተኛገቢበጥቂቶችእጅመያዙአንድጥናትጠቅሰውዶርአክሎግእንዳስረዱትኢትዮጵያበሃብታሞችናበድሃዎችመካከልያለውየገቢልዩነትከፍተኛከሆነባቸውአገሮችአንዷመሆኗንተናግረዋል፡፡የዚህምክንያትምእንደገለፁትየኢትዮጵያኢኮኖሚነፃናውድድርአልባመሆኑ፣ከገዢውፓርቲጋርቁርኝትያላቸውግለሰቦችናድርጅቶችበፍፁምየበላይነትስለተቆጣጠሩትእንደሆነገልፀዋል፡፡የዚህምአጠቃላይውጤቱድሆችየበለጠድሃ፣ሃብታሞችየበለጠሃብታምእየሆኑናመካከለኛውመደብሊያድግባለመቻሉወደድሃውመደብመሳቡመሆኑንገልፀዋል፡፡5. ሥርየሰደደሙስናየሙስናመኖርአለመኖርበአንድአገርከኢኮኖሚናየፖለቲካአመራርተለይቶሊታይየሚችልአለመሆኑንገልፀዋል፡፡በአብዛኞቹየአፍሪካአገሮችመሪዎችየፖለቲካስልጣናቸውንተጠቅመውሃብትእንደሚያጋብሱጥናቶችንጠቅሰውከተነተኑበኋላ፤በኢትዮጵያምሙስናናአመራርየተቆራኙመሆናቸውንተናግረዋል፡፡በተጨማሪምበኢትዮጵያሙስናንበቀላሉለማስወገድየማይቻለውኢሕአደግእንደፖለቲካፓርቲናእንደመንግሥትተለያይቶመቀመጥባለመቻሉመሆኑንምሳሌበመጥቀስአብራርተዋል፡፡የጠቀሱትምሳሌምከዓመታትበፊትለመንግሥትተሰጥቶየነበረንየእርዳታገንዘብኢሕአዴግለምርጫቅስቀሳማዋሉንነው፡፡6. ከሕግአግባብውጭገንዘብወደሌሎችአገራትማስወጣትባለፉትሃያዓመታትከኢትዮጵያከህግአግባብውጭከስምንትቢሊዮንዶላርበላይወደውጭመውጣቱንጠቅሰዋል፡፡የአይኤምኤፍንጥናትበመጥቀስኢትዮጵያከተለያዩምንጮችይፋዊየሆኑአስራሦስትቢሊዮንዶላርእርዳታስታገኝ፣ይፋዊያልሆኑየገንዘብእርዳታዎችደግሞየዚህንሦስትናአራትእጥፍሊሆንእንደሚችልይህውጥናትእንደሚገልፅአብራርተዋል፡፡ሌሎችጥናቶችደግሞከዚህየእርዳታገንዘብውስጥወደሰላሳበመቶየሚሆነውገንዘብለሙስናተጋልጧልተብሎእንደሚታመንአስረድተዋል፡፡የዚህገንዘብምዋነኛመዳረሻየሩቅምስራቅአገራትባንኮችሲሆኑየአውሮፓናየአሜሪካንምባንኮችእጃቸውንፁህነውብሎለመከራከርምአዳጋችመሆኑንገልፀዋል፡፡በእለቱመነሻሀሳባቸውንበዚህሁኔታከሰነዘሩበኋላመድረኩለጥያቄናመልስክፍትተደርጓል፡፡እጅግበጣምብዙሰዎችየተለያዩጥያቄዎችንያነሱሲሆንዋናዋናዎቹጥያቄዎችናየሰጧቸውንመልሶችእንደሚከተለውቀርበዋል፡፡“ኢትዮጵያየፖሊሲፖለቲካችግርእንጂየተማረየሰውኃይል፣የተፈጥሮኃብትናቁርጠኝነትአላጣችምየሚለውንየዶርአክሎግቢራራንኃሳብሙሉበሙሉእቀበላለሁ”
ያሉትአቶያዕቆብልኬ“ነገርግንአሁንያለውየዋጋግሽበትወዴትእንደሚያመራያለመነሳቱውሱንነው” በማለትሃሳብሰንዝረዋል፡፡ምሁሩምየተነሳውንአስተያየትናጥያቄበመቀበልበተዘዋዋሪየሰዎችለስደትመዘጋጀትና2
ሚሊዮንየደረሰውየኢትዮጵያዲያስፓራመልስይሆናልብለዋል፡፡በሌላመልኩአንድወጣት“የመጣሁትበወቅቱየእርሻመሬትበማጣቴሆኖእንደእድልግንያቋረጥኩትንትምህርትለመጨረስችያለሁ፤ይሁንእንጂከአዲስአበባዩኒቨርሲቲበዲግሪተመርቄስራበማጣቴእጅግተቸግሬአለሁ፡፡ገበሬየነበሩጓደኞቼግንረሃብየለብንምብለውኛል፤ስለዚህምንይላሉለተባሉትጥያቄዶርአክሎግሲመልሱ“ይህየብልጭልጭኢኮኖሚመገለጫነው፤የተወሰኑትእጅግእያገኙሌሎችምንምእያጡሲሄዱ፣ያኔኢኮኖሚውየፖሊሲችግርእንዳለበትማየትይቻላል” ብለዋል፡፡ብሥራትወሚካኤልሦስትትኩረትያገኙጥያቄዎችንየጠየቀሲሆንበተለይ“11.528 ቢሊየንየአሜሪካንዶላርባለፉት2ዐዓመታትያለአግባብከሀገርስለመውጣቱበመታወቁይህንተጨባጭመረጃበምንመልኩማግኘትይቻላል፤ለማስመለስምንትረዱናላችሁ” የሚልሲሆንዶሩሲመልሱ“ስለዚህመጨነቅአይገባችሁም፤የሙባረክንታሪክስለምታውቁትየምነግራችሁነገርየለም”
በማለትታዳሚውንፈገግአሰኝተዋል፡፡በሌላበኩል“እናንተዲያስፓራዎችለሀገራችሁምንአደረጋችሁ” የሚልጥያቄየቀረበሲሆን“የኢትዮጵያንየዘርግንድየምንቆጥርሰዎች5 ሚሊዮንኢትዮጵያውያንንበምንልከውገንዘብወደተሻለሕይወትአምጥተናል” ሲሉመልሰዋል፡፡የአንድነትምሊቀመንበርዶርኃይሉአርአያ“በመሬትቅርምቱጉዳይኢህአደግንለመውቀስየሌሎችሀገራትንየሊዝዋጋማወቅአይሻልምወይ” ያሉሲሆንምሁሩ“በብራዚልናበአርጀንቲናአንድሄክታርመሬትከ ሺህእስከ6 ሺህየአሜሪካንዶላርየሚያወጣሲሆንየኢትዮጵያለምናድንግልመሬትበሄክታርእስከአስርብርይገኛል፤የቁጥሩንብዜትአናንተውመሥራትትችላላችሁ”
በማለትአስደንጋጭቁጥርአሳየተዋል፡፡ሌላውየዚህተቃራኒዶርአክሎግቢራራራሳቸውያመጡትጥያቄአዘልአስተያየትሲሆን“50,000 ዶላርቢኖረኝበጋና3
ክፍልያለውጥሩቤትበሰፊመሬትላይእሰራለሁ፤የጋናንአይነትእድገትአላትበሚልመንግሥትበሚነግረንኢትዮጵያምንአይነትመሥራትእችላለሁ” ካሉበኋላ“ኢኮኖሚስትጓደኞቼሳማክራቸውስቀውብኛል” ብለዋል፡፡ለውጭኢንቨስተሮችከሚቸረውናበካድሬዎችቅርምትየሀብትምንጭከሆነውበተቃራኒ“በ0,000 ብርእንኳንቤትመሬትበሊዝለመጫረትገጠርቢሄዱምበዚህዋጋአያገኙም፡፡” ያላቸውደግሞብሥራትወሚካኤልነበር፡፡መንግሥትእንደሚለው“የልማታዊመንግሥትትንተናእውንይሳካይሆን” ለሚለውጥያቄሲመልሱ“ቢሮክራሲውየታማኝነትውለታየሆነበት(not
Meritocratic)፣46 ፕርሰንትዜጋዋለስደትያሰፈሰፈባትሀገር፣ሙስናከመንግሥትሥርዓትእኩልየራሱንሥርዓትየዘረጋበትፖለቲካ፣የዋጋግሽበትጣሪያየነካባትሀገርበምንምመልኩይህንአታሳካም፤ኢትዮጵያውስጥያለውሁኔታያስጨንቀኛል” ብለዋል፡፡“በመሆኑምየሥራእድልአናየቴክኖሎጂሽግግርብሎመሬቱበርካሽዋጋቢቸረችርምበሄክታርከ.005 በታችሰዎችየሥራእድልእንዳላቸውናየቴክኖሎጂሽግግሩምቢሆንየሚያመረቃአይደለም” በማለትደምድመዋል፡፡አንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲአንድነትበጽሕፈትቤቱበመደበኛነትበወቅታዊጉዳዮችላይከሕዝብጋርየሚያደርገውውይይትባለፈውእሁድምተካሂዷል፡፡በዕለቱለመወያያነትየዋለውርዕስላይየጥናትወረቀትከአሜሪካበስካይፒያቀረቡትዶርአክሎግቢራራናቸው፡፡“ወቅታዊውየኢትዮጵያየኢኮኖሚሁኔታ”
በሚልርዕስየሰጡትየጥናትወረቀትከፍተኛመነቃቃትበመፍጠሩ፤ታዳሚዎቹበከፍተኛተሳትፎምላሽሠጥተዋል፡፡የወቅቱንየኢትዮጵያንኢኮኖሚሁኔታሲገልጹትም“ብልጭልጭ” ብለውታል፡፡ህንፃእናመንገድሲሰራይታያል፤ሕዝቡግንበኑሮውድነትእናበግሽበትይሰቃያልለማለትነው፡፡በቦታውተገኝተውየነበሩትሰለሞንስዩምእናተስፋዬደጉቀጣዩንዘገባአጠናቅረዋል፡፡
ዶርአክሎግቢራራታዋቂየኢኮኖሚክስምሁርሲሆኑበአሁኑሰዓትበአሜሪካንአገርኑሯቸውንመስርተውይገኛሉ፡፡በዓለምባንክውስጥለበርካታዓመታትከማገልገላቸውምበላይበርካታመፅሐፍትንአሳትመዋል፡፡በኢኮኖሚክስየከፍተኛእውቀትባለቤትየሆኑትእኚሁምሁርበኢትዮጵያየኢኮኖሚሁኔታላይበርካታምርምሮችንበማድረግብዙመጣጥፎችንናመፅሐፍትንለሕትመትአብቅተዋል፡፡በቅርቡከሁለትወራትበፊትበታተመውመጽሐፋቸው፣ዛሬበአገራችንእየተለመደየመጣውንሰፋፊየእርሻመሬቶችንለውጭሃገርኩባንያዎችናአገራትከሃያአምስትእስከዘጠናዘጠኝዓመታትበኪራይየማስተላለፍአሰራርንበተጨባጭመረጃዎችላይበመመስረትተችተውፅፈዋል፡፡ዶርአክሎግየኢትዮጵያንአጠቃላይየኢኮኖሚሁኔታበቅርበትእንደሚከታተሉ፣እንደሚተነትኑናየመፍትሄሃሣቦችንምእንደሚያቀርቡእሁድጠዋትካቀረቡትየጥናትወረቀትናከታዳሚውለተሰነዘሩትጥያቄዎችከሰጧቸውምላሾችለመዳትይቻላል፡፡እሁድጠዋትዶርአክሎግየጥናትወረቀታቸውንማቅረብየጀመሩትአጠቃላዩንየኢትዮጵያንኢኮኖሚበመገምገምነበር፡፡እንደእሳቸውአገላለፅየኢትዮጵያኢኮኖሚፖለቲካዊውእውነታከፍተኛጫናየሚያሳድርበትነው፡፡ገዢውፓርቲየአገሪቷንፖለቲካለብቻውበመቆጣጠሩምክንያትኢኮኖሚውንምብቻውንየሚይዝበትመሆኑንገልፀዋል፡፡የዚህምውጤቱበአንድበኩልየዕዝኢኮኖሚየሚመስልየመንግሥትየኢኮኖሚአውታሮችንሲቆጣጠር፤በሌላበኩልደግሞኢኮኖሚውአድጓልእየተባለተጠቃሚዎቹግንከፓርቲውጋርቁርኝትያላቸውግለሰቦችመሆናቸውንተናግረዋል፡፡ምሁሩእንዳስረዱትኢትዮጵያየኢኮኖሚእድገትእያስመዘገበችመሆኗንተቀብለው፤የእድገትመጠኑግንኢሕአደግእንዳለው11% ሳይሆን7.5% መሆኑንየአይ፣ኤም፣ኤፍንዘገባንጠቅሰውአስረድተዋል፡፡ሌላውሃሣብየሰጡበትጉዳይ“ልማታዊመንግሥት”ስድስቱአስፈሪናትላልቅችግሮችዶርአክሎግቢራራአጠቃላዩንየኢትዮጵያንወቅታዊየኢኮኖሚሁኔታንበመጠኑከዳሰሱበኋላበቀጥታየገቡት“ስድስቱአስፈሪናትላልቅችግሮች” ብለውበጠሯቸውዋናዋናዎቹየወቅቱየአገራችንየኢኮኖሚጉዳዮችነው፡፡1. የኑሮውድነትናየዋጋግሽበትየተለያዩየጥናትውጤቶችንናየዓለምአቀፍድርጅቶችንዘገባዎችበመመርኮዝሃሣባቸውንአቅርበዋል፡፡በቅርቡየወጡትንየአይኤምኤፍንናየዓለምባንክንሪፖርቶችጠቅሰውአጠቃላይኢኮኖሚውአደጋእንደተጋረጠበትናመንግሥትአስቸኳይየኢኮኖሚየማሻሻያዕቅዶችንነድፎመንቀሳቀስእንደሚገባውሁለቱምድርጅቶችምክርለግሰውእንደነበርአስታውሰው፤መንግሥትእርምጃአለመውሰዱንተችተዋል፡፡በተለይተሰናባቹየዓለምባንክየኢትዮጵያወኪልየአገሪቱየኢኮኖሚፖሊሲበድጋሚመታየትእንዳለበትበመፃፉጠቅላይሚኒስትርመለስዜናዊየሰጡትምላሽ“ኢትዮጵያለቅቆሊሄድስለሆነየፃፈውነው” የሚልእንደነበርይታወሳል፡፡በተጨማሪምዶርአክሎግኢህአዴግበሰፊውእየሄደበትያለውንየፓርቲውንየኢኮኖሚፖሊሲተቺዎችንከኒዮብልጭልጭኢኮኖሚwww.andinet.org.et 10 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምዜና
የዋጋግሽበቱናየዋጋንረቱመቆሚያሊበጅለትአልቻለም፡፡ይህየሚያሳየውበሥልጣንላይያለውኢህአዴግአገሪቱንመምራትአለመቻሉንየሚያረጋግጥነው፡፡ኢህአዴግዛሬአገሪቱንእየመራያለውፖለቲካውን፣ኢኮኖሚንመምራትችሎአይደለም፡፡እየገዛንያለውበጡንቻነው፡፡ህዝብንማድመጥናማየትአይፈልግም፡፡ምሁራንንአይስማም፡፡ምሁራንንከማድመጥይልቅበያዘውሚዲያናበአፍቃሪዎቹማንቋሸሽናየማጥላላትዘመቻያከናውናል፡፡እውነትንለማስተባበልተብሎለሐሰትፕሮፓጋንዳየሚወጣውየአገሪቱገንዘብዛሬበችግርለሚሰቃየውዜጋችንቢውልኃላፊነትየሚሰማውመንግስትባህርይነበር፡፡በእውነትዛሬለልመናወደጐደናየሚወጡትንህፃናትናአረጋዊያንእጅግያሳዝናል፡፡እንዴትመለመንእንዳለባቸውእንኳንአያውቁም፡፡ቤተሰባቸውናራሳቸውበረሃብበመስቃየቱእንዴትእየተሳቀቁእንደሚለምኑማየትያሰቅቃል፡፡ከአዲስአበባሳይወጣ200-300 ሜትርበእግርቢጓዙግልጽነው፡፡ከሚለምኑትአረጋዊአንዱንናሁለቱንቢያነጋግሩበኢትዮጵያዊነትዎያዝናሉ፡፡ዘመነኞቹይህንቃልመስማትአይፈልጉም፡፡መኖሩንምየሚያምኑአይመስሉኝም፡፡ምክንያቱምየቤታቸውቋትተትረፍርፏል፡፡የቅንጦትኑሮእየኖሩነው፡፡ከህዝብየተነጠሉስለሆኑአያውቁትም፡፡ቢነገራቸውምየተለመደውንየተቃዋሚዎችየፈጠራወሬነውከማለትአይመሱም፡፡መፍትሄውኢህአዴግቆምብሎማሰብአለበትእላለሁ፡፡ለሥልጣኑከመጨነቅይልቅየህዝብናየአገርጉዳይሊያሳስበውይገባል፡፡እንደመንግስትኃላፊነትመውሰድአለበት፡፡አማካሪዎቹየአገሪቱኢኮኖሚገጽታበትክክልመገንዘብየቻሉአይመስለኝም፡፡በዓለምገበያእየተሳበበነው፡፡የዓለምገበያእየተረጋጋነውየነዳጅዋጋወርዶአንድበርሜልድፍድፍ105 ደርሷል፡፡የአገርውስጥየነዳጅደግሞያለማቋረጥበየጊዜውይጨምራል፡፡ሲቀንስምይጨምራል፡፡ህዝብእንዴትአድርጐኑሮንይቋቋም
ከገፅ7 የዞረከገፅ1 የዞረብለንእናምናለን፡፡ዛሬውህደትየግለሰቦችወይምየፓርቲዎችጥያቄናፍላጐትአይደለም፡፡የውህደትጥያቄየህዝብጥያቄነውብለንእናምናለን፡፡የውህደትንጥያቄአለመቀበልየህዝብንጥያቄአለመመለስነውብዬአምናለሁ፡፡ያሉትንጥቃቅንችግሮችእንደመሠረታዊችግርእየወሰዱውህደትንላለመፈጸምቅድመሁኔታበማስቀመጥዋናውንአንኳርጉዳይአለመፈፀምበታሪክምበሞራልምያስጠይቃል፡፡ የወቅቱንየኑሮውድነትእንዴትእንዴትይገልጹታል፡፡መፍትሄውስምንድነው
እያሉነውይባላል፡፡እናንተስምንትላላችሁ
በእርግጥኢህአዴግየሚያሳስበውናየሚያስጨንቀውየአገርናየህዝብጉዳይሳይሆንየሥልጣኑጉዳይነው፡፡ሥልጣኑንላለማጣትየማይፈነቅለውድንጋይየለም፡፡ህዝብንለማድመጥፖሊሲውንለመፈተሽ፣የሙሰኞችንበርለመዝጋት፣ተገቢውንሰውበተገቢውቦታለማስቀመጥወዘተ… ፍላጐትየለውም፡፡ህገመንግስታዊድንጋጌየሆነውንየመድብለፓርቲሥርዓቱንጥያቄውስጥእያስገባውነው፡፡የመድብለፓርቲሥርዓትማለትየተለያዩአማራጭሐሳቦችየሚስተናገዱበትየሚንሸራሸሩበትነው፡፡የአንድፓርቲናአጋሮቹብቻእውንየሚሆንበትየተለየሐሳብህዝብዘንድእንዳይደርየሚታገድበት፣ህዝብአማራጭሐሳቦችንእንዳይሰማየሚከለክልበትማለትአይደለም፡፡በመድብለፓርቲሥርዓትየሚያምንድርጅትእኔካልተመረጥኩእኔካልመራውሞትናሽረትነውየሚልአቋምመያዝየለበትም፡፡ለህዝብድምጽ፣ለህዝብውሳኔመገዛትይጠበቅበታል፡፡ሕዝብአልፈልግህም፡፡እኔየምፈልገውይህኘውንሐሳብናአማራጭነውካለበፀጋመቀበልአለበት፡፡እኛየምናምነውየምርጫአሸናፊነትወይምሞትብለንአይደለም፡፡ህጋዊናሠላማዊበሆነሁኔታአማራጫችንንለህዝብእናቀርባለን፡፡የህዝብንውሳኔእንቀበላለን፡፡ምርጫነፃ፣ዲሞክራሲያዊናፍትሐዊእንዲሆንእንፈልጋለን፡፡በገለልተኛየምርጫአስፈጻሚመመራትአለብንብለንእናምናለን፡፡የኢህአዴግካድሬናደህንነትእጁንከምርጫአስፈጻሚነትእንዲያነሳእንጠይቃለን፡፡እያንዳንዱየምርጫጣቢያበነፃየምርጫአስፈጻሚ፣በገለልተኛየህዝብታዛቢካልተደራጀየተቃዋሚታዛቢዎችበነጻነትምርጫውንመከታተልካልቻሉ፣ምርጫውመቼምዓለምአቀፍመስፈርቱንአያሟላም፡፡እንደተለመደውምርጫውየይስሙላይሆናል፡፡ኢህአዴግበቅርቡከተደረገውየዛቢያምርጫሊማርይገባዋል፡፡በዛምቢያየገዢውፓርቲውበተቀናቃኙፓርቲ43% አብላጫድምጽሲሸነፍየገዢውፓርቲመሪውጤቱንሲቀበሉ“ሕዝቡተናገረ፡፡እኛምአዳመጥነው” ነውያሉት፡፡ኢህአዴግምይህንንእንዲልእንፈልጋለን፡፡
ኢህአዴግምንምሠራምንምህዝብጠንቅቆያውቀዋል፡፡የአዲስአበባህዝብምይሁንየመላውአገሪቱህዝብየኢህአዴግንአመራርናፖሊሲለ0 ዓመትአይቶታል፡፡የሕዝብንኑሮውንአረንቋውስጥከቶታል፡፡የኢህአዴግባለሟሎችህይወትዳግምእየተመጠቀህዝብበረሃብእየተሰቃየነው፡፡20 ዓመትሙሉከሥራውናከመኖሪያውቤቱያፈናቅላል፡፡ኢህአዴግህዝብንየሚያከብረውህዝብየሚያውቀውየምርጫሰሞንብቻነው፡፡ከምርጫውማግስትአይደለምህዝብየራሱንየምርጫአስተባባሪዎችዞርብሎአያያቸውም፡፡በሕዝብላይየጭቃጅራፉንያነሳል፡፡ዜጐችንያለርህራሄሲያፈናቅልኃላፊነትአይሰማውም፡፡ስንትዓመትለአገራቸውናለሞያቸውደፋቀናያሉትንዜጐችአባሮቤተሰባቸውንለረሃብናእርዛትዳርጐአባሎቹንያለችሎታውይቀጥራል፡፡ዜጐችተገቢውንአገልግሎትአየገኝም፡፡በዚህናበበርካታችግሮችምክንያትኢህአዴግምንጊዜምተመራጭፓርቲአይደለም፡፡ኢህአዴግህዝብእንደማይመርጠውስለሚያውቅምናልባትአዲስየማጭበርበሪያዘዴሊቀይስይችላል፡፡የተለመደውን5 ለአንድየቁጥጥርሥልት/ጥርነፉ መረብዘርግቶዜጐችየሚፈልጉትንናየሚያምኑበትንእንዳይመርጡሊያደርግይችላል፡፡ህዝብንአንድጊዜ፣ሁለትጊዜ፣መዋሸትወይምማታለልይቻልይሆናል፡፡ኢህአዴግአራትጊዜዋሽቶታል፡፡ህዝብምእስቲእድልእንስጣቸውብሎከበቂበላይጊዜስቷቸዋል፡፡ዛሬሕዝብኢህአዴግንበቃህየሚልበትወቅትላይደርሷል፡፡ይበጀኛልየሚለውንየሚመርጥበትጊዜነው፡፡ስለዚህይህንንበመረዳትእኛምየራሳችንንሥራእየሠራንነው፡፡የማደራጀትናህዝቡእንደ97 የምርጫእንቅስቃሴእንዲነሳሳእየቀሰቀስንነው፡፡ፓርቲችንያለምንምጥርጣሬይመረጣልብለንእናምናለን፡፡
ጉዳዩየሕዝብነው፡፡ወሳኙምህዝብነው፡፡አንገትአቀርቅሮከንፈርመምጠጥችግሩንአይፈታም፡፡እያንዳንዱዜጋከእኔምንይጠብቃልብሎማሰብይጠበቅበታል፡፡ከፓቲዎችናከፓርቲመሪዎችተዓምርመጠበቅየለበትም፡፡በትግሉመስዋዕትነትበሚከፍሉትላይጣትበመጠቆምራስንከተጠያቂነትማውጣትየተሳሳተአመለካከትነው፡፡ለአሉባልታናለከፋፋይሐሳብበርንከፍቶትግሉንማዳከምከታሪክናከሞራልምተጠያቂነትአያድንም፡፡ትግልመቆሚያየለውም፡፡በጊዜሊወስንአይችልም፡፡በርካታፈታኝነገርሊገጥምይችላል፡፡አንድየፓርቲአመራርወይምአንድታዋቂተቃዋሚከትግሉቢወጣወይምየአቋምለውጥቢያመጣተስፋመቁረጥየለበትም፡፡በተወሰኑጥቂትግለሰቦመስዋዕትነትውጤትመጠበቅአይገባም፡፡በተለይምምሁራንወጣቶችብዙይጠበቅባቸዋል፡፡ሴቶችናየተለያዩየህብረተሰብአካላትበጊዛዊመደለያመታለልየለባቸውም፡፡ሴቶችየቤተሰብኃላፊነታቸውንየቤተሰቡንመብትናጥቅምበማስከበሩሂደትሊጠቀሙበትይገባል፡፡ወጣቱየለውጥኃይልመሆኑንማሳየትአለበት፡፡ከትውልድማደንዘዣፕሮግራምራሱንነጻማውጣትይጠበቅበታል፡፡በድጋሚምሁራንየዜግነትግዴታቸውንይወጡእላለሁ፡፡
ዓምከሰዓትበኌላፌዴራልየመጀመሪያደረጃፍቤትአራዳችሎትበቀረቡበትዕለትነው፡፡የተጠርጣሪተከሳሽጠበቆች“ከዚህበፊትየተሰጠውየምርመራጊዜበቂስለሆነፍቤቱተጨማሪየምርመራጊዜመፍቀድእንደሌለበት” ጠቅሰውየተከራከሩሲሆንፖሊስበበኩሉ“ወንጀሉንለመፈፀምበቡድንተደራጅተውሲንቀሳቀሱእንደነበርማስረጃአለ፡፡ያልተያዙሰዎችምአሉ፡፡የሚተረጐሙማስረጃዎችምስለአሉየበለጠለማጣራትተጨማሪየ8 ቀናትያስፈልገኛል” በማለትጠይቋል፡፡ፍቤቱምየተጠየቀውንተጨማሪ28 ቀናትፈቅዷል፡፡በዚሁመሠረትለጥቅምት23 ቀን2004ዓምበ ሰዓትሲቀጠር፣የአርቲስትደበበጠበቃበዕለቱሌላየፍቤትቀጠሮእንዳላቸውለችሎቱበማመልከታቸውየአርቲስትደበበቀጠሮለጥቅምት24 ቀን2004 ዓምበ ሰዓትእንዲቀርብችሎቱአዟል፡፡በተያያዘዜናበተመሳሳይወንጀልተጠርጥረውበእስርላይየሚገኙትየአንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲም
ሊቀመንበርናየህዝብግንኙነትኃላፊአቶአንዱዓለምአራጌ፣የፓርቲውብምቤትአባልመርናትናኤልመኮንን፣የፓርቲውብምቤትተለዋጭአባልመምህርአሳምነውብርሃኑ፣የመአዴፓዋናፀሐፊአቶዘመኑሞላእናጋዜጠኛእስክንድርነጋከዚህቀደምፍቤቱበሰጠውቀጠሮመሠረትከነገበስቲያ/ጥቅምት2 ቀን2004 ዓምበ ሰዓትፌዴራልየመጀመሪያደረጃፍቤትአራዳምድብችሎትይቀርብሉተብሎይጠበቃል፡፡የአንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲ/አንድነት
የማደራጀትሥራውንአጠናክሮእየሠራመሆኑንከፓርቲውድርጅትጉዳይቋሚኮሚቴጽቤትየደረሰንመረጃያሳያል፡፡እንደቋሚኮሚቴውጽቤትመረጃመረዳትእንደተቻለው“ፓርቲውባለፈውሳምንትአዳራጆችንበተለያዩአቅጣጫዎችበማሰማራትውጤታማሥራዎችንአከናውኗል” ብለዋል፡፡በዚሁመሠረትየተሠማሩትአደራጆች“በአቶግርማአማረናበአቶመንግስቱጣፋየተመራውቡድንበኦሮሚያሰሜንሸዋዞንፍቼናአካባቢዋበመገኘትየፓርቲውንመዋቅርመዳሰስችሎአል፡፡በተለይመስከረም21 ቀን2004 ዓምበፍቼከተማበመገኘትከፓርቲውዞንአመራሮችጋርሰፊውይይትባደረገበትወቅትፓርቲውበአካባቢውያለበትንሁኔታመረዳትመቻሉን” ገልፀዋል፡፡ክፍተትበታየባቸውናመመሪያበሚያስፈልጋቸውጉዳዮችአስፈላጊውንማብራሪያመስጠቱንጨምረውአስታውቀዋል፡፡በተመሳሳይሁኔታበኦሮሚያዞንበአዳማከተማናበአካባቢወረዳዎችየፓርቲውንእንቅስቃሴእንዲመለከቱየተላከውቡድንአካባቢውንተዘዋውረውበመመልከትየፓርቲውንመዋቅርናእንቅስቃሴመገምገማቸውንመረዳትተችሎአል፡፡በአቶአስናቀሸንገማናበአቶአያክሉህምጀምበሩየተመራውቡድንበተለይበአዳማከተማየማደራጀትሥራሠረቶመመለሱንገልጾበቅርቡምበተለያዩአቅጣጫአደራጆችንበማንቀሳቀስየማደራጀቱንሥራአጠናክሮመሥራትእንደሚፈልግአስታውቀዋል፡፡በተጨማሪየፓርቲውድርጅትጉዳይቋሚኮሚቴጽ
ቤትእንዳስታወቀውበዚህበሁለትወርውስጥበአዲሱአደረጃጀትበ9 ዞኖችበአዲስመልኩማደራጀትመቻሉንገልጻóል፡፡ፓርቲውከተመሠረተበኃላአንድመደበኛናአንድአስቸኳይጠቅላላጉባኤያከናወነሲሆንበቅርቡሁለተኛውንመደበኛጉባኤውለማከናወንቅድመዝግጅቱንእያጠናቀቀመሆኑታውቋል፡፡
ኢህአዴግ“2004 ዓምየሞትየሽረትዘመንነው” ኢህአዴግበ005 ዓምለሚደረገውየአዲስአበባከተማምርጫአባሎቹንከትቤትአስወጥቶዘመቻመጀመሩንተዘግቧል፡፡እናንተስምንእያሰራችሁነው ህዝብምንማድረግአለበትይላሉእነአቶአንዱዓለምአራጌከነገበስቲያፍቤትይቀርባሉበ“ሽብርተኝነት” ተጠርጥረውበእስርላይከሚገኙትፖለቲከኞችናጋዜጠኞችመካከልአርቲስትደበበእሸቱናጋዜጠኛስለሺሐጐስፖሊስየምርመራጊዜየንስላልጨረስኩተጨማሪ28 ቀናትየምርመራጊዜይሰጠኝበማለትፍቤቱንጠይቆየተፈቀደለትመሆኑታወቀ፡፡መስከረም26 ቀን2004በአርቲስትደበበእሸቱናጋዜጠኛስለሺሐጐስላይፖሊስበድጋሚየ8 ቀናትየምርመራጊዜጠየቀባቸውአንድነትፓርቲየማደራጀትሥራውንአጠናክሮመቀጠሉንገለፀይህእውነትተደርጐ....2004 ዓምየኢትዮጵያርዕሰብሔርክቡርፕሬዚዳንትግርማወጊርጊስየ004 ዓምየፌደሬሽንናየተወካዮችምቤትሥራንመጀመርአስመልክተውየመክፈቻንግግርአደረጉ፡፡ፕሬዚዳንቱያለፈውንዓመትየሥራክንውንውጤትበጥሩጐኑቢገልፁምያለፈውንየመንግሥትድክመቶችግንበግልፅለማስቀመጥሳይደፍሩቀርተዋል፡፡ይሁንእንጂ11-15% የዕድገትግብለማስመዝገብየታቀደቢሆንምየተገኘውውጤትግን11.4% ሆኗልብለዋል፡፡በተጨማሪምየአውራጐዳናናየባቡርመንገድልማት፣የቴሌኮሚኒኬሽንናየኤሌክትሪክኃይልልማትእንዲሁምየንፁህመጠጥውሃ፣የጤናእናየትምህርትተቋማትንለማስፋፋትየተለየትኩረትተሰጥቶመንግሥትእንደተንቀሳቀሰገልፀዋል፡፡ነገርግንየትራንስፖርትችግሩአፍጦእየታየእንደሆነየባቡርመንገድልማትምቢሆንበተግባርእንዳልተጀመረይታወቃል፡፡በመክፈቻውዕለትአነስተኛእናጥቃትንንግድየሆኑየከተማልማቶችምበጥሩሁኔታላይእንዳሉተገልጿል፡፡መንግሥትየዜጐችንሰብዓዊናደሞክራሲያዊመብቶችንበማስጠበቅበሀገራቸውዕድገትተሳታፊናተጠቃሚእንዲሆኑየፖለቲካምህዳሩንለማስፋትተንቀሳቅሷልብለዋል፡፡ይህበእንዲህእንዳለየኑሮውድነቱናየዋጋግሽበትእንደጨመረገልፀዋል፡፡ፕሬዚዳንቱ“ለዜጐችሰፊናየተመቻቸየፖለቲካምህዳርበፈጠረውሕገመንግሥታዊሥርዓትናማዕቀፍመንቀሳቀስሲገባቸው፣በአንድወይምበሌላመንገድየኤርትራመንግሥትተላላኪዎችመሆንየመረጡአንዳንድየፖለቲካመሪዎችከዚህየተሳሳተአቅጣጫርቀውድጋፋቸውንምሆነተቃውሟቸውንበተገቢመንገድወደሚያቀርቡበትሕጋዊሥርዓትእንዲመለሱለማሳሰብእወዳለሁ” ብለዋል፡፡ከዚህበተያያዘምየቀድሞውየኢፌዴሪፕሬዚዳንትዶርነጋሶጊዳዳ“የፕሬዚዳንቱጤንነትሁኔታአሳስቦኛል፣ንግግሩንሲያቀርቡየተከታተልኩሲሆንያሉበትሁኔታግንአስጨንቆኛል”ብለዋል፡፡ዶርነጋሶየፖለቲካምሕዳሩጠቦእየሰፋነውማለታቸውያሳፍራል፡፡ሌላውየሰብዓዊመብትጥበቃ፣የመልካምአስተዳደርናየዴሞክራሲውሥርዓትአደጋውስጥባለበትሁኔታበመልካምደረጃላይእንዳለማቅረባቸውእንደዜጋየሚያሳዝንነውሲሉተችተዋል፡፡ለዚህምምክንያትነውያሉትን“የተቃዋሚፖለቲካፓርቲአመራርናአባላትእንዲሁምጋዜጠኞችታስረዋል፡፡ሰብዓዊመብታቸውምተጥሷል፣የመልካምአስተዳደርእጦትምይታያል፡፡ይሕምእንዲስተካከልባለፈውለጠ
ሚኒስትሩእናበግልባጭለፕሬዚዳንቱናደብዳቤፅፈንእስካሁንምላሽአላገኘንም፡፡የታሰሩትምየፖለቲካናየሕሊናእስረኞችእንዲፈቱናመብታቸውእንዲጠበቅምጠይቀንሳለፕሬዚዳንቱምንምእንዳልተፈጠረአድርገውመናገራቸውከአንድፕሬዚዳንትየሚጠበቅአይደለምሲሉተችተዋል፡፡የአንድነትፓርቲሊቀመንበርዶርነጋሶጊዳዳየሀገሪቱየኑሮውድነት፣የዋጋግሽበት፣የዜጐችሰብዓዊአያያዝ፣ዴሞክራሲያዊመብቶችናየመልካምአስተዳደርዕጦትከፊታችንትልቅችግርተጋርጧልናሐሙስዕለትበፓርላማውበሚደረገውውይይትእንደአጀንዳሊያዙየሚገባቸውጉዳዮችናቸው፡፡አለበለዚያችግርንማድበስበስመፍትሄሳይሆንችግርንያባብሳልናሊታሰብበትይገባልሲሉጠቁመዋል፡፡
ከፍተኛድርቅመከሰቱን...ከዚህበተያያዘምየቀድሞውየኢፌዴሪፕሬዚዳንትዶርነጋሶጊዳዳ“የፕሬዚዳንቱጤንነትሁኔታአሳስቦኛል፣ንግግሩንሲያቀርቡየተከታተልኩሲሆንያሉበትሁኔታግንአስጨንቆኛል”ብለዋል፡፡
www.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 112ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
ዜና
ነጻነትጋዜጣዘወትርማክሰኞበአገርውስጥእየታተመለአንባቢያንከመቅረቡምበተጨማሪበሰሜንአሜሪካንዋሽንግተንዲሲእየታተመበሰሜንአሜሪካንናበአውሮፓእየተሠራጨመሆኑንየጋዜጣውኤዲቶሪያልቦርድለዝግጅትክፍላችንአስታወቀ፡፡ከኢዲቶሪያልቦርድጽ
ቤትባገኘነውመረጃመሠረትጋዜጣውበአጭርጊዜውስጥተፈላጊነቱናተነባቢነቱበመጨመሩየቅጅብዛቱከጊዜወደጊዜእየጨመረመሆኑንገልጸውበተጨማሪበተመሳሳይቀንጋዜጣውከአገርአቀፍነትወደዓለምአቀፍደረጃመሻገሩንአብስረዋል፡፡
ሲልየኢትዮጵያራዕይፓርቲ/ኢራፓ አስታወቀ፡፡ኢራፓይህንንያስታወቀው“የወቅቱንየኑሮውድነትአስመልክቶከኢትዮጵያራዕይፓርቲ/ኢራፓ የተሰጠመግለጫ”
በማለትመስከረም18 ቀን2004 ዓምበላከልንመግለጫላይነው፡፡ኢራፓባለአምስትነጥብየአቋምመግለጫውእንደዘረዘረውአቅምያላገናዘበየዋጋጭማሪ፣የመንግስትራሱአስመጪ፣ላኪ፣አከፋፋይእየሆነበነጻኢኮኖሚፓሊሲውላይተጽኖመፍጠሩ፣የነዳጅዋጋጭማሪ፣የትራንስፖርትዋጋመናርናከታሪፍውጪተገልጋይንማስከፈል፣በፖለቲከኞችናበጋዜጠኞችላይየተጀመረውእስራትበአመለካከታቸውእንዳይሆንሥጋትእንዳደረባቸውበፓርቲዎችየጋራምቤትሚዲያንበጋራእንዲጠቀሙመጠየቁን”፡፡በፓርቲውም/
ፕሬዝዳንትበአቶሄኖክእውነቱየተፈረመውመግለጫያስታውቃል፡፡
ቤትአባልበማድረግናየፋይናንስድጋፍእያደረገአብሮእየሠራሲሆንበርካታተቃዋሚፓርቲዎችንበማግለልናይባስብሎበማሰርናበማዋከብየሚፈጽመውተግባርተገቢባለመሆኑከዚህተግባሩተቆጥቦፓርቲዎችንበአንድአይንእንዲመለከታቸው” እንጠይቃለንበማለትዘርዝሯል፡፡፡የአውሮፓህብረትየምርጫታዛቢዎችቡድንንጥናትጠቅሰውእንደገለፁት፤እስካሁንበተካሄዱትአራትአገራዊምርጫዎችበአንዱምየዓለምአቀፍመስፈርቶችንበሚያሟላሁኔታእንዳላሸነፈአስረድተዋል፡፡ከዚህበተጨማሪምአሁንበአገራችንየሚታየውነባራዊሁኔታህዝቡበፍርሃትድባብውስጥመኖሩ፣ህገመንግስቱሙሉለሙሉአለመከበሩናድህረ97 የወጡትየሚዲያአዋጅ፣የፖለቲካፓርቲዎችየማቋቋሚያአዋጅናየሲቪክማኅበራትንለማቋቋምየወጣውአዋጅ፤ተቋማቱለዴሞክራሲያዊሥርዓትግንባታሊያበረክቱትየሚችሉትንሚናእንዳቀጨጨውገልፀዋል፡፡የነዚህተቋማትበፖለቲካውውስጥንቁተሳትፎአለማድረግደግሞዴሞክራሲያዊሥርዓትያለመኖርማሳያዎችመሆናቸውንተናግረዋል፡፡በተጨማሪምነፃናገለልተኛምርጫቦርድ፣ከፖለቲካተፅዕኖነፃየሆነፍርድቤትገለልተኛየፀጥታየደህንነትተቋማትበሌሉበትሁኔታውስጥኢሕአዴግአምባገነንአውራፓርቲእንጂዴሞክራሲያዊአውራፓርቲሊሆንእንደማይችልአስረድተዋል፡፡ማሳረጊያዶርኃይሉአርአያበማሳረጊያቸውእንዳስረዱትኢሕአዴግየመድብለፓርቲሥርዓትንየሚፈቅደውስልጣኑንአደጋላይየማይጥልከሆነብቻመሆኑንይፋዊህትመቶችንጠቅሰውተናግረዋል፡፡እምነታቸውንምሲገልፁኢሕአዴግበስልጣንላይእስካለድረስየመድብለፓርቲሥርዓትጨለማውስጥመሆኑንካስረዱበኋላየመድብለፓርቲመመስረትአገራችንካለችበትውስብስብችግሮችለመውጣትወሳኝበመሆኑሦስትየመፍትሄሃሳቦችንሰንዝረዋል፡፡አንደኛእዚህምእዚያምተበታትነውሰላማዊናህጋዊትግልእያደረጉያሉትየተቃዋሚፓርቲዎችወደአንድመሰባሰብሲሆን፤ሁለተኛውደግሞአዲስራዕይይዘውወደሕዝብመቅረብአለባቸው፡፡ሦስተኛደግሞየስልጣኑባለቤትየሆነውህዝብራዕያቸውንአይቶለተግባራዊነቱሰላማዊናህጋዊመንገዶችንመፈለግእንዳለበትበመጠቆምየጥናትወረቀታቸውንአጠቃለዋል፡፡በመቀጠልምመድረኩለጥያቄናመልስየተከፈተሲሆንበርካታታዳሚዎችምጥያቄዎቻቸውንናአስተያየቶቻቸውንአቅርበዋል፡፡ከመድረኩም(ዶርኃይሉም ምላሻቸውንሰጥተዋል፡፡ከተጠየቁትጥያቄዎችመካከልምየኢትዮጵያተቃዋሚፓርቲዎችበቅንናበቅንቅንፖለቲከኞችመሙላታቸውንያነሱተሣታፊምነበሩ፡፡“ቅኖቹንከቅንቅኖቹበምንመለየትይቻላል”
የሚልጥያቄየነበረበትሲሆንዶርኃይሉምበመልሳቸውጥያቄውከባድመሆኑንአስታውሰውቅንነትበአገራችንእየጠፋያለችግርመሆኑንናበአጠቃላይታማኝናቅንማህበረሰብንመፍጠርየተወሰኑሰዎችኃላፊነትሳይሆንየሁሉምየህብረተሰብክፍሎችበተለይምየምነትተቋማት፣የመንግስት፣የሚዲያ፣የሲቪክማህበራትናየትምህርትቤቶችእንደሆነአስታውሰዋል፡፡ሌላከተሳታፊዎቹየተነሳውጥያቄምሁራንከፖለቲካውመድረክእየራቁቢሆንም፣የእርስዎጥናትግንለመድበለፓርቲምስረታናዴሞክራሲያዊስርዓትለመገንባትያላቸውንሚናአልገለፁትምተብለውተጠይቀውነበር፡፡ለዚህምየሰጡትምላሽምሁራንአገራችንብዙያወጣችባቸውቢሆንም፣የወጣባቸውንያህልዋጋለህብረተሰቡእየሰጡእንዳልሆነገልፀው፤የነሱንምሚናአጠቃላይየማህበረሰቡበፍርሃትውስጥመኖሩንበገለፅኩበትውስጥአካትቻቸዋለሁብለዋል፡፡የምሁራንንድክመትለይቶማውጣትካስፈለገግንይደረጋልብለዋል፡፡ሌላውበተደጋጋሚከተሣተፊዎችየተነሱትጥያቄዎችከአንድነትጐንመታገልእንደሚፈልጉናነገርግንከገዢውፓርቲለሚሰነዘርባቸውጥቃትአንድነትምንእንደሚደርግላቸውየጠየቁምነበሩ፡፡ዶርኃይሉለዚህየሰጡትመልስሰላማዊትግልማለትእስራትን፣እንግልትንመገደልንየጨመረመሆኑንጠቅሰው፤ለመታገልየሚፈለጉሰዎችእነዚህነገሮችሊከሰቱእንደሚችሉማመንናመዘጋጀትእንዳለባቸውአስገንዝበዋል፡፡ምንዋስትናአለን ተብሎለሚነሳውጥያቄምአስተያየታቸውንሲሰጡዋስትናውየግለሰቡእምነትናቁጥጠኝነትብቻመሆኑንአስረድተዋል፡፡የእለቱፕሮግራምምየተጠናቀቀውየአንድነትለዴሞክራሲናለፍትህፓርቲ/አንድነት
ሊቀመንበርዶርነጋሶጊዳዳየማጠቃለያነትበሰጡትሐሳብነው፡፡በዚህምንግግራቸውታዳሚዎቹንካመሰገኑበኋላሠላማዊትግልብዙትዕግስትየሚጠይቅበመሆኑለሠላማዊትግልለመሰለፍዝግጁየሆነማንኛውምግለ
ሰብከፍተኛበሆነቁርጠኝነትናኃላፊነትመንቀሳቀስእንዳለበትአሳስበዋል፡፡
ከገፅ5 የዞረፍኖተነጻነትጋዜጣበዋሽግተንዲሲመታተምጀመረበቅርቡለህትመትበቅቶተነባቢነትንያተረፈውፍኖተኢራፓ“መንግስትእጁንከገበያውእንዲያወጣ” ጠየቀ“በአገራችንየተፈጠረውንየገበያመዛባትበተዘዋዋሪመንግስትራሱአስመጪራሱላኪናአከፋፋይበመሆንየነፃገበያስርዓትእየተከተለአይደለም፡፡መንግስትከላይሆኖየገበያውንፍሰትእየተቆጣጠረእጁንከገበያውእንዲያወጣናለገበያውመረጋጋትየበኩሉንሚናእንዲወጣእንጠይቃለን”ኢሕአዴግያሠራቸውንፖለቲካኞችናጋዜጠኞችበአስቸኳይእንዲለቅመኦሕዴፓጠየቀኢሕአዴግያሠራቸውንተቃዋሚየፖለቲካፓርቲአመራሮችንናጋዜጠኞችንበአስቸኳይእንዲለቅናበምርጫቦርድሥራጣልቃእንዳይገባየመላውኦሮሞሕዝብዴሞክራሲያዊፓርቲ/መኦሕዴፓ ጠየቀ፡፡መኦሕዴፓይህንንያስታወቀው“ተቃዋሚፖለቲካፓርቲዎችንየመቅጣትመብትየምርጫቦርድእንጂየኢሕአዴግኃላፊነትአይደለም” በማለትሰሞኑንባወጣውመግለጫነው፡፡ፓርቲውበመግለጫውላይእንደዘረዘረው“ኢሕአዴግየተቃዋሚፖለቲካፓርቲዎችንመብትበመግፈፍናየምርጫቦርድንሥልጣንላይጣልቃበመግባትየመፈጽሙንእንቅስቃሴእንዲያቆም” እንጠይቃለንበማለትገልጻóል፡፡በመቀጠልምፓርቲውበመግለጫውበስተመጨረሻላይእንደገለጸው“በተቃዋሚዎችመካከልየከፋፍለህግዛፖሊሲውንእንዲያስተካክልናሁሉምዜጋዘር፣ሃይማኖትሣይለይበኢትዮጵያዊነታችንአምነንእንድንቀበልእየጠየቅንተይዘውየታሠሩየተቃዋሚፓርቲአባልናአመራሮችእንዲሁምጋዜጠኞችበአስቸኳይእንደፈቱጥሪያችንንእናቀርባለን” ካለበኃላ“ኢሕኢዴግፓርቲዎችንበመከፋፈልየተወሰነጥቂትፓርቲዎችንየፓርቲዎችምየወረዳውፖሊስአዛዥበግጭቱበጥይትተገድለዋልበሀዲያዞንምስራቅባዳዋቾወረዳልዩቦታውቄራንሶበሚባልቀበሌመስከረም21 ቀን2004 ዓምበተነሳየእርስበርስግጭት3 ሰዎችተገድለውከ7 ሰዎችበላይእንደቆሰሉከስፍራውያገኘነውመረጃጠቁሟል፡፡ግጭቱየተቀሰቀሰበትምክንያትቄራንሶ1ኛእና2ኛየሚባልቀበሌየሚኖሩሰዎችከሀዲያዞንወደአላባልዩወረዳእንቀላቀልየሚልጥያቄበማንሳታቸውእንደሆነለማወቅተችሏል፡፡የነዋሪዎቹጥያቄየቆየእንደሆነበመጠቆምለዕለቱግጭትዋነኛምክንያትየሆነውተወክለውሾኔየወረዳውመስተዳደርጥያቄሊያቀርቡየሄዱሰዎች“አመፅልትቀሰቅሱነው” በሚልበመታሰራቸውናየቀበሌውነዋሪዎችደግሞ“የታሰሩይፈቱልን” በሚልበተፈጠረተቃውሞየቀበሌውነዋሪዎችእንደሞቱእናከ7 በላይሰዎችቆስለውየህክምናዕርዳታእያገኙእንደሆነከአላባልዩወረዳፖሊስጣቢያኮንስታብልሳዲቅአማንአስታውቀዋል፡፡ከምስራቅባዳዋቾወረዳፖሊስኮንስታብልተመስገንባገኘነውመረጃደግሞበዕለቱየወረዳውፖሊስአዛዥግጭቱበተፈጠረበትአካባቢየኮሚኒቲፖሊሲግትምህርትእያስተማሩሳሉባልታወቁሰዎችበጥይትተገድለዋልብለዋል፡፡በተጨማሪም80 የሚሆኑመኖሪያቤቶችእንደተቃጠሉናድርጊቱንሊፈፅሙይችላሉየተባሉተጠርጣሪዎችበቁጥጥርሥርመዋላቸውንጠቁመዋል፡፡በሌላቀንደግሞበሥፍራውሁኔታውንለማረጋጋትከሄዱየወረዳውካቢኔአባላት4 ያህሉድብደባእንደተፈፀመባቸውእናዝርዝርሁኔታውንፖሊስእያጣራእንዳለከሥፍራውያገኘነውመረጃጠቁሟል፡፡ብስራትወሚካኤልብስራትወሚካኤልበሀዲያበተነሳየእርስበርስግጭት3 ሰዎችተገድለው17 ሰዎችቆሰሉአምባገነናዊአውራ....ከዓለምአቀፍኢትዮጵያዊኢኮኖሚስትዶርአክሎግቢራራጋርበወቅታዊየኢትዮጵያኢኮኖሚዙሪያበአንድነትዋናጽቤትሰፊውይይትእሁድመስከረም21
ቀን2004 ዓምተካሂዷል፡፡በውይይቱምላይየአንድነት/መድረክፓርቲደጋፊዎችናሀገራዊጉዳይይመለከታናልያሉታዳሚዎችሥነሥርዓትበተሞላበትሁኔታተሳትፈዋል፡፡ወቅታዊየኢትዮጵያችግርያሏቸውንየኑሮውድነት፣የዋጋግሽበት፣የወጣቶችሥራአጥነት፣የሀገሪቱሀብትበጥቂቶችመያዝናሥርየሰደደሙስናመኖሩእንደሆነገልፀዋል፡፡በዚህምምክንያትየዓለምባንክናዓለምአቀፍየገንዘብድርጅትበጥናትላይየተመረኮዘማስረጃበመስጠትመንግስትፖሊሲዎቹንናአካሄዱንእንዲያስተካክልበተደጋጋሚቢገለፅምሰሚባለመኖሩከጊዜወደጊዜችግሩእየሰፋመሄዱንጠቁመዋል፡፡ጥናቶችእንደሚያሳዩትከሆነአሁንየኢትዮጵያህዝብ90 ሚሊዮንእንደሚደርስናከነኚህመሃል7% የሚሆኑህፃናትወላጅአልባእንደሆኑገልፀዋል፡፡ይህበእንዲህእንዳለ46% የሚሆነውየኢትዮጵያሕዝብበአሁኑሰዓትስደትንእንደሚፈልግጥናቶችእንዳረጋገጡእናለሀገሪቱከለጋሾችበብድርናበእርዳታከሚሰጠውገንዘብውስጥከ1 ቢሊዮንዶላርበላይበባለሥልጣኖችእንደተወሰደአስታውቀዋል፡፡ዶርአክሎግእንዳሉትከሆነበደርግመንግስትጊዜኢትዮጵያበ7 ዓመታትውስጥያገኘችውብድርናእርዳታ4 ቢሊዮንዶላርያህልሲሆንበኢህአዴግመንግስትግንእስከ40 ቢሊዮንዶላርደርሷልብለዋል፡፡ከዚህምገንዘብ8.453 ቢሊዮንዶላርበህገወጥመንገድከኢትዮጵያበባለሥልጣኖችአማካኝነትወደውጭተወስዷልሲሉየተባበሩትመንግስታትየልማትድርጅትጥናትንዋቢበማድረግጠቅሰዋል፡፡ይህምየሚያሳየውበሀገሪቱውስጥሙስናእጅግመንሰራፋቱንነውያሉሲሆንበአጠቃላይከ1 ቢሊዮንዶላርበላይየተዘረፈውንገንዘብለማስመለስአሁንህዝቡመጨነቅየለበትም፡፡ምክንያቱምመቅደምያለበትየገዥውንፓርቲመንግስትከሥልጣንማውረድነው፡፡ከዚያምልክእንደግብፅ፣ቱንዚያእናሊቢያመሪዎችገንዘቡወደሀገርቤትእንዲመለስበውጭያለንሀገርናወገንወዳድዜጐችጥረትእናደርጋለን፣ለዚህምአቅሙምዝግጁነትምአለንሲሉተናግረዋል፡፡በዕለቱምከአንድነት/መድረክፓርቲአመራሮችናሌሎችየውይይቱተሳታፊዎችየተለያዩጥያቄዎችየተነሱሲሆንየዓለምባንክእውቁኢኮኖሚስትዶርአክሎግምለጥያቄዎችከመረጃጋርበማጣቀስምላሽሰጥተው፤ህዝቡትግሉንአጠናክሮእንዲቀጥልናእሳቸውምድጋፋቸውንእንደሚያደርጉቃልበመግባትውይይቱበተሳካሁኔታተጠናቋል፡፡በተመሳሳይምመስከረም28 ቀን2004 ዓም“የመድብለፓርቲዕጣፈንታበኢትዮጵያ” በሚልርዕስዙሪያበጽ
ቤቱአዳራሽናግቢበፓርቲውደጋፊዎችናሌሎችዜጐችበተገኙበትከዶርኃይሉአርአያጋርውይይትተደርጓል፡፡ዶርኃይሉለረጅምጊዜበመምህርነትበአሜሪካንሀገርበሚገኙየተለያዩዩኒቨርስቲዎችናበአዲስአበባዩኒቨርስቲያገለገሉሲሆንከዚያምባላቸውሀገራዊየፖለቲካአቋምምክንያትሕውሓት/ኢህአዴግአዲስአበባከገባበኋላከአዲስአበባዩኒቨርስቲከተባረሩት42 ምሁራንመካከልአንዱናቸው፡፡ዶርኃይሉጥናታዊፅሑፋቸውንሲያቀርቡየተለያዩየዓለምሀገራትምሁራንናመንግስታትንእንደዋቢየተጠቀሙሲሆን“ያለመድብለፓርቲዴሞክራሲሊኖርአይችልም፡፡ነገርግንየዚህመኖርብቻዴሞክራሲአለማለትአይደለም” ሲሉለምሳሌኢትዮጵያ፣ግብፅ፣ኮትዲቯር፣በርማሀገሮችንአንስተዋል፡፡ሌላውከተነሱትሐሳቦችመካከልየመድብለፓርቲሥርዓትንበኢትዮጵያለመጀመሪያጊዜያስተዋወቀውኢህአዴግሳይሆንደርግነበርብለዋል፡፡በደርግዘመንከነበሩፓርቲዎችመካከልአብዮታዊሰደድ፣ኢጭአት፣ወዝሊ፣መኢሶን፣ኢማሌህ፣ኢሰፓኮ፣ኢህአፓእናበትጥቅየሚታገሉደግሞሕውሓትኢህአዴግ፣ሻቢያእናጀበሃይገኙበታልበማለትጠቅሰዋል፡፡ነገርግንእነኚህፓርቲዎችበወረቀትህጋዊሰውነትባይኖራቸውምከታጣቂዎችበስተቀርበመላሀገሪቱበነፃነትይንቀሳቀሱእንደነበርናበመሀከላቸውበተፈጠረውየ“ስልጣንይገባኛል” ሽኩቻየተለያዩፓርቲዎችእርስበርስይገዳደሉስለነበርኢሰፓኮየበላይነቱንተቆጣጥሯልብለዋል፡፡ይህምፓርቲኋላላይወደኢሰፓበመሸጋገርሀገሪቱንመርቷል፡፡ይሁንእንጂዴሞክራሲያዊሂደትአልነበረውምብለዋል፡፡አያይዘውምአሁንበኢህአዴግዘመንምበኢትዮጵያየ“መድበለፓርቲ” ሥርዓትአለይላል፡፡በወረቀትህጋዊዕውቅናየሰጠቢሆንምበተግባርግንእውንሊያደርገውአለመቻሉንጠቅሰዋል፡፡ለዚህምተቃዋሚዎችንአሸባሪዎች፣ፀረሰላምናፀረልማትኃይሎች፣ኒዮሊበራሊስቶች፣የአሸባሪመደበቂያዎች፣…. ወዘተእያለእየወነጀለይገኛል፡፡ይህንንምበተደጋጋሚበህዝብሃብትበሆኑመገናኛብዙኃንእየተናገረነውብለዋል፡፡ኢህአዴግህጋዊእውቅናሰጥቶእንዲህመወንጀሉናተቃውሞየሚያነሱግለሰቦችንናፖለቲከኞችንለማፈንሲልየተለያዩአዋጆችንእያወጣመድብለፓርቲሥርዓትየይስሙላነው፡፡ምክንያቱምፓርቲዎችበነፃነትእንዲንቀሳቀሱካልፈቀደእናእያስፈራራማሰሩንካላቆመከደርግየሚለየውየእውቅናምስክርወረቀትመስጠቱብቻነውእንጂየመድብለፓርቲሥርዓትበደርግምነበርግንዴሞክራሲያዊሂደትአልነበረውምብለዋል፡፡በውይይቱምላይየተለያዩጥያቄዎችየተነሱሲሆንበተለይም“ኢህአዴግአውራፓርቲነኝ” ይላልይሄእንዴትነው ለተባለውምላሽሰጥተዋል፡፡ጥያቄውንሲመልሱምበዓለምላይሁለትዓይነትአውራፓርቲያለሲሆንይህምአምባገነን(ኢዴሞክራሲያዊ እናዴሞክራሲያዊበመባልይታወቃሉ፡፡ዴሞክራሲያዊአውራፓርቲማለትፍትሃዊየሆነእናነፃገለልተኛየሆነምርጫቦርድ፣መከላከያሰራዊት፣የፀጥታናየደህንነትኃይሎች፣የማኅበረሰብተቋማት፣መገናኛብዙኃንባሉበትተወዳድሮየሚያሸንፍፓርቲማለትነው፡፡በዚህምጃፓን፣ሲውድን፣ኖርዌይናየመሳሰሉትንመጥቀስይቻላልብለዋል፡፡አምባገነን(ኢዴሞክራሲያዊ አውራፓርቲግንህዝብንጨቁኖገለልተኛናነፃመሆንየሚገባቸውንተቋማትበቁጥጥሩስርአውሎህዝቡሳይወደውናሳይፈልገውበግዴታ“ህዝቡወዶኛል፣መርጦኛል” የሚልፓርቲነው፡፡የዚህፓርቲአመራሮችምየህዝብንጥያቄናብሶትከመስማትየራሳቸውንስሜትናፍላጐትየሚያደምጡሲሆንበሚመሩትሀገርናህዝብላይምከፍተኛችግርይፈጥራሉሲሉምላሽስጥተዋል፡፡ለዚህምኢህአዴግየየትኛውአውራፓርቲእንደሆነመለየትይቻላል፤አውራፓርቲበህዝብፍላጐትናፍቃድከሆነግንበራሱምንምማለትአይደለምብለዋል፡፡የአንድነትፓርቲየህዝብግንኙነትክፍሉበተለያዩሀገራዊጉዳዮችላይበተመሳሳይመልኩውይይቱእንደሚቀጥልበማስታወቅየዕለቱመርሃግብርበተሳካሁኔታተጠናቋል፡፡፡
‹‹ኢትዮጵያበሃያዓመትውስጥከ1 ቢሊዮንዶላርበላይተዘርፋለች››ዶርአክሎግቢራራwww.andinet.org.et 12 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምወቅታዊ
ምሊቀመንበርናየሕዝብግንኙነትኃሊፊየሆኑትአቶአንዱዓለምአራጌ፣የኦፌዴንምሊቀመንበርየሆኑትአቶበቀለገርባ፣የኦሕኮጽቤትኃሊፊየሆኑትአቶኦልባናሌሊሳ፣የመኢዴፓዋናፀሐፊየሆኑትአቶዘመኑሞላ፣የኢትዮጵያብሔራዊአንድነትፓርቲ/ኢብአፓ ፕሬዘዳንትየሆኑትአቶዘሪሁንገ
እግዚአብሔር፣የአንድነትፓርቲብሔራዊምክርቤትአባላትየሆኑትአቶናትናኤልመኮንንእናአቶአሳምነውብርሃኑ፣ታዋቂውጋዜጠኛእስክንድርነጋ፣ጋዜጠኛውብሸትታዬ፣ጋዜጠኛርዕዮትዓለሙ፣ጋዜጠኛስለሺሐጎስ፣አርቲስትደበበእሸቱእናሌሎችበሽብርተኝነትተጠርጥረውከታሰሩትውስጥመሆናቸውበአገርውስጥእናበውጭበሰፊውተዘግቧል።የእነዚህዜጎችአያያዝእናየፍርድቤትሁኔታፍጹምየማያስፈልግግርግርየሞላውእንደነበርተጨምሮበዝርዝርተጽፏል።በተለይየእስክንድርነጋየአምስትአመትህፃንአባቱንለማስለቀቅያደረገውትግልበሰፊውተነቧል።የአምስትአመቱህፃንናፍቆትእስክንድርከ’ሽብርተኛ’
ከአባቱጋርተባብሯልተብሎአለመከሰሱምደግነገርነው።በቅርቡየሰላምትግልበተደረጉባቸውየሰሜንአፍሪካእናየመካከለኛውምስራቅአገሮችእንዳየነውከሆነአምባገነኖችዜናከአገርውስጥወደውጭውአለምእንዳይወጣለማድረግየወሰዱዋቸውየሽብርርምጃዎችዜጋጋዜጠኞች(Citizen Journalists)
ፈጥሯል።መረጃበማሰባሰብእናበማሰራጨትረገድዜጎችየእጅስልኮቻቸውንካሜራዎችሳይቀርበመጠቀምመንግስትባሰማራቸውፖሊሶችበዜጎችላይየሚፈጽመውንሽብርወደድረገጾችበማስተላለፍሳተላይትቲቪቻናሎች(Satellite TV Channels)
ተቀብለውለአገራቸውህዝብእናለአለምህዝብእንዲደርሱአድርገዋል።ምናልባትየኢትዮጵያዜጋ
ጋዜጠኞችምበቪዲዮየእስክንድርንአያያዝእናየህፃንናፍቆትእስክንድርንትግልቀርጸውትከሆነውሎአድሮማየታችንአይቀርም።ጥሩፊልምይሆናል።የፖለቲካግብንተፈጻሚለማድረግየሚካሄድሽብርአንድምበግድያየመንግስትስልጣንለመጨበጥአሊያምበስልጣንላይለመቆየትሲባልይፈጸማል።የሽብርዓላማበህዝብውስጥፍራቻበመትከልህዝብንአሸማቆመግዛትእንደሆነይታወቃል።በዛሬዘመንየሽብርተኞችባህሪብዙየተጠናእናየተጻፈበትጉዳይነው።በኢትዮጵያበሽብርተኛነትየታሰሩትዜጎችህይወትታሪክምበሙያተኛጋዜጠኞችበጥሩሁኔታተዘግቧል።በተለይየታሰሩትሰዎችቤተሰቦችጋርየተደረገውቃለምልልስህዝቡእየሰራውላለውሰላማዊትግልታሪክስብዕናሰጥቶታል።ተጠርጣሪዎቹሽብርፈጣሪዎችእንዳልሆኑታሪካቸውይናገራል።ሽብርለማካሄድየተደራጀየሰውኃይል፣የሰለጠነድርጅት፣ሃብት፣የጦርመሳሪያእናየመሳሰሉትነገሮችያስፈልጉታል።እነርዕዮትዓለሙየሰላምትግልአማኞችእንደሆኑግልጽነው።የታጠቁትመሣሪያብዕርናወረቀትብቻነው፡፡በሌላበኩልግንአቶመለስእናድርጅታቸውስልጣንላይየወጡትበህዝብይሁንታሳይሆንትጥቅትግልንእንደትግልዘዴተጠቅመውየቴዎድሮስ፣የዋለልኝ፣የቢልሱማዘመቻእያሉየተከላከላቸውንእየወጉህዝብንአሸብረውእናአሸማቀውእንደሆነእናውቃለን።አቶመለስእናድርጅታቸውስልጣንየያዙበትንግንቦት20 ቀንንበየአመቱሲያከብሩምበቴሌቪዥንየሚያሳዩንታንክእናጦርነትነው፡፡አቶመለስስልጣንላይየወጡትበሽብርእንጂበህዝብድምጽተመርጠውእንዳልሆነበየአመቱየሚያስታውሰንመረጃነው።አቶመለሰምቢሆኑበሽብርተግባርተሰማርተውእንደነበርለአንድኤርትራዊመጽሔትበትግሪኛቋንቋበሰጡትቃለምልልስ፣ቀደምሲልትግልላይሳሉታጥቀውየአድዋንባንክከዘረፉትሰዎችውስጥአንዱእንደነበሩበጀግንነትእናበድልአድራጊነትስሜትእየተኩራሩመናገራቸውይታወቃል።ይኽሽብርነው።የዚህቃለምልልስአማርኛውትርጉምኢትዮጵመጽሔትቅጽ5 ቁጥር52 ላይ[Ethiop
Magazine, Vol. 5 Issue No. 52.] ቀርቧል።የፖለቲካድርጅቶችየሚፈጽሟቸውንተግባሮችየሚዘግበውአለምአቀፋዊድርጅትምአቶመለስእናድርጅታቸውንበስምጠቅሶበኢትዮጵያስልጣንላይከመውጣታቸውበፊትሽብርተኛእንደነበሩእናስልጣንላይየወጡትምሽብርተኛነትንእንደትግልዘዴበመጠቀምመሆኑንበአሜሪካበሚገኘውአለምአቀፍየሽብርተኛድርጅቶችመረጃማሰባሰቢያድረገጽ[www.start.umd.edu] ተጽፎእናያለን።[global terrorism database ጉግል(google)
በማድረግምድረገጹንማግኘትይቻላል:: ዝቅብሎየቀረበውየመረጃሰንጠረዥየተወሰደውከዚሁድረገጽሲሆንሕውሓትበተለያዩዓመተምህረቶችየወሰዳቸውንየሽብርርምጃዎች፣ርምጃዎቹየተወሰዱባቸውንከተሞችእናየመሳሰሉትንመረጃዎችበጥቂቱያመለክታል።ታዋቂውወጣትጋዜጠኛአበበገላውምበዚህጉዳይላይበእንግሊዘኛቋንቋየዘገበውበየድረገጹተሰራጭቷል።……………
እስከዚህድረስየምናውቀውንእናያሉንመረጃዎችበመጠቀምአቶመለስእናድርጅታቸውሽብርተኛእንደነበሩእናሽብርተኛመሆንእንደሚችሉመደምደምእንችላለን።አቶመለስስልጣንላይከወጡምበኋላሰላማዊተቃዋሚየፖለቲካድርጅቶችንአዳክመውስልጣንላይለመቆየትካላቸውምኞትየተነሳበሕወሓትመራሹኢህአዴግአማካኝነትመንግስታዊሽብርንበመፍጠርተግባርስለመሰማራታቸውአምንስቲኢንተርናሽናል(Amnesty International)፣ሂውማንራይትስዋች(Human Rights Watch)፣ድንበርየለሽጋዜጠኞች(Reporters without Boarders) የተባሉትአለምአቀፍድርጅቶችእንዲሁምበአገርውስጥየሚገኙየነፃፕሬስባልደረቦችእናሰላማዊትግልእማኝተቃዋሚየፖለቲካፓርቲዎችከምርጫ1997 ዓመተምህረትወዲህበተለያዩጊዚያትተወሰዱያሉዋቸውንየሽብርርምጃዎችበዝርዝርበመዘገብተቃውሟቸውንአስታውቀዋል።እነዚህአለምአቀፍድርጅቶችአቶመለስከመንግስታዊሽብርተኛነትተላቀውየዲሞክራሲንመንገድእንዲያቅፉለማድረግበየዓመቱበሚያወጡዋቸውዘገባዎቻቸውመወትወታቸውንእናውቃለን።በአቶመለስመንግስትበኩልግንመሻሻልየለም።ይኽሁሉየሚያመለክተውአቶመለስእናድርጅታቸውከቀድሞየሽብርተኛነትጸባያቸውመውጣትአለመቻላቸውንነው።ቀድሞየለመዱትንጸባይበቀላሉመተውእንደሚያስቸግርየታወቀነው።ዛሬበኢትዮጵያሽብርበመፍጠርላይያሉትአቶመለስእናመንግስታቸውእንጂእነእስክንድርእንዳልሆኑአለምያውቀዋል።እነእስክንድር፣አንዱአለም፣በቀለገርባ፣ኦልባናሌሊሳ፣ናትናኤልመኮንንእናአሳምነውብርሃኑሰላማዊየፖለቲካትግልባህልበኢትዮጵያእንዲለመድምኞትያላቸውየሰላማዊእናህጋዊትግልሰራዊቶችናቸው።ይፈቱ።እንደሚታወቀውየኑሮውድነት፣ሙስና፣በአገርሰርቶእናተከብሮየመኖርፍላጎት፣የነፃነትእናየዲሞክራሲጥያቄዎችበሰሜንአፍሪካእናበመካከለኛውምስራቅህዝባዊአመጽሲቀሰቅሱአቶመለስእናመንግስታቸውተደናግጠውነበር።አቶመለስእናመንግስታቸውስለኢኮኖሚእድገትቢያወሩም፣ስለአምስትአመትየስልጣንዘመንኮንትራታቸውቢያስታውሱም፣ስለአባይግድብቢሰብኩምየሚገዙትንህዝብየነፃነትምኞትሊያግዱትአልቻሉም።በሰላማዊእናህጋዊትግልዜጎችነፃነታቸውንለመጎናፀፍያላቸውምኞትእየጎላበመሄዱአቶመለስየኢትዮጵያንህዝብበፍራቻለመግዛትየሚያውቁትንሽብርቀስቅሰውበሰላማዊትግልእናበሰላምትግልሰራዊቶችላይዘመቻጀመሩ።እስከዚህድረስአቶመለስእናመንግስታቸውእንጂእነአንዱአለምሽብርተኞችእንዳልሆኑለማሳየትሞክሬያለሁ።ለጥቆየሰላምትግልበካዮችወደሚለውጠቃሚጉዳይፊቴንአዞራለሁ።የሰላምትግልየአቶመለስንመንግስትየሚገጥመውበአቶመለስጦርግምጃቤትሞልቶበተትረፈረፈውየጦርመሳሪያእናሽብርሳይሆንበህዝብላይ
በቅርቡበተከታታይበሽብርተኝነትስምበርካታዜጎችመታሠራቸውይታወቃል።የአንድነትለዲሞክራሲናእናለፍትሕፓርቲ(አንድነትህውሃትበሽብርተኝነት…በተለይየእስክንድርነጋየአምስትአመትህፃንአባቱንለማስለቀቅያደረገውትግልበሰፊውተነቧል።የአምስትአመቱህፃንናፍቆትእስክንድርከ’ሽብርተኛ’ ከአባቱጋርተባብሯልተብሎአለመከሰሱምደግነገርነው..
ግርማሞገስ(girmamoges1@gmail.com)
መንግስታዊሽብርናየሰላምትግልበካዮች
www.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 132ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
ጥገኛበሆኑበትየፖለቲካኃይልምንጫቸውነው።ስለዚህየሚገጥማቸውበደካማጎናቸውእንጂበጠንካራጎናቸውአይደለም።ከፍብለንእንደዘረዘርነውአቶመለስበፖለቲካተወልደውያደጉትየፖለቲካስልጣንከጠበንጃአፈሙዝይገኛል(Political power grows out of the
barrel of a gun) ከሚለውየሽብርትምህርትቤትእንጂከሰላማዊየፖለቲካትግልትምህርትቤትስላልሆነየሰላምትግልንእንዴትአድርገውእንደሚታገሉትተመክሮውየላቸውም።የሽብሩንመንገድተራቀውበታል።የሰላምትግሉንመንገድግንአያውቁትም።ስለዚህበኢትዮጵያተስፋሰጪቅርጽእየያዘበማደግላይየሚገኘውንወጣትሰላማዊትግል(ባህል የአቶመለስሽብርአቅጣጫአስቶትከውድቀትእንዳይወስደውየሰላምትግልደጋፊዎችልንሰጋይገባል።የሰላምትግልአቀንቃኝየሆነውሮበርትሃርቬይ(Robert L. Harvey) “ስትራተጂያዊሰላማዊትግል” በሚልርዕስበአልበርትአነስታይንተቋም[www.aeinstein.org] ድረገጽላይባተመውየጥናትጽሑፉውስጥ“የመኪናመንጃን(ቤንዚን በውሃበክለህ(Contaminant
አድርገህ መኪናዋንለማስነሳትብትሞክርጤናማያልሆነድምጽልትሰማእናመኪናዋንማስነሳትምአስቸጋሪሊሆንብህይችላል።የውሃውመጠንከፍካለደግሞመኪናዋፍጹምላትነሳእናአልፎምየመኪናዋኢንጂንሊቃጠልይችላል” ይለናይኽንግንዛቤውንከሰላምትግልጋርበማያያዝ“የሰላምትግልበካዮችም(Contaminants of Peaceful
Struggle) የሰላምትግሉንበብዛትከተቀላቀሉሰላማዊውንትግልአቅመቢስከማድረግአልፈውሊገሉትይችላሉ” ይላል።የመኪናዋነዳጅመበከልእናየመኪናዋኢንጂንለአደጋመጋለጥሁኔታግልጽነው።የሰላምትግልንሊበክሉናለአደጋሊያጋልጡከሚችሉተግባሮች፣አሰራሮችእናሁኔታዎችውስጥጥቂቶቹንአንስተንባጭርባጭሩእናጠናለን።1ኛ የሰላምትግልሰራዊትበመንግስትወይንምበመንግስትደጋፊዎችአማካኝነትየሚፈጸምበትንየሽብርጥቃትለመመከትሲልየሚፈጽመውማንኛውምአይነትየኃይልርምጃየሰላምትግሉንሊበክልእናውድቀትሊያስከትልይችላል።የዲሞክራሲአራማጅየሆነውወገንለሽብርመልሱሽብርነውበሚልየኃይልርምጃመውሰድከጀመረከዲሞክራሲሰራዊትነትእየተለያየእናየሽብርአርበኝነትንእየተቀላቀለመሆኑመታወቅአለበት።ጸጥታማስከበርወይንምደግሞልማትበሚልየአዞእንባምክንያትመንግስትእናየመንግስትደጋፊዎችየሰላምትግሉንለመምታትሁልጊዜእንደሚቋምጡመታወቅአለበት።የሰላምትግሉወደኃይልርምጃዎችከተንሸራተተበሰላማዊመንገድለነፃነትመታገልወንጀልአይደለምብሎመሳተፍየጀመረውህዝብእምነትዝቅሊልእናትግሉንሊተወውይችላል።ህዝብሁከትአይወድም።ለሽብርየሰላምትግልመልስአለመሸበርየሚልመሆንአለበት።ርግጥበንቃትተገቢጥንቃቄማድረግያስፈልጋል።2ኛ በኢትዮጵያአንዳንድኤፍኤምሬዲዮኖችበዜጎችዘንድሽብርበመንዛትበመንግስትለመሸለምእየሰሩያሉእንዳሉይታወቃል።እነዚህኤፍኤምሬዲዮኖችከእስክንድርእናከአንዷለምመታሰርቀደምብለውመታሰርእንዳለባቸውወይንምስለመታሰራቸውሲናገሩተስተውሏል።እንደእነአውራምባጋዜጣእንዲዘጉእናባለቤታቸውአገርለቀውእንዲወጡበገሃድእንደሚለፍፉይሰማል።የሆነውሆኖኢትዮጵያየተባለችውአገርየቀድሞአባቶቻችንእኩልያወረሱንአገርእንጂየአንድቡድንየግልርሻአይደለችም።ካገርውጡለሚለውፕሮፖጋንዳመልሱካገርአለመውጣትነው።የእነዚህሬዲዮኖችፕሮፓጋንዳግቡተቃዋሚንአስበርግጎካገርበማስወጣትአቶመለስንከለጋሽአገሮችጭቅጭቅለማትረፍሊሆንይችላል።3ኛ የሰላምትግልአመራርንበወጣቶችብቻመሙላትየሰላምትግልበካይሊሆንይችላል።የሰላምትግልአመራርበእድሜእናበተመክሮየበሰሉ፣ወጣቶችእንዲሁምሴቶችንያካተተመሆንአለበት።ከዚህአይነትስብስብየሚገኘውአማካኝአመራርጤናማነው።4ኛ በድርጅትወይንምበድርጅቶችህብረትአመራርዘንድየሚታይክፍፍልየሰላምትግልንይበክላል።ገዢውቡድንደጋፊዎቹንበመላክወይንምከሰላምትግልአመራርውስጥህሊናደካሞችንበጥቅምበመግዛትወሬእንዲያቀብሉት(informants) ያደርጋል።እነዚህየመንግስትወሬአቀባዮችለውይይትበሚነሱጉዳዮችላይሆንብለውስምምነትእንዳይኖርእያደረጉዞርብለውደግሞለህዝቡስምምነትጠፋይሉታል።ህዝብበክፍፍሉየተነሳበትግሉእምነትእንዲያጣ።ከፍራቻመውጣትእናመታገልእንዲሳነውለማድረግም።ስለዚህህብረትንማጠናከርበተሳናቸውየዲሞክራሲኃይሎችእናክፍፍልንሆንብለውበሚፈጥሩጸብጫሪሰርጎገቦች(agent provocateurs) መካከልብዙምልዩነትእንደሌለመታወቅአለበት።5ኛ የሲቪክድርጅቶችአመራሮችበአምባገነኖችቁጥጥርስርከሆኑየሰላምትግልበተወሰነደረጃምቢሆንተበክሏልማለትነው።ለምሳሌየመምህራን፣የሰራተኛ፣የወጣቶችማህበራትአመራሮችበገዢውቡድንቁጥጥርስርከሆኑእነዚህተቋሞችየመጨቆኛአጋዥምሰሶዎችሆነዋልማለትነው።ነፃመውጣትአለያምሌላትዩዩ(Parallel)
ድርጅቶችመመስረትያስፈልጋል።እነዚህተቋሞችየነፃነትትግልንኃላፊነትለእያንዳንዱየህብረተሰብክፍሎችለመበትንምይጠቅማሉ።ወጣቱብቻየሁሉምህብርተሰብነፃአውጪተደርጎመታሰብየለበትም።6ኛ በሰላምትግልኃይሎችየሚሰጡመግለጫዎችአግላይነትከታየባቸውየተገለለውወገንወደጸበኛነትእንዲሄድበማድረግየሰላምትግልሊበከልይችላል።ለምሳሌየአንድተቃዋሚድርጅትአባልሲታሰርየሁሉምድርጅቶችጉዳይሊሆንይገባል።መንግስትሁሉንምበወዳጅአይንእንደማያያቸውእናቢቻልሁሉምቢጠፉለትእንደሚፈልግመዘንጋትየለብንም።ጥቃቱተራጠብቆየሚመጣመሆኑታውቆአንዱሲጠቃሁሉምእንደተጠቃበመውሰድበአንድነትመቆምጠቃሚነው።7ኛ የመንግስትወሬአቀባዮች(informers)
ካሉበትየሰላምትግልየመንግስትመልክተኛቆስቋሾች(agent provocateurs) ሰርገውየገቡበትየሰላምትግልይበልጥተበክሏል(Contaminated) ሊባልይችላል።የመንግስትወሬአቀባዮችየሰላምትግልንአቅምንእናእቅዶችንለመንግስትይዘግባሉ።የመንግስትመልክተኛቆስቋሾች(agent provocateurs) ግንሆንብለውየኃይልርምጃእንዲወሰድያደርጋሉወይንምራሳቸውድንጋይይወረውሩእናየሰላምትግሉሰራዊትእንዲመታያደርጋሉ።በሰላምትግልኃይልውስጥብጥብጥያነሳሳሉ።በዚህአይነትየሰላምትግልመንግስትንበደካማጎኖቹእንዳይገጥመውማለትምትብብርበመንፈግየመንግስትንየፖለቲካኃይልምንጮችከማድረቅፋንታበጠንካራጎኑገጥሞእንዲመታያደርጋሉ።8ኛ ፖሊሶችከከተማውህዝብጋርተቀላቅለውስለሚኖሩጥሩዎቹንልናርቃቸውአይገባም።ለምሳሌጎረቤቴየሆነፖሊስእኔፍጹምየሰላምትግልአማኝመሆኔንእንዲያውቅአድርጌውሳለድንገትከፖሊስጣቢያእከሌሽብርተኛነውእናይዘህአምጣየሚልትዕዛዝቢሰጠውለአለቃውሽብርተኛአለመሆኔንሊናገርይችላል።ለራሳችንጊዜሰጥተንቁጭብለንብናሰላስልሌሎችበርካታብክለቶችንማግኘትእናእንዴትማስወገድእንደሚቻልማስላትየምንችልይመስለኛል።ያንማድረግየአንባቢየቤትስራእንዲሆንእንመኝ።
ቢሊዮንዶላርየንግድትስስርእንዳላትመረጃዎችያስረዳሉ፡፡በምርጫውምየቀድሞውፕሬዘዳንትራፒያባንዳበተቀናቃኛቸውማይክልሳታ2% በሆነአብላጫድምፅተሸንፈዋል፡፡ይህንንአስመልክቶተሸናፊውፕሬዘዳንትባንዳከጋዜጠኞች“ እንዴትተሸነፉ” ለሚለውጥያቄ“ህዝቡየፈለገውንጠየቀእኛምአዳመጥነው፤ከሚቀጥለውአምስትዓመትበኋላተዘጋጀተንዳግምእንወዳደራለን፣ይህምምርጫለሌሎችየአፍሪካሀገሮችምሆነለእኛአዲስየዴሞክራሲተስፋንሰንቋል፡፡” ሲሉምላሽሰጥተዋል፡፡በምርጫውያሸነፉትየተቃዋሚውፓርቲመሪማይክልሳታ(በቅፅልስማቸውንጉስኮብራ ስለምርጫውሂደትሲናገሩእኤአ ከ991 ዓምጀምሮበሀገራቸውየመድብለፓርቲሥርዓትመመስረቱንጠቁመውለዴሞክራሲውመሰረትየሆኑትንነፃዳኝነት፣ገለልተኛምርጫቦርድ፣ነፃውፕሬስ፣ገለልተኛመከላከያሰራዊትናየፀጥታኃይሎች፣ነፃየፍትህሥርዓት፣ገለልተኛየሆኑየመንግስትየመገናኛብዙኃንተቋማትመኖራቸውለዚህእንዳበቃቸውተናግረዋል፡፡አያይዘውምምርጫአጭበርብረውዕድሜያቸውንበሙሉሥልጣንላይለመሆንየሚፈልጉናበመፈንቅለመንግስትስልጣንይዘውለሚያሰቃዩበአፍሪካመሪዎችእናደድናአዝንነበር፡፡ይህምበእኛሀገርእንዳይመጣእፀልይናከቀድሞውፕሬዘዳንትራፒያባንዳጋርእንመካከርነበር፡፡ዴሞክራሲያዊምርጫባካሄዱጋና፣ቦትሱዋናእናእውቅናባልተሰጣትየሶማሊያዋፑንትላንድእቀናነበር፡፡አሁንግንበእኛዋዛምቢያአሳክተንበህዝቦቻችንተሳትፎናበፈጣሪድጋፍወደብርሃናዊውተስፋጉዞጀምረናል፡፡ለዚህምየተሸነፉትየቀድሞውፕሬዘዳንትንእጅግበጣምእናመሰግናለን፣ሁሉምየቀድሞውአመራሮችከጐናችንእንደሚቆሙተስፋእናደርጋለንሲሉተመራጩማይክልሳታተናግረዋል፡፡ይህበእንዲህእንዳለበቀድሞውፕሬዘዳንትየሥልጣንዘመንሊሸጥየነበረውየመንግስትባንክስምምነትበአዲሱፕሬዘዳንትማይክልሳታእንዲቋረጥተደረገ፡፡ስምምነቱየተቋረጠበትምክንያትባንኩንይገዛየነበረውየደቡብአፍሪካውኩባንያእናየቀድሞውመንግስትየሚመለከታቸውባለሥልጣናትያደረጉትስምምነትግልፅአይደለምበሚልእንደሆነተጠቁሟል፡፡
በዛምቢያየተካሄደውምርጫለአፍሪካአዲስተስፋንሰንቋልበመዳብምርቷየምትታወቀውዛምቢያየተሳካፕሬዘዳንታዊምርጫአካሄደች፡፡ለዚህየተሳካምርጫየቀድሞውዲፕሎማትናፕሬዘዳንትራፒያባንዳጉልህአስተዋፅዖማድረጋቸውንአሸናፊውየብሔራዊተቃዋሚፓርቲመሪማይክልሳታአስታወቁ፡፡ምርጫውሰላማዊናነፃእንዲሆንወጣቶችከፍተኛድርሻእንደነበራቸውየተገለፀሲሆንውጤቱእስኪታወቅድረስምየምርጫጣቢያዎችክፍትእንደነበሩናለ ሰዓታትያህልውጤቱንአጓጊእንዳደረገውይታወቃል፡፡በዋናከተማዋሉሳካየሚገኙአንዳንድመራጮችስለምርጫውሂደትተጠይቀውሲናገሩ“ምርጫውነፃናሰላማዊነበርቅስቀሳውምፍትህአዊስለሆነ፤ተቃዋሚዎችበመንግስትመገናኛብዙኃንበእኩልየአየርሰዓትድልድልናየአምድሽፋንበማግኘታቸውህዝቡያለምንምችግርየፈለገውንእንዲመርጥአስችሎታል፡፡በጋናእናቦትሱዋናየነበረውዴሞክራሲያዊምርጫእኛጋርበመደገሙደስብሎናል” ሲሉተደምጠዋል፡፡ከቻይናጋርጥብቅየምጣኔሀብትትስስርያላትዛምቢያበአጠቃላይ13ዓለምአቀፍዜናሂውማንራይትስዎችአንድሬውሚሼልንወቀሰየእንግሊዙዓለምአቀፍየልማትፀሐፊአንድሬውሚሼልየኢትዮጵያንዕርዳታአስመልክቶየሰጡትንአስተያየትየተሳሳተናኃላፊነትየጐደለውነውሲልዓለምአቀፉየሰብዓዊመብትተሟጋችድርጅትሂውማንራይትስዎችገለጸ፡፡ድርጅቱእንዳለውባለፈውነሐሴውስጥበጋዜጠኞችዳሰሳዊጥናትመሰረትየኢትዮጵያመንግስት“ለረጅምጊዜየልማትዕርዳታ” በሚልሰበብየተሰጠውንእርዳታለፖለቲካዓላማማስፈፀሚያእየተጠቀመበትእንደሆነተገልፃóል፡፡ይህምየተደረገውማኅበረሰቡበሚገኝበትሥፍራከተቃዋሚፖለቲከኞችጋርዝምድናያላቸውተረጅዎችላይየምግብዕርዳታ፣የዘርናየማዳበሪያስርጭትአድሎበመፈፀምእንደነበርአስታውሷል፡፡በተለይምይህንአስመልክቶበእንግሊዙየዜናማሰራጫቢቢሲበረቡዕየዜናምሽትመርሃግብርላይአንድሬሚሼል“እንግሊዝለፖለቲካፍጆታየሚውልበልማትትብብርስምለኢትዮጵያመንግስትእርዳታአላደረገችም፡፡ለዚህምተጨባጭየሆነማስረጃእናየምግብእርዳታውበአግባቡአለመዋሉንየሚያረጋግጥነገርአላገኘንምሲሉአስተባብለዋል፡፡ይሁንእንጂየሰብዓዊመብትተሟጋችየአውሮፓምክትልዋናዳይሬክተርጃንኢግላንድከዚህበፊትግልፅየሆኑአስተያየትናጥያቄዎችንጭምርየያዘማስረጃፅፈውለሚሼልመሰጠታቸውአይዘነጋምብለዋል፡፡ነገርግንፀሐፊውይህንማስተባበያሆንብለውመፈፀማቸውኃላፊነትየጐደለውተግባርመሆኑንናእንግሊዝበእርዳታስምገዥውንፓርቲእየደጐመችየኢትዮጵያንህዝብእየበደለችእንደሆነእንድታውቅናለዚህም6 ገፅደብዳቤናማስረጃዎችንበድጋሚልከናልሲልድርጅቱአስታውM፡፡የኢትዮጵያመንግስትበኩኩሉእርዳታለፖለቲካዓላማአለመዋሉንበማስተባበልየአንድሬሚሼልንንግግርበኢትዮጵያቴሌቪዥንዋቢአድርጐማቅረቡይታወሳል፡፡www.andinet.org.et 14 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምአሰብእንደገና
አለመነጠልነገርበፖለቲካውተዋስኦውስጥመሃከለኛስፍራእንዲይዝአስችሎትነበር፡፡የሁለቱንአገራትመለያየትምክንያትሕውሓት
ኢሕአዴግነውየሚሉበአንድወገን፤የለምየኤረትራንመለየትየወሰነውበጦርነቱበማሸነፋቸውነውየሚሉበሌላወገንአሉ፡፡የዶርያዕቆብአዲሱመፅሐፍላለፉትሃያዓመታትሁኔታዎችንእየተከተለአንዴሞቅ፣አንዴበረድሲልየኖረውየአሰብ
የወደብጉዳይአሁንምተመልሶወደመሃልሊያመጣውአቅምያለውይመስላል፡፡የመፅሃፉጠንካራጐኑ፣ከፖለቲካ(ፓርቲዎችፓርቲዎችአቋምነትባሻገርማለቴነው ኢትዮጵያአሰብንየራሷመሆኑንለማሳየትየዓለም
አቀፍሕጐችን፣የአገራችንንሰላማዊናሕጋዊመብቶችንናታሪካዊእውነታዎችንመሰረትማድረጉይመስለኛል፡፡መፅሐፉየአሰብንኢትዮጵያዊነትከአክሱማውያንስመመንግሥትጀምሮመጠነኛታሪካዊዳሰሳበማድረግይጀምራል፡፡ከፍያለትኩረቱንከአፄቴዎድሮስወደህላለውዘመንበመስጠት፤አብዛኛውንክፍልጣልያንከኢትዮጵያመውጣትወዲህበተለይምከሃያዓመትወዲህባሉትጊዜያትላይያተኩራል፡፡ፀሐፊውሕጋዊ፣ታሪካዊናተፈጥሯዊአሰብወደባችንንያጣነውበሕወሓትውሳኔዎችምክንያትመሆኑንበማመናቸውፓርቲውከመስረታውጀምሮእስከዛሬድረስስለአሰብወደብያለውንአቋምበጥልቀትተንትነውታል፡፡ሦስቱስህተቶችዶርያዕቆብእንደሚያስረዱትበ983 ዓምኤርትራከኢትዮጵያስትነጠልአሰብንጨምራልትሄድየቻለችው፤በኢሕአዴግበተለይምየሕወሓትግዴለሽነትወይምበጐፍቃድመሆኑንይተነትናሉ፡፡እንደምሁሩመከራከሪያነጥቦችመሠረትገዢውፓርቲኤርትራ(ከአሰብጋር ከኢትዮጵያመነጠልሕወሓትበ960ዎቹመጨረሻ፣በመስረታውጊዜየኢዮኤርትራንታሪካዊግንኙነትትንታኔየመጨረሻውውጤትመገለጫነው፡፡ፓርቲውከምስረታውጀምሮየኤርትራጥያቄበኢትዮጵያፖለቲካውስጥየቅኝግዛትጥያቄመሆኑንተቀብሎወደትግልመግባቱንይጠቅሳሉ፡፡በአስራሰባትዓመቱየትጥቅትግልጊዜምየኤርትራነፃአውጪግንባርናሕወሓትኢሕአዴግበርካታወታደራዊመደጋገፎችንማድረጋቸውየታወሳል፡፡በመጨረሻምድልአድርገዋል፡፡ምሁሩየኢትዮጵያንናየኤርትራንታሪካዊ፣ፖለቲካዊናማሕበራዊግንኙነቶችንከ954/55 ዓምጀምረውእስከ1983 ዓምድረስበመተንተንበጭራሽየቅኝኩርናተኮርነትመንፈስአንዳልነበረውይከራከራሉ፡፡በማጠቃለያቸውምየሁለቱአገራትአውነታበፈፁምቅኝገዢኀርተገዢነትንየሚያሳይሆኖሳለ፤ሕወሓትየኤርትራንጉዳይየቅኝግዛትጥያቄአድርጐመቀበሉየመጀመሪያውስህተትመሆኑንያስረዳሉ፡፡የዚህየመጀመሪያስህተትውጤትምበ983 ዓምየሽግግርመንግሠቱፕሬዚዳንትየነበሩትአቶመለስዜናዊ፣ለተባበሩትመንግሥታትድርጅትናለአፍሪካአንድነትድርጅትደብዳቤፅፈውየኤርትራንመነጠልመቀበላቸውንመግለፃቸውነው፡፡ዶርያዕቆብእንዳሉትየህየአቶመለስድርጊትበቀድሞውስህተታቸውላይተጨማሪስህተትመሥራታቸውንነው፡፡የመጀመሪያውስህተትየታሪክትንታኔስህተትሲሆን፤የሄኛውሁለተኛውግንየዓለምአቀፍሕግጥሰትመሆኑንያስረዳሉ፡፡አንደኛ፣የሽግግርመንግሠቱየዚህዓየነትውሳኔለመወሰንሕጋዊውክልናየሌለውበመሆኑሲሆን፤ሁለተኛውየኤርትራነፃአውጪጦርኤርትራንበጦርኃይልሲቆጣጠርኤርትራናአሰብበሁለትበተለያዩየአስተዳደርስርስለነበሩነው፡፡ዶርያዕቆብበዚሁመጽሐፋቸውአሰብየኢትዮጵያመሆኑነና1983 ዓምአሰብንወደኢትዮጵያለማምጣትታላቅዕድልእንደነበርሌላማስረጃምጠቅሰዋል፡፡ይህንማስረጃሐሳብየሰነዘሩትየኤርትራንከኢትዮጵያመነጠል(አሰብንጨምሮ “በጦርነትየተወሰነእንጂ፣በሕወሓት
ኢሕአዴግበጐፍቃድአልተወሰነም” በማለትለሚከራከሩግለሰቦችቡድኖችመሆኑንገልፀዋል፡፡ዶርያዕቆብእንደተነተኑትየኤርትራነፃአውጪቡድኖችነፍጥአንስተውየታገሉበትመክንያትእንዳስረዱትየኢትዮጵያንናየኤርትራንፌደሬሽንንመፍረስነው፡፡እነዚህቡድኖችእንደሚከራከሩትፌደሬሽኑበአፄኃይለሥላሴ“ጫና” ፈርሶ፣ኤርትራየኢትዮጵያአካልመደረጓንበተደጋጋሚስለሚያነሱት፤የተባበሩትመንግሠታትየሁለቱንአገራትበፌዴሬሽንመዋሃድየወሰነበትንምክንያትመመርመርበጣምአስፈላጊመሆኑንያሰምሩበታል፡፡ኢትዮጵያናኤርትራበፌዴሬሽንእንዲዋሃዱየተባበሩትመንግሥታትሲወስንዋነኛመክንያቱንሲያስቀመጡትኤርትራበኢኮኖሚራሷንችላእንደአገርመኖርይከብዳታልብሎበማመኑና፣ኢትዮጵያየባህርበርአሰብንናምፅዋንየማግኘትሕጋዊመብቷንግምትውስጥበመክተትመሆኑንሰነዱንበመጥቀስአቅርበዋል፡፡ሕወሓትኢሕአዴግበ983 ዓምየተጠቀሰውንባለማድረጉ፤ታሪካዊ፣ተፈጥሯዊናሕጋዊየኢትዮጵያወደብየሆነውንአሰብን፣ያለምንምአሳማኝምክንያትናአግባብለኤርትራአሳልፈንመስጠታችንየሚያስቆጭመሆኑንገልፀዋል፡፡ዶርያዕቆብኃማርያምሦስተኛውየሕወሓት
ኢሕአዴግስህተትየተፈፀመውበ983 ዓምየኢትዮጵያናየኤርትራጦርነትበኢትዮጵያአሸናፊነትከተጠናቀቀበኋላአንደነበርያስታውሳሉ፡፡የሁለቱሃገራትመሪዎችአልጀርስላይየተኩስአቁምስምምነትተፈራርመውየድንበርውዝግቡዘሃግበሚገኘውየዓለምአቀፍፍርድቤትአንደታይመወሰናቸውምይታወሳል፡፡ዶርያዕቆብበዚህስምምነትመሠረትየድንበርማካለሉንሥራለመወሰንኢትዮጵያእኤአ1900፣902 እና1908 የተደረጉትንየድንበርውሎችንመቀበሏስህተትአንደነበርይገልፃሉ፡፡እንደሳቸውአገላለፅአነዚህሦስትውሎችየቅኝግዛትዘመንውሎችበመሆናቸውነው፡፡ውሎቹንቅኝገዢዋጣሊያንኤርትራንበመወከልከኢትዮጵያጋርየተፈራረመችውከመሆኑምበላይ፤የ900 ውልንኢትዮጵያበጭራሽፈርማውስለማታውቅነው፡፡የ902ናየ908 ውሎችንደግሞኢትዮጵያከጣልያንጋርአቻለአቻበሆነግንኙነትየፈረመቻቸውሳይሆኑ፣ይልቁንምበአስገዳጅሁኔታዎችውስጥበጣልያንከመወረርለመዳንየተቀበለቻቸውበመሆኑነው፡፡ከዚህበተጨማሪምእነዚህውሎችከአንዴምለአመስትጊዜያትበመሰረዛቸውምክንያትነበር፡፡አምስቱጊዜያትተብለውበዶሩየተጠቀሱት(1) ኢትዮጵያላይበግድበመጫናቸው(2) በ928 ዓምጣልያንከኢትዮጵያጋርየተሰማማችባቸውንድንበሮችጥሳወረራበመፈፀሟ፣3) ሁለተኛየግለምጦርነትበኋላበአውሮፓየተፈረመየሰላምውልጣልያንበአፍሪካየነበራትንማንኛውንምመብትበመሰረዙ፣(4) በ945 ዓምኢትዮጵያናኤርትራበፌዴሬሽንመዋሃዳቸውና(5) ኢትዮጵያበ952 ዓምውሎቹንመሠረዟንበማስታወቋነበር፡፡በነጋሪትጋዜጣታትሞየወጣውይህአዋጅ፣በሌላአዋጅባለመተካቱየአገሪቷየሕግአካልሆኗልማለትነው፡፡ሌላውዶርያዕቆብየተቹትየኢትዮጵያንናየኤርትራንድንበርለማካለልየተቋቃመውየድንበርኮሚሽኑለውሳኔውመሠረትያደረገውንእኤአበ964 የአፍሪካአንድነትድርጅትያፀደቀውንውሳኔንኢትዮጵያመቀበሏንነው፡፡በዚህውሳኔመሠረትየአፍሪካአገራትከቅኝግዛትነፃሲወጡ፣በቅኝተገዢነትዘመናቸውየነበራቸውንወሰንይዘውይቀጥላሉየሚልነው፡፡ይህንመርህሕወሓትኢሕአደግየኢትዮጵያንናየኤርትራንድንበርለማካለልኮሚሽኑየውሳሪውመሠረትአድርጐእንደጠቀምበትመፍቀዱንአጥብቀውይኮንኑታል፡፡ለዚህምያቀረቡትመከራከሪያከሕወሃትናየኤርትራነፃአውጪግንባርበስተቀር፣ለዚህምያቀረቡትመከራከሪያከሕወሃትናየኤርትራነፃአውጪግንባርበስተቀር፣የአፍሪካአንድነትድርጅትንናየተባበሩትመንግሥታንጨምሮየትኛውምአካልኤርትራየኢትዮጵያቅኝግዛትመሆኗንየተቀበለአለመኖሩንነው፡፡በማጠቃለያቸውምየድንበርኮሚሽኑለውሳኔውመሠረትያደረጋቸውንየቅኝግዛትውሎችንናእኤአየ964ቱንየካይሮውሳኔንኢትዮጵያመቀበሏ(መስማማቷ አሰብንአንዳሳጣንነው፡፡ይህምየሕወሃትሦስተኛውስህተትመሆኑነው፡፡
1. ማንኛውምሰውያለማንምጣልቃገብነትየመሰለውንአመለካከትለመያዝይችላል፡፡2. ማንኛውምሰውያለማንምጣልቃገብነትሐሳቡንየመግለፅነፃነትአለው፡፡ይህነፃነትበሀገርውስጥምሆነከሀገርውጭወሰንሳይደረግበትበቃልምሆነበጽሑፍወይምበህትመት፣በስነጥበብመልክወይምበመረጠውበማንኛውምየማሰራጫዘዴማንኛውንምዓይነትመረጃናሐሳብየመሰብሰብ፣የመቀበልናየማሰራጨትነፃነቶችንያካትታል፡፡3. የፕሬስናየሌሎችመገናኛብዙኋንእንዲሁምየሥነጥበብፈጠራነፃነትተረጋግጧልይላል፡፡እነኚህከላይየተጠቀሱትበህገመንግሥቱክፍልሁለትየተዘረዘሩትዴሞክራሲያዊመብቶችላይየሰፈረውንናየመጀመሪያውአንቀጽ29ንበመጠቀምእኔንጨምሮብዙጋዜጠኞች፣ፖለቲከኞችናቀሪውማኅበረሰብእስከ2000 ዓምድረስከሞላጎደልሐሳባችንንማንሸራሸርእንችልነበር፡፡ነገርግንይህያላስደሰተውገዥውፓርቲየሥልጣንጊዜውንለማራዘም፤ተቀናቃኞቹንናደካማጐኑንየሚነግሩትንለማፈንእንዲያስችለውበ001
ዓምየፀረሽብርተኝነትአዋጅ652/2001 አፀድቆበይፋወደትግበራውገብቷል፡፡ከዚህምአዋጅጋርየሚቃረንማናቸውምህግ፣ደንብ፣መመሪያወይምየአሰራርልማድበዚህአዋጅበተመለከቱትጉዳዮችላይተፈፃሚነትአይኖራቸውምይላልአንቀጽ36(1)፡፡ከላይበህገመንግሥቱየተደነገጉሐሳብንበነፃነትየመግለፅመብትየመንግሥትአካላትበህብረተሰቡላይአላስፈላጊየሆኑድርጊቶችን(ሙስናንጨምሮ ሲፈፅሙሕዝብመንግሥትላይተቃውሞቢያሰማስልጣንላይያለውገዥፓርቲዕድሜውንለማራዘምየ“ሽብር” ተግባርነውብሎሊፈርድበትነውማለትነው፡፡ለዚህምየፀረሽብርአዋጅ652/2001 አንቀጽ3 እንዲህይላል፡፡“ማንኛውምሰውወይምቡድንየፖለቲካ፣የሃይማኖታዊወይምየአይዲዮሎጂዓላማንለማራመድበማሰብበመንግሥትላይተፅዕኖለማሳደር. . .” መሞከርየሽብርተኝነትድርጊቶችውስጥበመካተቱወንጀልተደርጐይቆጠራል” በማለትነውያስቀመጠው፡፡በእርግጥየ”ፀረሽብር” አዋጁብዙአሻሚናከህገመንግሥቱጋርየሚፃረሩሕጐችንይዟል፡፡ይህምየሚመቸውለኢትዮጵያሕዝብሳይሆንለገዥውፓርቲብቻአንደሆነበግልፅይታያል፡፡የኢሕአዴግካድሬዎችበማወቅምይሁንባለማወቅራሳቸውንፍጹምአስመስለውለከፍተኛየመንግሥትባለሥልጣናትበሚሰጡትየተሳሳተመረጃየተነሳመንግሥትንበማሳሳትከሕብረተሰቡጋርበማጣላትየከፋቅራኔውስጥእየከተቱትይገኛሉ፡፡የፓርቲውምብቸኛየመረጃምንጭበመሆናቸውምክንያትናሕብረተሰቡበቀጥታከፍተኛየመንግሥትአመራሮችንማግኘትባለመቻሉብሶትቢያንገበግበው፤እንደሕወሓት
ኢሕአዴግጫካባይገባምበሰላማዊሰልፍተቃውሞውንለመግለጥቢሞክር“አሸባሪ” ሊባልነውማለትነው፡፡ተቃዋሚሀሳብምሆነጠንካራአቋምናእምነትያላቸውየራሱየኢህአዴግአባላትንጨምሮ(ከጠቅላይሚኒስትሩናጥቂትታማኝሹማምንቶቻቸውበስተቀር የተለየሐሳብማራመድ፣መንግሥትላይስህተትንበመግለፅተፅዕኖማሳደርከቶእንደማይቻልበግልፅተቀምጧል፡፡ታዲያከ0 ሚሊዮንበላይየሆነሕዝብእንዴትአንድዓይነትየፖለቲካእምነትናአቋምይኖረዋል ይህይሆናልብለውየሚያስቡካሉወይሰውየመሆንስብዕናቸውንሸጠዋል፣አልያምባለጤነኛአመለካከቶችአይደሉም፡፡እንኳንበአንዲትትልቅሀገርናሰፊሕዝብባለባትኢትዮጵያቀርቶበአንድቤተሰብውስጥእንኳየተለያየአመለካከትይኖራል፡፡ይህደግሞየሰውልጅአንዱጤናማእናውብተፈጥሮነው፡፡ይህምየሆነበትምክንያትየሰውልጅከሁለትየተለያዩባህርያትንከእናትናከአባቱበመውረሱናተጨማሪአዲስባህሪየራሱየተፈጥሮውስለሆነፍጹምአንድዓይነትመንትዮችካልሆኑበስተቀርይለያያሉ፡፡እውነታውምይሄነው፡፡ነገርግንበኢህአዴግካድሬዎችናጠባብአስተሳሰብባላቸውሰዎችአመለካከትመሰረትየተለየሐሳብማራመድ“አሸባሪ” የሚልስምያሰጣል፡፡ይህበራሱሽብርአይደለም?
ከመጋቢት2003 ዓምእስከመስከረም2004
ዓምድረስየተለያየሐሳብበሰላማዊመንገድየሚያራምዱፖለቲከኞችናነፃአስተሳሰብየሚያንፀባርቁበግልየሚንቀሳቀሱጋዜጠኞችበ“ሽብር”ስምተጠርጥረውበማረፊያቤትይገኛሉ፡፡እነዚህምየሚንቀሳቀሱት፣በሕገመንግሥቱላይበተደነገገውአንቀጽ29 እናሌሎችሕግጋትንተጠቅመውነው፡፡ይሁንእንጂለጊዜያዊጥቅምብለውመንግሥትከሚያስተዳድረውሕዝብጋርእንዳይግባባ“አለሁልዎት፣ንጉስሆይሺህዓመትይንገሱ” በሚልየሙገሳቃላትገዢዎችንየሚያሳስቱየፀጥታኃይሎችናካድሬዎችበሀገራችንበብዛትተንሰራፍተውይገኛሉ፡፡ሌሎችየሚዲያተቋማትምተመሳሳይየቃላትፍሰትናአነጋገርበመጠቀምየጸሐፊዎቹንየተለያየስያሜናቦታበመጥቀስበሕዝብሀብትበሚተዳደሩናበግል(በንግድ ስምባሉመገናኛብዙኋን፤መንግሥትንናሕዝብንወዳልተፈለገአቅጣጫእየወሰዱትስለሆነመፃፍናመናገርእንደቻሉሁሉ
ሐሳብንበነፃነትየመግለፅመብትበኢትዮጵያዊጨዋነትታዋቂውኢትዮጵያዊየዓለምአቀፍሕግምሁርዶርያዕቆብኃይለማርያምበቅርቡአሰብንበተመለከተአዲስመጽሐፍአሳትመዋል፡፡“አሰብየማንናት” በሚልርዕስየጀመረውይህመፅሐፍ፤አንብበውሲጨርሱት“የኢትዮጵያናት፡፡” የሚልድምዳሜላይያደርሰናልየሚለንተስፋዬደጉነው፡፡እዚህድምዳሜላይየሚያደርሰንንየምሁሩንዋናዋናየመከራከሪያነጥቦችንበቀጣዩዘገባአጠናቅሮያሳየናል፡፡ድህረ1983 የኢትዮጵያንየፖለቲካተዋስኦ(discourse) በንቃትለተከታተለማንምግለሰብ፣የአሰብጉዳይከፋሲልምየወደብጉዳይኢሕአደግንናአብዛኛዎቹንተቃዋሚፓርቲዎችንበነጭናበጥቁርልዩነትያስቀመጠመሆኑንአይዘነጋውም፡፡በተለይየደርግንከሥልጣንመወገድናየኤርትራነፃነትግንባርኤርትራንበኃይልመቆጣጠርተከትሎ፣የአሰብጉዳይከፍሲልምየኤርትራከኢትዮጵያመነጠልበኢትዮጵያህገመንግሥትአንቀጽ29 (1፣፣እና3) ላይዜጐችአመለካከታቸውንናሐሳቦቻቸውንበነፃነትየመያዝናየመግለፅመብትንያረጋግጣል፡፡በዚህአንቀፅላይከሰፈሩትሀሳቦችመካከል፡ነፃአስተያትበተስፋዬደጉብስራትወሚካኤልwww.andinet.org.etፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም
30 2004 ዓም 152ኛዓመትቅጽ2 ቁ11
“ጋኖችአለቁናምቸቶችጋንሆኑ”
ጋኖቹአልቀውምቸቶችጋንሆኑ” በማለትእንዳልነበሩእየሆኑበሌላከአገሪቷወግ፣ታሪክናባሕልጋርበማይጣጣምመልክእየቀረቡቅርስነታቸውእየጠፋከመሄዱምበላይየግንዛቤችግርእየፈጠሩነው፡፡ታሪክአይሳሳትም፤ታሪክአይዋሽም፤ታሪክያልሆነውንእንደሆነ፣ያልተሠራውንእንደተሠራአድርጐአይመዘግብም፡፡ታሪክታሪክነቱንእንደያዘይቀመጣል፡፡ታሪክወዳጅናጠላትአይለይም፡፡ለምሣሌ፣ምንምእንኳንዐፄምኒልክበአጻፋመልስቢያከሽፉትም፣የጣሊያንመንግሥትከዐድዋውጦርነትበፊትየኢትዮጵያንመሣፍንትከፋፍሎበዐፄምኒልክመንግሥትላይለማነሳሳትከባድሙከራአድርጐእንደነበርታሪክመዝግቦአስቀምጦታል፡፡ከዚህምሌላኢትዮጵያንለማዳከምተኝተውየማያውቁትየእንግሊዝመንግሥትናየጣሊያንመንግሥትበውጋዴንናበእንግሊዝሱማሌላንድወሰንየነበራቸውንየይዞታየስምምነትውልእንደገናበአዲስመልክለማጽናትበወቅቱየእንግሊዝመንግሥትአምባሳደርየነበሩትሰርፍራንሲስክላርፎርድናበወቅቱየጣሊያንመንግሥትጠቅላይሚኒስትርየነበሩትፍራንቼስኮክሪስፒናበፈረንጅአቆጣጠርግንቦት5 ቀን1894 ዓምሮምከተማየፕሮቶኮልፊርማመፈራረማቸውታሪክሆኖተመዝግቦይገኛል፡፡“ዐፄምኒልክናየኢትዮጵያአንድነት” የሚለውንየታሪክመጽሐፍምዕራፍ22 ገጽ189ኝይህንኑያመለክታል፡፡በዚሁዓመተምሕረትበወርሐሰኔኰሎኔልፒያኖየተባሉየጣሊያንየጦርመኰንንመንግሥታቸውንወክለውወደኢትዮጵያበመምጣትአዲስአበባከተማስለገቡየኢትዮጵያመንግሥትበጥርጣሬዐይንይመለከታቸውየነበሩትየእንግሊዝመንግሥትናየጣሊያንመንግሥትመደጋገፋቸውበይፋታወቀ፡፡ፈረንጅለፈረንጅሲረዳዳዐፄምኒልክምዝምብለውማየትስላልነበረባቸው፣እራሳቸውምበበኩላቸውከ843 ዓምጀምሮየነበረውንውልበማደስ፣ከፈረንሳይመንግሥትጋርተፈራረሙ፡፡ቀጥለውምበኢትዮትያናበመስኮብመካከልየነበረውንየኦርቶዶክስሃይማኖትበመጥቀስየመልእክተኛልውውጥማድረጋቸውንቀጠሉ፡፡በሌላበኩልየጀርመንመንግሥትየኦስትሪያመንግሥትናየጣሊያንመንግሥትየተዋዋሉትንየሦስትዮሽስምምነትለማፍረስ፣የፈረንሳይመንግሥት፣የእንግሊዝመንግሥትናየመስኮብመንግሥትየተዋዋሉትየተቃውሞውል፣በመጠኑምቢሆንየኢትዮጵያመንግሥትዕድልሳይቀናውእንዳልቀረታሪክመዝግቦታል፡፡ከፍብሎበተመለከተውምዕራፍውስጥከገጽ189-190 ድረስያለውንመሠረተሀሳብይመለከቷል፡፡በኢትዮጵያአቆጣጠርሕዳር28 ቀን1888 ዓምበፈረንጅአቆጣጠርታሕሣሥ7 ቀን1896 ዓምታሪካዊውየዓድዋጦርነትከመደረጉበፊት፣በእርቅአመካኝቶለስለላመጥቶየነበረውንማዠርሳልሳንእቴጌጣይቱ”. . . ይህሰውለስለላእንጂለእርቅየመጣአይመስለኝም፡፡” ሲሉለባለሟሎቻቸውየተናገሩትንናለምንእንደመጣሲጠየቅ“. . .
ከዚህቀደምባንዲራችንተተክሎበትእስከነበረውእስከአላጌድረስያለውንአገርልቀቁልንናእንደገናባንዲራችንንእንትከልበት” ብሎያቀረበውንየትዕቢተኛመልስከታማኞቻቸውሰምተው“. . . የእሥራኤልአምላክሆይይኸንግፍተመልክቶ፣በመድፋቸውናበጠብመንጃቸውተመክተውየፈቀዳቸውንተናገሩ፤እኛምበክርስቶስኃይልአንፈራቸውም” ሲሉየተናገሩትንታሪክመዝግቦአስቀምጦታል፡፡አሁንምየዐፄምኒልክናየኢትዮጵያታሪክየሚለውንመጽሐፍምዕራፍ33 ገጽ312-313
ድረስያለውንመሠረትሀሳብይመለከቷል፡፡ከዚህምሌላ፣የአሁኑመንግሥትእንደመሰለውእየሠራየነበረውንየታሪክ፣የወግእናየባሕልቅርስበማሳጣት፣አገሪቷንወደፊትሳይሆንወደኋላእንድትሄድአድርጓታል፡፡ለማስረጃያህልሉሲወይምድንቅነሽከዚሁከአገሯውስጥተቀምጣአገርጐብኚዎችንበመሳብለአገሯእናለወገኗየበለጠገቢማስገኘትናታሪኳንማስተዋወቅስትችል፣መመለሷበጣምአጠራጣሪወደሆነወደአሜሪካበተዛዋዋሪመንገድተሽጣየባዕድመንግሥትቅርስእንድትሆንመደረጉ፣በጣምአሳፋሪናአስነዋሪነገርነው፡፡ሌላውከዐፄኃሥላሴዘመነመንግሥትፍፃሜድረስግንዛቤአግኝቶየቆየውየአንበሳአርማየንጉሣውያንልዩመለያሆኖእንደነበረቢታወቅም፣የድሮውየኢትዮጵያሠንደቅዓላማናአርማውምስጢርግን፣የእግዚአብሔርንናየኢትዮጵያንግንኙነትናአንድነትየሚያስረዳታሪክነው፡፡አንበሳውእስከዘውዱናመሰቀሉየራሱየባለቤቱየኢየሱስክርስቶስምልክትናሥዕልነው፡፡ከዚህየተለየሌላትርጉምሊሰጡውአይችልም፡፡ይሁንእንጂ፣የእግዚአብሔርንአምላካዊነትናጠባቂነትአምናለተቀበለችውጥንታዊትየአዳምመገኛምድረኤዶምወይምምድረገነትለተባለችውለኢትዮጵያየተሰጣትንበረከትምንነቱንናምሥጢሩንሳይረዳ፣ይህመንግሥትየአንበሳውንዓርማአንስቶትርጉምበሌለውዓርማመተካቱታሪክየማይረሳውከፍተኛስህተትነው፡፡ስለዚህመስተካከልአለበትእላለሁ፡፡በይበልጥግልጽሆኖእንዲታይይህንንየኢየሱስንየትንቢትስምናመግለጫየሆነውንምልክትወይምየአንበሳዓርማምንነትበተለይለወጣትአንባቢያንለማሳወቅይቻልዘንድከዚህጽሑፍጋርአያይዘንአቅርበነዋል፡፡ይህዘውድደፍቶሠንደቅዓላማውንበባለመስቀልዘንግላይሰቅሎዘንጉንበቀኝእጁይዞከሰንደቅዓላማውመካከልየተቀረጸውወይምየተነደፈውየአንበሳምስልወይምዓርማበጣምከፍተኛምሥጢርያለውበመሆኑ፣የኢትዮጵያመለያወይምመታወቂናየማንነታችንመግለጫሁኖመኖሩንታሪክያስረዳል፡፡ይሁንእንጂከጊዜብዛትወይምከሥርዓቱዓይነትእንደሆነምአይታወቀም፣የአንበሳዓርማየንጉሣውያንመለያናመታወቂያበመሆንመመፃደቂያሆኖቆይቷል፡፡ሃሳቡምሆነአሠራሩየሰሎሞንንሥርወመንግሥትመገለጫናመታወቂያተደርጐግንዛቤተወስዶበትኑሯል፡፡ሀቁግንይህአይደለም፡፡በዚህመንግሥትየተነሳውከድሮውሰንደቅዓላማችንማሃልየነበረውየአንበሳዓርማለኛኢትዮጵያውያንየማንነታችንመለያግርማችንነበር፡፡በአንበሳተመስሎከድሮውሰንደቅዓላማችንላይየነበረውየአንበሳዓርማየሚወክለውመሲህኢየሱስንናኢትዮጵያንእንጂማንኛዎቹንምምድራዊነገሥታትንከቶአይወክልም፡፡“አንበሳወጽአእምገዳምውእቱኬወልደአምላክውእቱ” (እነሆአንበሳውከዱርወጣእሱምወልደአምላክኢየሱስራሱነው ተብሏልና፡፡እሱምአንበሳውኃይሉን፣ዘውዱምድራዊዙፋኑንናመስቀሉደግሞአዳኝነቱንናማንነቱን“ቃልሥጋኮነ፡፡” (ዮሐ1፡4) አምላክሰውሆነ” “ተሰብአወተሠገወእመንፈስቅዱስ” በመንፈስቅዱስፈጽሞሰውሆነየሚለውንነው፡፡ይህምበትንቢትለኢትዮጵያውያንየተሠጠእውነተኛልዩፀጋነው፡፡“ሞዐአንበሳዘእምነገደይሁዳ” (እነሆከይሁዳነገድየሆነውአንበሳድልነሥቷል፡፡ (ዮሐራእይ5፡) የሚለውንቃልለሰሎሞናውያንብቻተደርጎበስሕተትናበዘልማድግንዛቤተወስዶበትኖሯል፡፡”
ቀደምትአያቶቻችንናአባቶቻችንትንቢትየመቅሰምናየመተርጐምብቃትናችሎታስለነበራቸው፣ነቢያትየተነበዩትንሁሉበተግባርአውለውታል፡፡በመሆኑምበቀድሞውሰንደቅዓላማችንላይየነበረውንናበዚህመንግሥትከቦታውተነስቶብቃትናትርጉምበሌለውኢትዮጵያንበማይወክልምስልየተተካውንየአንበሳዓርማየመሲሁንየኢየሱስንወደምድርመውረድኢትዮጵያንወክሎመምጣትበመገንዘብናበመንደፍየተባለውንዓርማከሰንደቅዓላማውላይእንዲታይናእንዲኖርአደረጉ፡፡ከሰንደቅዓላማችንላይይህንየአንበሳዓርማስንመለከትወይምስናይ፣ከግንዛቤውስጥማስገባትናመረዳትያለብንዓርማውበሱበራሱበኢየሱስአምሳልተመስሎየተቀረጸ፣የተቀመጠመሆኑንነው፡፡ይህንበማድረጋችንምሰንደቅዓላማችንንእናከብረዋለን፡፡በተጨማሪምሰንደቅዓላማችንናዓርማውለኛለኢትዮጵያውያንድላችንወይምበሌላአነጋገርታቦታችንነው፡፡ወይምየእግዚአብሔርመገለጫምነው፡፡ስለዚህከዚህበላይእየነገርንየመጣውየሰንደቅዓላማውንናየዓርማውንታሪክልብብሎየመቀበሉየጠብመንጃውንናሌላውንየጀብደኝነትሥራወደሰላማዊትግልወደምርጫሣጥንበመለወጥታሪክንናቅርስንወደጥንታዊቦታቸውየመመለሱናተግባራዊየማድረጉጉዳይየኛየሁላችንሰላማዊተሳትፎስለሚጠይቅጠብመንጃውንናበአሸባሪነትመሰለፉንአሽቀንጥረንጥለንልዑልእግዚአብሔርንመከታበማድረግበሰላማዊትግሉእንግፋበትእንላለን፡፡በሃይማኖት“የሚሠራይብላ” የሚለውንመጽሐፍከገጽ5-7 ድረስያንቧል፡፡ከገበታውላይያለውንአንበሳምበጥሞናይመለከቷል፡፡አእምሩወለክሙንሕነንነግርወንሰብክ፤እወቁ፤ልብበሉ፡፡እኛእንነግራለንእንጂአንመታም፡፡ይኸከዚህበላይእያተትንየመጣነውታሪክበረጋመንፈስመመልከትናማስተዋልንይጠይቃል፡፡“ኢትዮጵያታበጽሕዕደዊሃሃበእግዚአብሔር፡፡”
ኢትዮጵያእጆቿንወደእግዚአብሔርትዘረጋለች፡፡መዝሙረዳዊት68፡6 ይላል፡፡ጋኖቹአልቀውምንቸቶቹጋንእንዳይሆኑለማንኛውምአርቆየሚያስብአእምሮእግዚአብሔርእንዲሰጠንመልካሙንሁሉእመኛለሁ፡፡ከአሸናፊደስታወንድምአገኘሁ
መስከረም8 ቀን2004 ዓም“የመንግሥትናየሕዝባችንየፀረሽብርተኝነትአቋምየማይናወጥነው” በሚልርዕስያወጣውርዕሰአንቀጽየጋዜጣውአቋምሳይሆንየገዥውፓርቲአቋምመሆኑግልፅነው፡፡ነገርግንበህግአዲስዘመንየሕዝብሀብትየሆነየመረጃምንጭመሆኑቢነገርምበተግባርግንስንተኛውየኢህአዴግፓርቲልሳንእንደሆነባይታወቅም፤ወይን፣በኩር፣የደቡብድምፅእናበሪሳይባሉየነበሩናአሁንግንአብዮታዊዴሞክራሲሕወሓት፣ብአዴን፣ኦህዴድናደኢህዴንጋዜጣንአቋምያንፀባርቃል፡፡በእርግጥእንኳንበሕዝብስምየሚተዳደርመገናኛብዙኋንቀርቶአንዳንድበግል(በንግድ ስምያሉትምየሚያንፀባርቁትየመንግሥትንሳይሆንየገዥውንፓርቲአቋምመሆኑየሚታወቅነው፡፡ይህበእንዲህእንዳለተጠርጣሪዜጐችገናየፍርድቤትውሳኔሳያገኙ“. . . የተቃዋሚየፖለቲካድርጅቶችውስጥበአባልነትየተመዘገቡናበአመራርነትያሉበሽብርተግባርለመሰማራትሲንቀሳቀሱ. . .”
ብሎመጥቀሱበጣምያሳፍራል፡፡ሌላውበዚሁእትም“አጀንዳደብዳቤዎች” በሚለውአምድ“ከጥፋትመልዕክተኞችጋርያበሩ” በሚልርዕስጥፋታቸውንደምድመውበ”ገለታው” (ከሣርቤት” የተፃፈውጽሑፍ“. . . በቁጥጥርስርየዋሉትግለሰቦችበመላአገሪቱየሽብርጥቃትለማካሄድብሎምመንግሥትንበኃይልለመጣልያሴሩየነበሩናቸው፡፡” ይላል፡፡ለመሆኑይህንየፃፉትምሆኑበሰውስምየክቡርፍቤትንሥራበመውረስብይንየሰጡትየየትኛውችሎትዳኛይሆኑ
የወሬ፣የነገር፣የሆድ፣የፍቅር፣የቅንነትወይንስየፍትህዳኛናቸው? የጋዜጣውንመጠንያህል፤የፃፉትንያህልቢያነቡናቢያስተውሉጥሩይሆንነበር፡፡በተጨማሪም“. . . በሕግቁጥጥርሥርየዋሉትናፖሊስምይህንንተግባር(ሽብርተኝነት
ስለመፈፀማቸውከበቂምበላይመረጃአለኝእያለባለበትሁኔታ…” ተብሎየተጠቀሰውፖሊስየጠረጠርካቸውንሰዎችመረጃለማረጋገጥየ8 ቀናትቀነቀጠሮመጠየቁመረጃስላለውነው? ይህደግሞየፍርድቤትንናየፖሊስንነፃመሆንንያለመሆንንአይገልፅምን? ብቻጽሑፍእንደሕዝብሀብትነቱባይመጥንምበጋዜጣውላይየሚሰሩ“ጋዜጠኞችንአዘጋጆችን” ብቃትምጥያቄውስጥየሚያስገባስለሆነየምታንፀባርቁትየኢህአዴግንአቋምእንጂየመንግሥትንአይደለምናማሰብናማስተዋልከቻላችሁአስቡበት፡፡መንግስትሲባልተቃዋሚዎችን፣ኢህአዴጎችን፣“ተጠርጣሪዎችን’’ እናሌሎችማህበረሰቦችንበአንድእቅፍየያዘአስተዳደራዊመዋቅርነው፡፡መንግሥትነቱምለመላውየሀገሪቱሕዝብመሆንይኖርበታል፡፡ሌላውበአዲስዘመንጋዜጣመስከረም12 ቀን2004 ዓምእትምበተለመደውአምድ“ራሔልከመገናኛ” በሚልስም“የበግለምድየለበሱተኩላዎችሲጋለጡ” በሚልርዕስ“. . . በቁጥጥርሥርየዋሉትጋዜጠኞችናየተቃዋሚፓርቲአባላትህጋዊየፖለቲካድርጅቶችመታወቂያካርድንእንደሽፋንናከለላበመጠቀምየሽብርተኝነትተግባርለመፈፀምከአሸባሪውኦነግናግንቦት7 ጋርግንኙነትመፍጠራቸውበመረጃየተረጋገጠስለመሆኑ…..” ይላል፡፡ፖሊስግንለማረጋገጥየ8 ቀናትቀነቀጠሮጠይቋል፡፡በሀገራችንጋዜጣመታተምከጀመረመቶአመትሞላዉ፡፡ዳግማዊምኒሊክለግሉፕሬስዕውቅናበመስጠትነበርየተጀመረው፡፡ዛሬግንበዚህዓለምበሰለጠነበትናውድድርበሞላበትበ1ኛውክዘመንለመድኃኒትያህልየሚንቀሳቀሱአውራምባታይምስ፣ፍትህእናፍኖተነፃነትጋዜጣ“ተኩላዎች” በሚልውንጀላመካተታቸውሌላእየተሸረበያለሴራመኖሩንያሳያል፡፡ይህግንማሰብናማስተዋልለሚችልየሀገርመሪምሆነካድሬአያዋጣም፡፡ምክንያቱምመገናኛብዙኋንበተገቢውመንገድነፃሆነውእንዲንቀሳቀሱቢፈቀድለሀገርዕድገት፣ከሕዝብናከክብራቸውይልቅለሆዳቸውብቻየሚሯሯጡትንናብልሹአሰራሮችንለመጠቆምይረዳልና፡፡ባደለውሀገርናሕዝብመገናኛብዙኋንእንደአራተኛየመንግሥትአካልሆነውያገለግላሉ፡፡ያላደለውሀገርናሕዝብግንመገናኛብዙኋንከምርጫቦርድህጋዊዕውቅናያልተሰጠውፓርቲናየፓርቲቃልአቀባይሆኖያገለግላል፡፡አለመታደልይሏልይህነው፡፡ኬንያየኃይማኖትናየፖለቲካድርጅትልሳኖችንሳይጨምርለ2 ሚሊዮንሕዝብከመቶበላይየሕትመትመገኛናብዙኋንሲኖራት፤አንድምየመንግሥትልሳንየለም፡፡የመንግሥትልሳንሆኖየሚያገለግለውምየኬንያብሮድካስትኮርፖሬት(KBC) ብቻሲሆንእሱምየገዥውንፓርቲንአቋምሳይሆንየኬንያንሕዝብአቋምየሚያራምድነው፡፡ሌሎችተጨማሪየግልቴሌቪዥንናሬዲዮጣቢያዎችምበብዛትይገኛሉ፡፡ኢትዮጵያውስጥግንለ0 ሚሊዮንበላይለሆነሕዝብየሚያገለግሉነፃናየግልመገናኛብዙኋንመንግሥትራሱቁጠርናንገረንቢባልበርግጠኝነትስማቸውንዘርዝሮየሚነግረንአይመስለኝም፡፡ምክንያቱምስፖርትንጨምሮያሉትጋዜጦችአስርእንኳአይሞሉም፡፡ይህበእንዲህእንዳለአማራጭሆነውየሚያገለግሉትንአውራምባታይምስ፣ፍትህናፍኖተነፃነትጋዜጣበ”ተኩላ” ስምመሰየምየሚያሳፍርነው፡፡ለመሆኑ“ተኩላ” የሚለውንቃልመጠቀምለምንእንደመረጡበራሔልስምየፃፉትግለሰብያውቃሉ እኔግንበጥቂቱምንዓይነትባህሪናተፈጥሮእንዳለውለማስተዋወቅልሞክር፡፡ተኩላበዱር(በጫካ የሚኖርናተክለሰውነቱከቀበሮጋርየሚመሳሰልእንስሳነው፡፡ባህሪውምብርቱተናካሽናየበግፀርመኾኑይነገርለታል፡፡በጐችበመንጋሲሄዱከመሀከላቸውበግመስሎበመቀላቀልነጥቆበመውሰድይበላቸዋል፡፡ከዚህምበተጨማሪበቡድንየሚያድንአስፈሪየዱርአውሬነው፡፡ታዲያየየትኛውጋዜጣናጋዜጠኞችናቸውከጫካበመውጣትናእየፈሩምርጦችንነጠቁየሚባለው? የሚያስሩትናየሚገርፉትስ? ወይንምየሚናከሱት?ተቃዋሚፖለቲከኞችምሆኑአሁንተጠርጥረውበቁጥጥርሥርያሉትምሆኑህጋዊዕውቅናያላቸውፓርቲዎችምስረታቸውበከተማ፣በይፋናበአደባባይነው፡፡እነሱስከየትኛውጫካናዱርመጥተውነውየተኩላንባህሪየሚላበሱት? እውነቱንለመናገርየተኩላንባህሪየሚላበስሰውብዙጊዜበጫካናበዱርየኖረሲሆንለዚህደግምየሚቀርብከጫካየመጣስለሆነያንንመለየትያስፈልጋል፡፡አንዳንድጸሐፊዎችአወቅንብላችሁታሪክያበላሻችሁትሳያንስተፈጥሮንለማዛባትባትሞክሩጥሩነውእላለሁ፡፡ምክንያቱምየአንድሀገርዜጋስአይደለን?
ልክከላይእንደጠቀስኳቸውሁሉሰሞኑን“አጀንዳ
ደብዳቤዎች” በሚለውአምድያሉትጸሐፊዎችጋዜጠኞችን፣ፖለቲከኞችንናተቋማትንየመወንጀልሥራአዲስዘመንጋዜጣላይበሰፊውተያይዘውታል፡፡ይህእስከመቼይቀጥልይሆን? ለምንናለማንጥቅምስተብሎይሆን? ዕድሜይስጠንናአብረንወደፊትየሚሆነውንእናያለን፡፡ነፃአስተያየትናአስተሳሰብማለትሚዛናዊየሆነእንጂ፤የአንድጊዜየሰጠውገዥአቋምማለትአይደለምናአስቡበት፡፡አበውትተውልንያለፉትብሒልበአገራችንእውንእየሆነነው፡፡በማወቅምይሁንባለማወቅአይታወቅም፣ቀደምትየኢትዮጵያታሪኮች
ነፃአስተያትማንበብ፣ማዳመጥእናበማስተዋልክስተቶችንቢያዩናቢገነዘቡየሚሻልይመስለኛል፡፡ሁሌፋሲካሁሌደስታየለምናቀንየጐደለዕለትእነሱምበተመሳሳይመልኩየወንጀልሰለባሊሆኑይችላሉናቆምብለውያስቡዘንድጥቂትነገርስለወቅታዊውየእስርዘመቻየተሰጡአስተያየቶችንላንሳ፡፡አዲስዘመንጋዜጣ(የሕዝብይባልየነበረwww.andinet.org.et 16 2ኛዓመትቅጽ2 ቁ11 ፍኖተነፃነትማክሰኞመስከረም30 2004 ዓምwww.andinet.com
ፍኖተነፃነትማክሰኞ10 2003 ዓም
1ኛዓመትቅጽ1 ቁ3
Subscribe to:
Posts (Atom)